ازدواج، به عنوان یکی از مهم‌ترین و بنیادی‌ترین نهادهای اجتماعی، نقش پررنگی در شکل‌دهی به ساختار زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها دارد. اما در دنیای پرهزینه و پیچیده امروز، این امر طبیعی و انسانی برای بسیاری از جوانان به آرزو تبدیل شده است. از این رو پاسخ به این پرسش که چرا باید ازدواج آسان شود، و اساساً چرا ازدواج برای جوانان مهم است، می‌تواند راهگشا باشد.

اهمیت ازدواج برای جوانان

ازدواج نه تنها پاسخ به نیازهای عاطفی، روانی و زیستی انسان است، بلکه بستری برای رشد، بلوغ شخصیتی و مسئولیت‌پذیری جوانان نیز به شمار می‌آید. زندگی مشترک، انسان را از دایره فردگرایی افراطی خارج کرده و در مسیر مشارکت، سازگاری و تجربه واقعی زندگی قرار می‌دهد.

از منظر اجتماعی نیز ازدواج، موجب آرامش روانی، ثبات اخلاقی و کاهش آسیب‌های اجتماعی نظیر افسردگی، انزوا، روابط بی‌پایه و حتی بزهکاری می‌شود. جامعه‌ای که در آن ازدواج تسهیل شود، از بسیاری از بحران‌های روانی و رفتاری در امان خواهد ماند.

متأسفانه در سال‌های اخیر، به دلایل گوناگونی مانند تورم، تجمل‌گرایی، رسوم سخت‌گیرانه و چشم‌وهم‌چشمی، ازدواج به فرآیندی پرهزینه و دشوار تبدیل شده است. مهریه‌های سنگین، جهیزیه‌های پرزرق‌ و برق، مراسم‌های پرهزینه و توقعات غیرواقعی، جوانان را از این مسیر بازمی‌دارند. ازدواج آسان به معنای ازدواج بی‌کیفیت یا بدون تعهد نیست، بلکه یعنی کاستن از هزینه‌های زائد و تمرکز بر اصل زندگی مشترک: تعهد، درک متقابل، محبت و همکاری.

فرهنگ‌سازی از طریق رسانه‌ها، نهادهای آموزشی و مذهبی، حمایت‌های دولتی مانند وام‌های ازدواج واقعی و بدون بروکراسی و الگوسازی از زوج‌هایی که با ساده‌زیستی زندگی موفقی ساخته‌اند، می‌تواند نقطه شروعی برای تسهیل ازدواج باشد.

جامعه‌ای که ازدواج را برای جوانان خود آسان نکند، ناخواسته به پیچیدگی روابط، کاهش جمعیت و بی‌ثباتی روانی نسل جوان دامن می‌زند. آینده روشن، نیازمند خانواده‌های سالم است و خانواده سالم، از مسیر ازدواج آگاهانه و آسان آغاز می‌شود.

وقتی ازدواج جوانان قربانی سخت‌گیری‌ها می‌شود

سخت‌گیری‌های بی‌جا در فرآیند ازدواج، مانند مهریه‌های سنگین، توقعات مالی بالا، تشریفات پرهزینه و شروط دست‌نیافتنی، موجب تأخیر یا حتی انصراف بسیاری از جوانان از ازدواج می‌شود. این تأخیر می‌تواند به افزایش سن ازدواج، کاهش نرخ فرزندآوری و گسترش روابط بی‌ثبات منجر شود که در بلندمدت سلامت روانی و اجتماعی نسل جوان را تهدید می‌کند.

از سوی دیگر، چنین سخت‌گیری‌هایی باعث می‌شود معیارهای اصلی ازدواج، مانند اخلاق، ایمان، صداقت و سازگاری، به حاشیه برود و جای خود را به ظواهر و مادیات بدهد. در نتیجه، ازدواج‌هایی که بر پایه چشم‌وهم‌چشمی و رقابت‌های ناسالم شکل می‌گیرند، دوام و استحکام لازم را ندارند و احتمال شکست آن‌ها بالاتر خواهد بود.

