حفیظ‌الله فولادی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه باید از راه، کلام، مرام و سیره‌ حضرت امیر(ع) در حوزه مراودات اجتماعی، حکومت‌داری و ارتباط با مردم، الگو بگیریم، گفت: در حجة‌الوداع، ۱۸ ذی‌الحجه سال دهم هجرت، پیامبر(ص) به دستور خداوند در محلی به نام «خم» توقف می‌کند و با حضور تمامی مردم آیه «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ» نازل و خوانده می‌شود و امیرالمومنین(ع) به عنوان خلیفه بعد از پیامبر(ص)، به نصب الهی، معرفی می‌شود.

وی ادامه داد: بعد از رحلت پیامبر(ص) که در ۲۸ صفر سال یازدهم هجرت اتفاق می‌افتد، یعنی حدود هفتاد روز بعد از این واقعه؛ طبق روایات موجود در نهج‌البلاغه، امیرالمومنین(ع) بر بالین پیغمبر(ص) است، در حالی که قضیه سقیفه برپا شده و لذا زمانی که ایشان عزادار رحلت پیغمبر(ص) بود، به ساحت همسرشان حضرت فاطمه زهرا(س) جسارت شد و به اجبار از وی برای تعیین خلیفه وقت بیعت گرفته شد.

فولادی عنوان کرد: این صبر کردن حضرت امیر(ع) نه برای چند روز یا چند ماه، بلکه ۲۵ سال به طول انجامید و خود حضرت این دوران را به خار در چشم و استخوان در گلو تشبیه کردند، اما سوال اصلی این است که چرا ایشان صبر کرد؟ برای مصلحت جامعه نبوی که پیامبر(ص) ۲۳ سال برای آن زحمت کشیده بود، بارها در مخاطرات، اسلام، قرآن و دین خاتم به خطر افتاده بود اما برای اینکه جامعه از هم نپاشد، اساس دین اسلام از بین نرود و یک وحدت نسبی حفظ شود، از حق مسلم خود در برابر مصالح عمومی گذشتند، بنابراین امیرالمومنین(ع) بالاترین منادی وحدت است؛ در واقع، ایشان به خاطر حفظ وحدت و جلوگیری از فروپاشی نظام اسلامی، از حق خود گذشتند.

بصیرت مردم راه نجات جامعه از فتنه فتنه‌گران

وی با اشاره به کتاب «تبیین انحرافات اجتماعی از دیدگاه نهج‌البلاغه»، افزود: در این کتاب به فتنه‌های داخلی اشاره کردم که اگر بصیرت مردم در کنار تذکرات، هوشیاری و آگاهی‌های مقام معظم رهبری وجود نداشت، به نظام جمهوری اسلامی، با آن همه شهید و تحمل ناملایمات در طول سی و چند سال گذشته، آسیب می‌رسید.

فولادی اضافه کرد: در دوران حکومت امام علی(ع)، فتنه‌ها توسط فتنه‌گران قدرت‌طلب، ثروت‌خواه و موقعیت‌خواه تشدید می‌شد و در آن شرایط امام علی(ع) نمی‌توانست موفق باشد، چرا که بصیرت و روشنگری در جامعه وجود نداشت. «ما اهل کوفه نیستیم، علی تنها بماند» شعار و کلام پرمغزی است که از دوران فتنه‌ها و شرایط غبارآلود تاریخی زمان امیرالمومنین(ع) گرفته شده است.  

وی ادامه داد: در آن دوران، امام علی(ع) به بی‌نمازی متهم می‌شد همچنین ایشان را منشا تفرقه می‌دانستند و در این فضای مسموم و غبارآلود حضرت شهید می‌شود. امامین انقلاب به عنوان شاگردان مکتب امیرالمومنین(ع) بر مبنای وحدت، جامعه را تا به امروز در این مظلومیت به این اقتدار رسانده‌اند. نگاهی به شیوه حکومتداری امام خمینی(ره) بیندازید؛ امام با ریاست جمهوری بنی صدر موافق نبود اما به واسطه رأی مردم، وی را به عنوان فرمانده کل قوا انتخاب کرد.

