حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی راغبی، عضو هیئت علمی دانشگاه قم در چهارمین همایش بین‌المللی معرفت و رسالت حسینی که امروز، ۱۷ خرداد در تالار شیخ مفید دانشگاه قم برگزار شد، گفت: غربی‌ها در تعریف مفاهیم اجتماعی عظیم، از مفهوم «اجتماع متصور» استفاده می‌کنند؛ مفهومی که به گفته اندرسون می‌تواند متشکل از میلیون‌ها فرد باشد که با وجود عدم آشنایی چهره به چهره، پیوند ذهنی و تعلقی مشترک، یک هدف دارند و در یک مسیر هم‌راستا حرکت می‌کنند.

وی افزود: آیین جهانی اربعین، تجسمی واقعی از چنین اجتماع متصوری است؛ جریانی که فراتر از حرکت‌های فردی، واجد یک هویت جمعی اصیل است و این هویت براساس تعلق خاطر به امام حسین(ع) و آرمان عدالت‌خواهانه عاشورا شکل گرفته و در هر سال، میلیون‌ها نفر را به حرکت در مسیر کربلا وامی‌دارد.

این پژوهشگر حوزوی و دانشگاهی ادامه داد: در روایت معروف از امام حسن عسکری(ع) آمده است «علامات المؤمن خمس» که یکی از آن‌ها زیارت اربعین عنوان شده است و این نشان می‌دهد که زیارت اربعین نه فقط یک عمل عبادی فردی، بلکه نشانه‌ای از ایمان مؤمن و هویت اجتماعی اوست.

راغبی تصریح کرد: زیارت اربعین ظرفیتی بی‌بدیل برای بروز کنشگری جمعی در راستای یک تمدن‌سازی الهی دارد؛ تمدنی که شاخص‌های اصلی آن همچون معنویت، عدالت و عقلانیت، بارها از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی به‌عنوان ارکان تمدن نوین اسلامی مورد تأکید قرار گرفته است.

این استاد دانشگاه قم با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری بیان کرد: ایشان بارها فرمودند که مسیر تمدن نوین اسلامی از انقلاب اسلامی آغاز شده، با تشکیل نظام اسلامی و سپس دولت اسلامی ادامه می‌یابد به جامعه اسلامی می‌رسد و در نهایت به تحقق تمدن نوین اسلامی ختم می‌شود و تمدنی که باید بستر ظهور حضرت ولی‌ عصر(عج) را فراهم کند.

وی افزود: زیارت اربعین، صحنه‌ای بی‌نظیر از حرکت مردمی است که بدون فراخوان رسمی، تنها با انگیزه درونی و باور قلبی، به‌سوی کربلا حرکت می‌کنند و این حرکت، واجد پیامی روشن است که مؤمنان جهان اسلام آماده ایفای نقش در شکل‌گیری تمدنی هستند که بر پایه قیام امام حسین(ع) و در مقابله با ظلم و برای تحقق عدالت شکل گرفته است. نصرت الهی همواره در کنار حضور و کنشگری مؤمنان معنا پیدا می‌کند، بنابراین اگر این هویت جمعی در اربعین شکل نگیرد، دستیابی به آرمان‌های بلند اسلامی نیز دشوار خواهد بود.

عضو هیئت علمی دانشگاه قم با ارجاع به فرمایش حضرت علی(ع) که فرمودند «لولا حضور الحاضر و قیام الحجه» تصریح کرد: وجود مردم، یعنی اجتماع و حضور جمعی، حجت را بر ولی خدا تمام می‌کند و این نشان می‌دهد که حضور عمومی مردم در صحنه‌های اجتماعی، رکن تحقق نظریه‌های دینی و سیاسی اسلام است. یکی از مهم‌ترین آثار زیارت اربعین آن است که این اجتماع کاملاً مردمی است و مردم بدون اتکا به نهادهای حکومتی، خودجوش و از درون، اقدام به این حرکت عظیم می‌کنند و این تجربه ناب، الگویی از شکل‌گیری اجتماع مؤمنان در راستای آرمان‌های الهی است.

این استاد دانشگاه قم یادآور شد: یکی از مهم‌ترین نکاتی که نباید از آن غفلت شود، امتداد زیارت اربعین است و میلیون‌ها نفر از ایران، عراق و سایر کشورها در این آئین شرکت می‌کنند، اما تا اربعین سال بعد، این ظرفیت مغفول می‌ماند.