تسهیل ازدواج جوانان، ضرورتی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی 

در همین رابطه یک جامعه‌شناس با تأکید بر ضرورت تسهیل شرایط ازدواج برای جوانان، هشدار داد که تأخیر در ازدواج به‌دلیل موانع اقتصادی و فرهنگی، زمینه‌ساز افزایش آسیب‌های اجتماعی از جمله افسردگی، ناامیدی، کاهش نرخ فرزندآوری و گسترش روابط بی‌ثبات شده است.

زهرا حق‌شناس در گفت‌وگو با ایسنا ادامه می‌دهد: امروزه بسیاری از جوانان به دلیل فشارهای اقتصادی، توقعات سنگین خانواده‌ها و فرهنگ تجمل‌گرایی، از ازدواج منصرف شده یا آن را به تعویق می‌اندازند. این موضوع نه‌تنها بر سلامت روانی نسل جوان تأثیر منفی دارد، بلکه پایداری ساختار خانواده در جامعه را نیز تهدید می‌کند.

وی می‌افزاید: تسهیل در ازدواج، تنها با ارائه وام نیست؛ بلکه نیازمند بازنگری در فرهنگ عمومی، اصلاح نگرش خانواده‌ها و حذف هزینه‌های غیرضروری مراسم‌هاست. ازدواج آسان به معنای نادیده گرفتن کیفیت نیست، بلکه به معنای بازگشت به سادگی، عقلانیت و تمرکز بر اصل زندگی مشترک است.

این جامعه‌شناس با اشاره به آثار جمعیتی و اجتماعی تأخیر در ازدواج تأکید می‌کند: اگر سیاست‌گذاران فرهنگی و اجتماعی راهکاری جدی برای این مسئله اتخاذ نکنند، در آینده با بحران‌هایی مانند پیری جمعیت، کاهش بهره‌وری اجتماعی و فرسایش بنیان خانواده روبرو خواهیم شد.

تشکیل خانواده در سن مناسب، راهکاری مؤثر برای مقابله با پیری جمعیت

ازدواج در سنین جوانی نقش کلیدی در پویایی و جوان‌ ماندن جمعیت دارد. هنگامی که جوانان در زمان مناسب تشکیل خانواده می‌دهند، فرصت بیشتری برای فرزندآوری و تربیت نسل جدید خواهند داشت. این روند به حفظ توازن جمعیتی، جلوگیری از پیر شدن جامعه و تأمین نیروی انسانی آینده کمک می‌کند، موضوعی که در بسیاری از کشورها به یک اولویت راهبردی تبدیل شده است.

از سوی دیگر، ازدواج زودهنگام در چارچوب صحیح و آگاهانه، نه‌تنها موجب ثبات روانی و اجتماعی فرد می‌شود، بلکه انگیزه‌ای برای رشد اقتصادی، تحصیلی و شغلی نیز فراهم می‌آورد. این انگیزه‌ها، در کنار تشکیل خانواده، موجب تقویت بنیادهای جامعه‌ای سالم و بانشاط می‌شود که توان مقابله با بحران‌هایی چون کاهش جمعیت و پیری را دارد.

در اسلام، ازدواج جایگاهی بسیار والا و مقدس دارد و به عنوان یکی از سنت‌های پیامبر اسلام (ص) توصیه شده است. قرآن کریم در آیه‌ای زیبا می‌فرماید: «وَجَعَلَ بَیْنَکُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً» (روم: ۲۱)، یعنی خداوند میان همسران مودت و رحمت قرار داده است، که نشان از عمق عاطفی و معنوی این پیوند دارد.

همچنین، پیامبر اسلام (ص) ازدواج را نیمی از دین دانسته و بر آن تأکید فراوان کرده‌اند. در فرهنگ اسلامی، ازدواج باعث حفظ پاکدامنی، تقویت مسئولیت‌پذیری، تشکیل خانواده سالم و تربیت نسل صالح می‌شود. از این رو، نه‌تنها به عنوان یک عمل فردی، بلکه به عنوان یک وظیفه اجتماعی و الهی شناخته می‌شود که آثار آن در جامعه نیز مشهود است.