فولادی با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب به دنبال ایجاد وحدت هستند، گفت: علت اصلی پایداری جامعه امروز در مقایسه با دوران امیرالمومنین(ع)، ضمن توکل عمیق و باور قلبی رهبر به خداوند مانند مولای خود، مردم همراه رهبر خود هستند، یعنی مردم به رهبرشان اطمینان و یقین کامل دارند، لذا هوشیاری و موقعیت‌شناسی حکیمانه رهبری از یک سو و بیداری و همراهی عموم مردم با رهبرشان از سوی دیگر باعث ناکامی فتنه‌گران شده است.

مصادیقی از وحدت گرایی در دوران حکومت امیرالمومنین(ع)

وی تصریح کرد: یکی از راهکارهای جلوگیری از افتراق در آیه ۱۰۳ سوره آل‌عمران «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا» آمده و خود حضرت در خطبه ۱۱۹ که بر چهارچوب عقل استوار است، فرمودند: «إِنَّهُ لَا غَنَاءَ فِی کَثْرَةِ عَدَدِکُمْ مَعَ قِلَّةِ اجْتِمَاعِ قُلُوبِکُمْ؛ اینگونه نیست که شما عدد و تعداد زیادی داشته باشید اما با دل‌های متفاوت و متفرقه، بخواهید کاری را پیش ببرید و سودی ببرید.»

فولادی افزود: بر این اساس بود که امام علی(ع) حتی زمانی که ابوسفیان برای حمایت از وی پیشقدم شد، نپذیرفت. امام حاضر شد به خاطر حفظ نظام، از حق الهی خود کوتاه بیاید و فرصت سوء استفاده به دشمن را ندهد. امیرالمومنین علی(ع) در دوره چهارساله حکومت خود بر اجرای عدالت پافشاری می‌کرد و در این مسیر، عده‌ای مخالفت می‌کردند و متضرر می‌شدند اما این عده، همان زیاده‌خواهان و خواص هستند، در حالی که عموم جامعه با اجرای عدالت همراهی می‌کردند.

وی با بیان اینکه امیرالمومنین(ع) در دوره حکومت خود با تفرقه‌افکنی مبارزه می‌کرد، گفت: مصداقی از حفظ وحدت توسط امام علی(ع)، دعوت به آگاهی‌بخشی جبهه دشمن در بحبوحه جنگ بود، به عنوان نمونه حضرت با صحبت‌های تبیینی و جهادگرانه یا همان جهاد تبیین امروزی در جنگ نهروان که ۱۲ هزار نفر در سپاه دشمن صف آرایی کرده بودند باعث شدند تا ۸ هزار نفر از سپاه مقابل برگردند.  

فولادی عنوان کرد: با وجود مصادیق متعدد از حفظ وحدت، انسجام‌بخشی و تقویت همبستگی اجتماعی از سوی امیرالمومنین(ع)، سوال اینجاست که چرا مردم امام را رها کردند؟ جواب روشن است؛ حیله‌گری‌های مخالفین امام بود که باعث جدایی مردم از امیرالمومنین(ع) شد، این افراد جنگ جمل را راه انداختند و ۱۷ هزار نفر را به کام مرگ کشاندند، یک سال بعد جنگ خانمان‌سوز صفین شروع می‌شود که چند سالی طول کشید سپس نهروانیان و دیگر جنگ‌های متعدد؛ لذا آنقدر فشارها زیاد بود که اجازه و فرصت رسیدگی به عموم جامعه فراهم نمی‌شد و همراهی عمومی رخ نمی‌داد.

وی درباره ارتباط امام علی(ع) با عامه مردم گفت: حضرت در نامه‌ای که به جناب مالک اشتر به عنوان حاکم سرزمین مصر می‌فرستند، می‌فرمایند: «ای مالک! مهربانی به مردم و دوست داشتن آن‌ها و لطف در حق ایشان را شعار دل خود ساز. چونان حیوانی درنده مباش که خوردنشان را غنیمت شماری، زیرا آنان (مردم) دو گروهند یا در دین با تو برادرند و یا در آفرینش با تو برابر.» این روش در امامین انقلاب نیز مشاهده می‌شود، همانطور که امام خمینی(ره) قطعنامه ۵۹۸ را بنابر مصلحت عمومی پذیرفتند یا رهبر معظم انقلاب در مواجهه با مسائل مهم مانند مذاکرات با آمریکا، عقیده خود را قالب نمی‌کنند و هر دولتی در چارچوب قانون اسلامی و انقلابی می‌تواند برنامه خود را پیش ببرد.

انتهای پیام