محمدباقر مشکاتی پژوهشگر تاریخ و سیره اهل بیت(ع) در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: شهر مقدس قم اولین شهر شیعه ایران اسلامی است و پس از هجرت پر خیر و برکت بانوی تمدن ساز حضرت فاطمه معصومه(س) در طلیعه قرن سوم به دیار قم، رفته رفته هویت شهری قم از هویت باستانی و تاریخی به هویت مذهبی، زیارتی تغییر یافت. در عصر حاضر با تاثیرگذاری هایی که به برکت بارگاه منور فاطمی در خیزش‌ها و جنبش‌های اسلامی به ویژه در شکل گیری و پیروزی نهضت اسلامی امام خمینی داشت، به پایگاه و خاستگاه انقلاب اسلامی ایران تبدیل شد، لذا هویت انقلابی نیز به آن افزوده شد.

این پروژهشگر دینی اظهار کرد: امروزه هویت شهر قم، یک هویت مذهبی، زیارتی و انقلابی است که محور حرم مطهر فاطمی و بر مدار حوزه علمیه، باز تعریف و تثبیت شده و گستره تاثیر هویتی و الهام بخشی آن فراتر از مجاوران و زائران حضرت، در سطح ملی و جهانی است. این مکان مقدس، معنویت و معرفت ناب اسلام را در سراسر ایران و جهان اشاعه داده و کانون توجه زائران داخلی و خارجی است.

مشکاتی گفت: از منظر اقتصادی، حرم مطهر به عنوان یک جاذبه گردشگری مهم، موجب ورود حجم زیادی از منابع مالی به استان قم می‌شود. زائران و گردشگران برای تأمین نیازهای خود از جمله مسکن، غذا، حمل و نقل و سوغات، هزینه‌هایی را صرف می‌کنند که این موضوع باعث رونق اقتصاد محلی و افزایش درآمد کسب‌وکارها می‌گردد. علاوه بر این، برگزاری مراسم فرهنگی و جشن‌های مذهبی و اعیاد، این روند را تشدید می‌کند و به تبادل فرهنگی و اقتصادی بیشتر بین ساکنان و مجاوران قم و زائران حرم منجر می‌شود.

وی اشاره کرد: شهر مقدس قم به عنوان یکی از مراکز مهم علمی و فرهنگی در جهان تشیع، نقش برجسته‌ای در تاریخ اسلام و بیداری اسلامی ایفا کرده است. تاریخی که به زمان تأسیس حوزه علمیه قم و ورود شخصیت‌های علمی و مذهبی چون شیخ صدوق در سده‌های نخستین و سپس آیت‌الله حائری یزدی در قرن واپسین برمی‌گردد، قم به‌عنوان پایگاهی برای تحصیل علوم دینی و تربیت روحانیت شیعه شناخته شد.

این کارشناس دینی اظهار کرد: این شهر به‌سرعت به مرکزی برای تبلیغ معارف اسلامی و همچنین پرورش مراجعیت دینی شیعه تبدیل شد و آثار فقهی و علمی بی‌شماری از این حوزه بزرگ در جهان انتشار یافت. در دوران معاصر، به ویژه در دهه‌های اخیر و با تحولات سیاسی و اجتماعی در کشورهای اسلامی، قم به عنوان الگویی برای بیداری اسلامی مطرح شده است.

وی تصریح کرد: انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ و رهبری امام خمینی، تأثیر عمیقی بر جنبش‌های اسلامی و مقاومت در کشورهای اسلامی گذاشت و روحیه‌ای انقلابی و مبارزاتی را در سطح منطقه غرب آسیا و فراتر از آن به وجود آورد. قم، با محوریت معارف اهل بیت (ع) و اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی اسلام، به‌عنوان مرجعیتی دینی در برابر سلطه غرب و استکبار شناخته شد و این امر موجب تقویت نهضت‌های اسلامی در کشورهای مختلف اسلامی شد.

مشکاتی گفت: در زمینه مقاومت اسلامی، قم بار دیگر به‌عنوان یک مرکز تولید فکر و فرهنگ مقاومت اسلامی در برابر ظلم و تجاوز سلطه گران و استکبار جهانی مطرح شده است. این شهر بستر را برای حضور شخصیت‌های برجسته در جنبش‌ها و جبهه‌های مقاومت فراهم کرد و نقش مؤثری در شکل‌گیری گروه‌های مختلف مبارزاتی در فلسطین، لبنان، یمن و دیگر کشورها ایفا کردد. در این راستا، اندیشه‌های انقلابی از قم به‌عنوان منبعی الهام‌بخش برای مبارزات ضد استعماری و مقاومت در برابر تجاوز و اشغالگری‌ها تلقی می‌شود.

در پایان اضافه کرد: با توجه به این ویژگی‌ها، قم نه‌تنها به‌عنوان یک مرکز علمی و فقهی و شهر زیارتی، بلکه به‌عنوان نماد الهام‌بخش بیداری اسلامی و مقاومت در جغرافیای اسلامی مطرح است که تأثیرات آن فراتر از مرزهای ایران و حتی جهان اسلام گسترش یافته و همچنان ادامه دارد.

انتهای پیام