ازدواج آسان نیازمند عزم همگانی است

در همین رابطه امام جمعه هیدج در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با اشاره به اهمیت ازدواج در فرهنگ اسلامی، بر لزوم ترویج فرهنگ ازدواج آسان در جامعه تأکید کرد و می‌گوید: ازدواج آسان، نیازمند عزم همگانی است تا به یک فرهنگ فراگیر در جامعه تبدیل شود. این مسئله نباید تنها در قالب شعار باقی بماند، بلکه باید در عمل، خانواده‌ها، مسئولان و نهادهای فرهنگی در این مسیر همراهی کنند.

حجت‌الاسلام اسدالله زارعی در ادامه با اشاره به فلسفه معنوی ازدواج، می‌افزاید: کسی که ازدواج می‌کند و شریک زندگی برای خود برمی‌گزیند، در حقیقت همسفر بهشتی برای خود انتخاب می‌کند. اگر همسر انسان، همسری شایسته و مؤمن باشد، انسان را به بهشت می‌برد و هر دو با هم در مسیر سعادت قرار می‌گیرند.

وی خاطرنشان می‌کند: بنیان خانواده، محبوب‌ترین نهاد در اسلام است و هرکس که قصد ازدواج دارد، باید با نیت رسیدن به کمال انسانی و معنوی وارد زندگی مشترک شود. چنین خانواده‌هایی می‌توانند فرزندان صالح و نسل بهشتی تربیت کنند.

فرهنگ‌سازی از ملزومات ازدواج آسان

امام جمعه دندی نیز در این رابطه در گفت‌گو با ایسنا با اشاره به نقش فرهنگ‌سازی و اقدامات فرهنگی در تغییر نگاه جامعه به ازدواج، عنوان می‌کند: نهضت ازدواج آسان نیازمند هم‌افزایی نهادهای فرهنگی، رسانه‌ای و اجتماعی است تا بتوانیم نگرانی‌ها و هزینه‌های غیرضروری را کاهش دهیم.

حجت‌الاسلام حکمت حکیمی‌فر به موضوعات مرتبط با فرهنگ ازدواج و موانع آن پرداخت و می‌افزاید: مهریه‌های سنگین، هزینه‌های بالای جهیزیه و مراسم‌های پرتجمل، چشم‌وهم‌چشمی در خواستگاری‌ها، توقع تأمین مسکن مدرن، هدایای گران‌قیمت و طولانی‌کردن دوره عقد، از دلایل عمده دشواری ازدواج در جامعه ما هستند که ریشه در فرهنگ‌های محلی، ترفندهای مصرف‌گرایی و انتظارات غیرواقعی دارند.

وی بر اهمیت آموزش مهارت‌های زندگی و نقش رسانه‌ها در ترویج فرهنگ ازدواج آسان تأکید کرد و تصریح می‌کند: با برنامه‌ریزی منسجم، می‌توان حمایت خیرین و خانواده‌ها را جلب کرد و سنت‌های نادرست را نقد و اصلاح کرد.

تسهیل ازدواج جوانان ضرورتی اجتماعی 

 با توجه به شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی امروز، ازدواج جوانان با موانع جدی مواجه شده است؛ موانعی که بیش از آن‌که ریشه در ضرورت‌ها داشته باشند، از باورهای غلط، تجمل‌گرایی و فشارهای غیرمنطقی نشأت می‌گیرند. در حالی‌که ازدواج، بنایی است الهی و انسانی برای رسیدن به آرامش، رشد و تعالی، پیچیده‌سازی آن تنها به افزایش سن ازدواج، کاهش فرزندآوری، گسترش آسیب‌های اجتماعی و تهدید بنیان خانواده منجر می‌شود.

بنابراین، تسهیل ازدواج جوانان نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت اجتماعی، فرهنگی و جمعیتی است. بازگشت به سادگی، ترویج معیارهای واقعی در انتخاب همسر، حذف هزینه‌های اضافی و حمایت هوشمندانه از سوی نهادهای مسئول می‌تواند راهی برای بازسازی امید در نسل جوان و تضمین آینده‌ای سالم‌تر برای جامعه باشد.

انتهای پیام