سکوت در برابر جنایات صهیونیسم، پذیرش وقوع کربلاهای دیگر در تاریخ معاصر است

در ادامه، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحمید حسینی، رئیس اتحادیه رادیو تلویزیون اسلامی عراق نیز ضمن انتقاد از برخی نگاه‌های تقلیل‌گرایانه به راهپیمایی اربعین، بیان کرد: زمانی از نجف به سمت کربلا با جمعیت اندکی حرکت می‌کردیم و تصور جهانی شدن این مسیر وجود نداشت؛ اما امروز این جریان از یک شهر به سراسر عراق و اکنون به صدها کشور دنیا گسترش یافته است.

حسینی با تأکید بر نقش شیعیان در احیای جریان کربلا و اربعین تصریح کرد: برخلاف برخی از جوامع اسلامی که تحت سلطه تفکر اموی، از احیای این مسیر بازماندند، شیعیان توانستند فرهنگ عاشورا را در ابعاد جهانی مطرح کنند.

وی ادامه داد: حرکت اربعین امروز از سوی مردم عراق و سایر شیعیان در کشورهای مختلف به یک پدیده اجتماعی و دینی بی‌نظیر تبدیل شده و این در حالی است که جریان سکوت در برابر جنایات علیه اهل بیت(ع) امروز نیز با همان منطق بنی‌امیه در حال بازتولید کربلایی دیگر در غزه است.

رئیس اتحادیه رادیو و تلویزیون عراق اظهار کرد: امروز جهان نظاره‌گر کربلای جدیدی در غزه است که به دست پیروان همان تفکر تاریخی رقم می‌خورد. ما شاهدیم همان‌گونه که اهل بیت(ع) در بیابان‌ها به محاصره درآمدند، امروز نیز مردم مظلوم غزه تحت محاصره کامل قرار گرفته‌اند و امت اسلامی باید در برابر این جنایات سکوت نکند. وظیفه تاریخی ماست که برای نجات مردم مظلوم غزه اقدام کنیم و سکوت در این زمینه، به معنای پذیرش وقوع کربلاهای دیگر در تاریخ معاصر است.

وی ادامه داد: سال گذشته بیش از چهار میلیون زائر ایرانی در مراسم اربعین حضور پیدا کردند در حالی‌ که این عدد باید حداقل به ۱۰ میلیون نفر برسد، چراکه تمام زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های مردمی عراق برای این میزبانی فراهم شده است؛ در مراسم اربعین امسال، فریاد استکبارستیزی شیعیان علیه رژیم صهیونیستی بلندتر از همیشه طنین‌انداز خواهد شد و پیام روشنی به مردم غزه و فلسطین خواهد بود که امت اسلامی حامی آنان است.

راهپیمایی اربعین حرکتی وحدت‌ساز است

همچنین یاسر عبدالزهرا الحجاج، رایزن فرهنگی کنسولگری عراق در ایران هم اظهار کرد: در راهپیمایی اربعین هیچ‌کس به قوم و قبیله‌ای تعلق ندارد؛ این رویداد یک نمونه انسانی است که قلب‌ها در آن یکسان و تماماً به امام حسین(ع) وابسته است. از نتایج مهم مسیر و راهپیمایی اربعین بازگرداندن روابط بین ملت‌ها و تشدید علاقه بین ملت عراق و ایران است که از این طریق برادری عمیقی میان دو ملت شکل گرفته است.

الحجاج گفت: مردم عراق در این مسیر قلب‌های خود را گشوده و درب خانه‌های خود را به روی زائران اباعبدالله‌الحسین(ع) باز کرده‌اند؛ این راهپیمایی پیوندی بین مردم عراق و ایران ایجاد کرده است که طی سالیان دراز سیاستمداران نتوانستند ایجاد کنند.

رایزن فرهنگی کنسولگری عراق در ایران در پایان با اشاره به وقایع فلسطین بیان کرد: قضیه فلسطین و غزه هم‌اکنون در صدر اسلام قرار دارد؛ بعد از هفتم اکتبر یک تغییر رویکرد ویژه در بسیاری از کشورها رخ داده است؛ راهپیمایی اربعین به‌عنوان یک حرکت جریان‌ساز توانسته تفکر مقاومت را زنده نگه دارد و مسئله فلسطین و قدس را تقویت کرده است.

