میراث فرهنگی آثاری هستند که از گذشته‌های دور برای ما به‌جا مانده‌اند، آثاری که در وصف آن می‌توان به غیرقابل جایگزینی، کم‌نظیری و دارای ارزش ملی و فرهنگی بودن آن اشاره کرد. میراث فرهنگی، گنجینه‌هایی از تاریخ، هنر و هویت یک ملت است که گذشتگان برای ما به یادگار گذاشته‌اند. این آثار، تنها اشیای قدیمی نیستند، بلکه نشان‌دهنده تمدن، باورها و تلاش‌های انسان در طول قرن‌ها هستند. حفظ این میراث، به‌معنای پاسداری از ریشه‌های فرهنگی و انتقال آن به نسل‌های آینده است. اگر از این گنجینه‌ها مراقبت نکنیم، بخشی از هویت جمعی خود را برای همیشه از دست خواهیم داد.
نگهداری از میراث فرهنگی، تنها وظیفه دولت و نهادهای مرتبط نیست، بلکه هر فرد می‌تواند سهمی در این مسئولیت بزرگ داشته باشد. آگاهی‌بخشی درباره اهمیت این آثار، مشارکت در برنامه‌های حفاظتی و احترام به بناها و اشیای تاریخی، گام‌های ساده، اما مؤثری هستند.
با همکاری جمعی، می‌توانیم اطمینان حاصل کنیم که این میراث گران‌بها نه‌تنها برای ما، بلکه برای آیندگان نیز زنده و پابرجا خواهد ماند، اما شاهد آن هستیم که مفاخر و شاهکارهایی همچون کاشی‌های مسجد جامع نطنز را تخریب کرده‌اند یا گزارش‌ها مبنی‌بر حفاری‌های غیرمجاز برای یافتن گنج رو به افزایش است.
شبیه به چنین اتفاقاتی در گذشته هم تکرار شده است، اما این سؤال مطرح می‌شود که نقش سازمان میراث فرهنگی در کاهش این تاراج‌ها، تخریب‌ها و حفاری‌ها چه بوده است؟ آیا تلاشی در راستای فرهنگ‌سازی آحاد جامعه برای ارج گزاردن و حفظ و نگهداری این آثار انجام شده است؟ چه عاملی باعث آن شده که ما این‌روزها شاهد فروریختن بخش‌هایی از کاشی‌های گنبد تاریخی محله هارونیه یا دیواره‌های کناری بازارهای میدان نقش‌جهان باشیم؟ آیا نظام بودجه ما تعریف دقیق و جامعی برای حفظ، نگهداری و نگهبانی از میراث فرهنگی ما را دارد؟
منصور عسگری، نماینده حقوقی میراث فرهنگی استان اصفهان در راستای نقش سازمان میراث فرهنگی در کاهش این جرایم به ایسنا می‌گوید: تخریب آثار باستانی یا حفاری‌های غیر مجاز به‌منظور گنج‌یابی از منظر حقوقی جرم محسوب می‌شوند. در این‌گونه موارد طبق ماده ۵۶۷ قانون اساسی، میراث فرهنگی به‌عنوان شاکی خصوصی وارد عمل می‌شود و ما با استفاده از قوانین سخت بازدارنده سعی در کاهش این جرایم می‌کنیم، همچنین یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی با وجود نیروهای محدود خود در سطح شهر کاوش کرده و درصورت مشاهده تخلف به سازمان میراث‌فرهنگی گزارش می‌دهند، به‌عنوان مثال تخریب کاشی‌های مسجد جامع نطنز از طریق همین یگان‌ها به اداره کل میراث‌فرهنگی گزارش شد و اداره کل نیز از طریق دادستانی اقدام به پیگیری و شکایت کرد.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی‌بر اینکه آیا قوانین مجازات اسلامی از نظر شدت مجازات می‌توانند بازدارنده باشند یا خیر می‌افزاید: قوانین مجازات اسلامی برای بازدارندگی از تخریب و تاراج میراث فرهنگی، سخت و مقتدرانه است، اما باید توجه داشته باشیم که وجود قوانین مجازات اسلامی بخشی از راه‌حل ما برای ورود به حل مسئله کاهش تخریب‌ها و تاراج آثار ملی است. بخش عمده اثرگذاری در این باره به فرهنگ‌سازی و دادن آموزه‌ها به جامعه انسانی برمی‌گردد که نیاز است سازمان‌ها با اتحاد و کمک یکدیگر در این زمینه قوی‌تر وارد عمل شوند، چراکه درحال حاضر ما با شرایطی روبه‌رو هستیم که هم‌زمان با افزایش مشکلات اقتصادی و معیشتی افراد جامعه، تبلیغات افراد سودجو در زمینه گنج‌یابی و وعده‌های دروغین برای حل مشکلات اقتصادی افراد بیشتر شده است و این امر باعث شده که کار ما دشوارتر و مسئولیت ما سنگین‌تر شود.
