حسین معصومی همدانی چهارشنبه ۷ خرداد در همایش علمی «از شفا تا قانون» که در مرکز همایش‌های دانشگاه علوم پزشکی همدان برگزار شد، با اشاره به کم‌توجهی به آثار ریاضی ابن‌سینا، اظهارکرد: در آثار فلسفی ابن‌سینا از جمله «شفا» و «نجات»، بخش‌هایی به ریاضیات اختصاص داده شده است؛ در کتاب شفا، ریاضیات سهم قابل توجهی دارد و بیش از دو برابر بخش الهیات است. این بخش‌ها مشتمل بر هندسه، حساب، نجوم و موسیقی نظری هستند که عمدتاً برگرفته و تلخیص‌شده از آثار یونانی مانند اقلیدس، بطلمیوس و دیگران‌اند.
وی گفت: برخلاف جایگاه بی‌نظیر ابن‌سینا در فلسفه و طب، سهم او در ریاضیات نه‌تنها کمتر شناخته شده، بلکه در پژوهش‌های جدید نیز مهجور مانده است در حالی که بخش ریاضیات در آثار فلسفی ابن‌سینا حجمی قابل‌توجه دارد و نیازمند بررسی و ویرایش علمی جدی است.
معصومی همدانی با انتقاد از کم‌توجهی به آثار ریاضی ابن‌سینا در پژوهش‌های معاصر با بیان اینکه هیچ ویرایش انتقادی دقیقی از این آثار وجود ندارد، ابراز امیدواری کرد که با پژوهش‌های تازه‌ای که در حال انجام است، این بخش مغفول‌مانده از میراث علمی ابن‌سینا بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی با بیان اینکه ابن‌سینا علوم فلسفی را بر اساس سنت ارسطویی به دو دسته نظری و عملی تقسیم می‌کند و در بخش نظری، سه شاخه طبیعات (فیزیک)، ریاضیات و الهیات را بررسی می‌کند، افزود: در حالی که ارسطو کتاب مستقلی درباره ریاضیات ننوشت و فلاسفه‌ای چون کندی و فارابی نیز آثار پراکنده‌ای در این زمینه داشتند، ابن‌سینا ریاضیات را به عنوان بخشی اصلی در ساختار فلسفی خود وارد کرد و این کار او نه‌تنها پاسخی به فضای علمی زمانه بود، بلکه برخاسته از علاقه و انگیزه شخصی‌اش نیز بود، چرا که از کودکی با آموزش ریاضیات آغاز کرده و خود به‌تنهایی کتاب «اصول اقلیدس» را مطالعه کرده بود.
وی با تأکید براینکه مقام ابن‌سینا در ریاضیات به هیچ‌وجه با جایگاه او در فلسفه و طب قابل قیاس نیست؛ او نوآوری‌های اندکی در ریاضیات داشته و در این حوزه قابل مقایسه با چهره‌هایی همچون ابوریحان بیرونی و ابن هیثم نیست، تصریح کرد: تنها استثناء بخشی از آثار نجومی ابن سینا، بخشی از نجوم شفا است که نشان می‌دهد دانسته‌های ریاضی ابن‌سینا فراتر از آن چیزی است که در آثار شناخته‌شده‌اش منعکس شده است.
انتهای پیام
نظرات