متخصصان علوم انسانی اسلامی موظف به تبیین برکات رویداد اربعین هستند

حجت‌الاسلام والمسلمین احمدحسین شریفی، رئیس دانشگاه قم نیز در این مراسم بیان کرد: دستگاه مدیریتی و فرهنگی بنی‌امیه با جهت دادن به مسیر کاروان امام حسین(ع) به بیابان کربلا درصدد از بین بردن نهضت حسینی بودند. پس از بنی‌امیه، خلفای عباسی نیز با ادامه روند قبلی با اقدامی نظیر تخریب و آب بستن به مرقد حضرت در تلاش بودند تا این نهضت را از بین ببرند، اما هیچکدام اثری نداشته و هم‌اکنون پس از حدود ۱۴۰۰ سال کربلا الهام‌بخش همه آزادی‌خواهان جهان است.

شریفی بیان کرد: حضرت اباعبدالله(ع) در آن بیابان گرم و سوزان در راه خدا و برای خدا، شهید و در قلب‌ها ماندگار شد و پس از آن همه‌ساله بزرگترین، کریمانه‌ترین، سخاوتمندانه‌ترین و عاشقانه‌ترین پذیرایی را از عاشقان خود مدیریت می‌کند، کاری که بدون شک از عهده هیچ حکومت و دولتی بر نمی‌آید.

رئیس دانشگاه قم با بیان اینکه نهضت امام حسین(ع) در دوره فعلی در حال تشکیل تمدنی نوین است، عنوان کرد: تمدنی که همه نظام‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را برهم زده است؛ در این میان مهم‌ترین عوامل ماندگاری اباعبدالله الحسین(ع)، اربعین و زیارت آن است؛ زیارت اربعین از عوامل و نشانه‌های اهل ایمان ذکر شده به‌طوری که اهل‌بیت(ع) حتی با وجود عدم امنیت جانی آن را تأکید سفارش کرده‌اند.

شریفی تصریح کرد: در طول تاریخ با دو جریان مهم در مواجه با اربعین روبه‌رو بوده‌ایم؛ اول جریان اهل ایمان است، جریانی که به نحوی این زیارت را حتی در سخت‌ترین شرایط با تهدیدات موجود بر جان خریدند، اما جریان دوم دشمنان اهل ایمان هستند که از هیچ کوششی برای مقابله با جریان اول کم نگذاشتند و حتی تلاش‌هایی برای از بین بردن این زیارت و قبر مطهر اباعبدالله(ع) کردند.

رئیس دانشگاه قم اضافه کرد: ارعاب و تهدید زائران، قطع عضو و قتل آنان، تلاش برای از بین بردن قبر مطهر اباعبدالله(ع)، در دوران اخیر سکوت رسانه‌ای شدید و پنهان کردن شور حسینی در این رویداد، اختلاف‌افکنی و بزرگنمایی مشکلات ازجمله فعالیت‌های جبهه کفر در مقابل حرکت اربعین است؛ در این میان مهم‌ترین وظیفه اهل علم و پژوهش دانشگاهی به‌طور ویژه عراق و ایران، تبیین و تحلیل ابعاد علمی و پژوهشی این رویداد تاریخی و بشری است.

وی بیان کرد: از علوم انسانی سکولار و لیبرال غربی و دلدادگان مبانی انسان‌شناختی اومانیستی و داروینیستی هیچ انتظاری نیست که بتوانند تحلیلی درست از این رویداد داشته باشند؛ آنان اساسا ابزار، روش و نظام مفهومی لازم برای درک چنین رویدادی را ندارند. باورمندان به علوم انسانی اسلامی وظیفه دارند تا آثار و برکات اخلاقی، اقتصادی، روان‌شناختی و تربیتی این رویداد را تبیین کنند، سبک زندگی اربعینی را تشریح و بنیان‌های الهیاتی و معرفتی چنین کنشی را به درستی تحلیل کنند.

شریفی در پایان یادآور شد: از افرادی که در موضوع اربعین فعالیت داشتند دعوت به عمل آمد و حدود ۲۰۰ مقاله علمی برای این همایش دریافت و حدود ۷۰ مقاله در پایان پذیرفته شد که در مقالات و منابع تخصصی به چاپ خواهید رسید.

انتهای پیام