نماینده حقوقی میراث فرهنگی استان اصفهان درباره میزان تخصیص بودجه در زمینه افزایش آگاهی‌بخشی به مردم برای فرهنگ‌سازی بیشتر جامعه می‌گوید: بودجه تخصیص داده شده به سازمان میراث‌فرهنگی گاهی برای مرمت آثار باستانی هم محدود است، با این وجود سازمان میراث‌فرهنگی با دستگاه‌های مختلف مانند صداوسیما، آموزش‌وپرورش و شهرداری تفاهم‌نامه‌هایی امضا کرده است که در زمینه فرهنگ‌سازی، اقدامات آموزشی و فرهنگی لازم انجام شود تا اهداف مورد نظر را به سمع و بصر افراد و عموم جامعه برسانیم، هرچند گاهی بازهم تبلیغات و تأثیرگذاری افراد سودجو بیشتر است.
عسگری درباره علت ورود گنج‌یاب‌ها به‌صورت قانونی می‌گوید: در قانون مجازات‌اسلامی أخذ مجوز برای داشتن فلزیاب‌ها ضرورت دارد و تولید، تبلیغ و فروش فلزیاب‌ها بدون مجوز غیر قانونی است، حتی اگر کاربرد فلزیاب‌ها برای مواردی در خصوص صنعت و معدن هم باشد، برای استفاده از آن، شخص باید به‌صورت قانونی اقدام کرده و مجوز گیرد، اما عمده افراد دارای فلزیاب مجوز ندارند و به‌صورت غیرقانونی اقدام به استفاده از فلزیاب‌ها می‌کنند. ما هم در راستای انجام وظیفه خود اقدام به شکایت از این افراد می‌کنیم و اگر در این موارد گزارشی داشته باشیم یا با مواردی روبه‌رو شویم اقدام به ضبط ادوات و فلزیاب‌ها به نفع دولت خواهیم کرد.
هادی الهیاری، مدیر گروه امانی اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان نیز درخصوص نقش سازمان میراث‌فرهنگی در حفظ این آثار ملی به ایسنا می‌گوید: تعداد آثار باستانی بسیار زیادی در اصفهان وجود دارد و مردم فهیم استان اصفهان به این سطح از فهم و فرهنگ رسیده‌اند که از آثار باستانی و میراث ملی شهرشان به‌خوبی محفاظت کنند، اما گاهی هم ممکن است عواملی غیر از عوامل انسانی مانند فاضلاب‌ها و فرونشست‌ها به بناها آسیب بزند که از حوزه میراث فرهنگی و فرهنگ‌سازی جامعه خارج شود، همچنین مالکیت بسیاری از بناها زیر نظر اوقاف است و سازمان میراث فرهنگی تنها وظیفه ترمیم این آثار را به‌عهده دارد.
وی در خصوص نقش سازمان میراث فرهنگی در کاهش موضوع گنج‌یابی می‌افزاید: برای فرهنگ‌سازی در این زمینه باید از کودکان دبستانی شروع تا بتوانیم از پایه و اساس این مسائل را در آن‌ها نهادینه کنیم. اقدامی که تاکنون در این زمینه انجام شده اجرای «طرح ایما» در مدارس است، به این صورت که با افزایش احساس مسؤلیت در دانش‌آموزان برای افزایش احساس مسؤلیت آن‌ها برای حفظ و نگهداری میراث ملی گام برداشته‌ایم.
به گزارش ایسنا، میراث فرهنگی نه‌تنها یادگار گذشته، بلکه پلی به سوی آینده است که هویت، تاریخ و ارزش‌های جامعه را زنده نگه می‌دارد. حفظ و احترام به این گنجینه‌ها، مسئولیتی همگانی است تا نسل‌های آینده نیز بتوانند از این ثروت معنوی بهره‌مند شوند. همان‌طور که گزارش حاضر نشان می‌دهد، میراث فرهنگی تنها سنگ و ساختمان نیست، بلکه روح تمدن و نماد پایداری یک ملت است که باید با آگاهی و تلاش جمعی از آن محافظت کرد.
انتهای پیام
نظرات