در تقویم دل‌های عاشق، ۲۰ ذی‌الحجه، تنها یک تاریخ نیست؛ طلوع نوری‌ است که ظلمت را رسوا کرد. میلاد مردی که در دل زندان، آسمانی‌ترین مفاهیم آزادی را معنا کرد. او که نامش «موسی» بود، ولی دلش دریای آرامش. لقبش «کاظم» بود، اما خشم زمانه را در سکوت خود خفه می‌کرد.

امام موسی بن جعفر (ع) هفتمین پیشوای شیعیان، سال ۱۲۸ هجری قمری در سرزمین ابواء میان مکه و مدینه دیده به جهان گشود. پدر بزرگوارش امام جعفر صادق (ع)، پایه‌گذار مکتب علمی اهل‌بیت و مادرش حمیده خاتون، بانویی دانشمند و پرهیزگار بود که در دامان او، فرزندش به‌زیور علم، حلم و عبادت آراسته شد.

زندگی امام کاظم (ع)، نمونه‌ای والا از مقاومت آرام، صبر بلند، و ایستادگی در برابر ظلم عباسیان بود. در دوران پرآشوب خلافت منصور، مهدی و هارون، او نه در میدان جنگ که در میدان دل‌ها، فاتح قلوب گشت. در حالی که خلفای ستمگر به عیش و طغیان مشغول بودند، امام در زندان‌های تاریک بغداد، چراغ ایمان را روشن نگه می‌داشت.

او را «باب‌الحوائج» خوانده‌اند، زیرا در میان مردم، نه‌تنها مرجع علمی و معنوی بود، بلکه مأمن بی‌پناهان و دل‌شکستگان. دست‌های گره‌گشای او، شبانه به خانه فقرا می‌رفت و بی‌نام و نشان، نان و مهربانی تقسیم می‌کرد.

امام کاظم (ع) نماد شکیبایی در برابر بی‌عدالتی بود. او در زندان هارون‌الرشید، بیش از یک دهه را در سخت‌ترین شرایط گذراند؛ اما نه از آرمانش دست کشید و نه از ذکر خدا غافل شد. او عارف در بند بود و آزاد از قید دنیا؛ زندانی در حبس جسم، اما رها در وسعت روح.

روایت است که از دل زندان، نوای «یا مَن کانَ مُحَمَّداً نَبیَّه و عَلیّاً وَلِیَّه، اِرحَم مَن رأسُ مالِه الرَّجا و سِلاحُه البُکاء» بر می‌خاست. این زمزمه شبانه، نه فریاد شکایت که ترنّم بندگی بود؛ نشانی از عشق ناب الهی.

بی‌تردید، جایگاه علمی امام موسی کاظم علیه‌السلام نیز از درخشان‌ترین وجوه شخصیت ایشان است. در دوران حیات ایشان، با وجود فشارهای سیاسی، حلقه‌های علمی اهل‌بیت هنوز گرم و پربار بود و امام با بهره‌گیری از تربیت پدرش، امام صادق علیه‌السلام، به یکی از ارکان دانش اسلامی تبدیل شد. روایات فراوانی در حوزه‌های فقه، کلام، تفسیر، اخلاق و عرفان از ایشان به یادگار مانده که در تکوین اندیشه شیعی نقش بنیادینی ایفا کرده است.

امام کاظم (ع) در عین زهد و عبادت، انسانی عمیقاً فعال و آگاه به زمانه خویش بود. او نه‌تنها از ارتباط با مردم و هدایت دل‌ها غافل نبود، بلکه با فرستادن نمایندگان پنهانی و تشکیل شبکه‌ای منسجم از وکلا، رهبری شیعه را حتی در روزهای اسارت، مدیریت می‌کرد. این درایت و آینده‌نگری، مسیر امامت را برای فرزندانش هموار ساخت و مانع از گسست در پیوند امت با حجت خدا شد.

سیره امام کاظم (ع) ما را به درسی عمیق از پیوند میان «تقوا» و «مسئولیت اجتماعی» دعوت می‌کند. او در اوج مظلومیت، قدرت روحی را به نمایش گذاشت که حتی در زنجیر، همچون خورشیدی فروزان بود. امروز، در روز میلاد آن بزرگ‌مرد، سزاوار است که از سکوت روشنگر او، عبادت خالصانه‌اش و نگاه عدالت‌محورش بیاموزیم که چگونه در طوفان حوادث، می‌توان بنده مخلص خدا و خدمتگزار راستین خلق بود.

بی‌تردید، جایگاه علمی امام موسی کاظم (ع) نیز از درخشان‌ترین وجوه شخصیت ایشان است. در دوران حیات ایشان، با وجود فشارهای سیاسی، حلقه‌های علمی اهل‌بیت هنوز گرم و پربار بود و امام با بهره‌گیری از تربیت پدرش، امام صادق علیه‌السلام، به یکی از ارکان دانش اسلامی تبدیل شد. روایات فراوانی در حوزه‌های فقه، کلام، تفسیر، اخلاق و عرفان از ایشان به یادگار مانده که در تکوین اندیشه شیعی نقش بنیادینی ایفا کرده است.

حجت‌الاسلام عمران حسینی‌نسب، امام جمعه سلطانیه در رابطه با زندگی امام‌ موسی کاظم (ع) به ایسنا، می‌گوید: دوران امامت امام هفتم همزمان با حکومت خلفای عباسی بود که در ظلم و استبداد گوی سبقت از یکدیگر می‌ربودند. بویژه هارون‌الرشید که شخصیتی متناقض داشت و در عین تظاهر به دین‌داری، رفتارهای ظالمانه بسیاری از خود نشان می‌داد.

حسینی‌نسب می‌افزاید: امام موسی کاظم (ع) در برابر این ظلم‌ها ساکت ننشست و با روش‌هایی همچون نفی مشروعیت خلافت، آگاهی‌بخشی به شیعیان و تقویت شبکه‌های ارتباطی درون حاکمیت، تلاش کرد فشار بر جامعه شیعه را کاهش دهد. ایشان با رعایت تقیه، رهبری شیعه را در سخت‌ترین شرایط ادامه داد و در برابر سختی‌ها بردبار بود.

وی تأکید می‌کند: شخصیت امام کاظم (ع) به‌ویژه در حلم، بردباری و فروبردن خشم، الگوی بی‌نظیری برای جوانان امروز است. لقب «کاظم» و عنوان «عبد صالح» که به ایشان داده شد، نشان از مقام بلند اخلاقی و معنوی آن حضرت دارد که همواره با صبر، تقوا و رفتار کریمانه در برابر دشمنان ایستادگی کرد.

حجت‌الاسلام اسدالله زارعی، امام جمعه هیدج نیز به جایگاه بلند این امام همام در ترویج مفاهیم اخلاقی و دینی اشاره کرد و به خبرنگار ایسنا می‌گوید: امام کاظم (ع) در حدیثی گران‌سنگ می‌فرمایند: هر که خشم خود را از مردم باز دارد، خداوند عذاب روز قیامت را از او باز می‌دارد. این فرمایش، دعوتی است به کنترل نفس و عمل به اخلاق الهی که ریشه در تقوا دارد.

زارعی با تأکید بر ضرورت اهتمام به دین‌ورزی و شناخت احکام الهی، می‌افزاید: در دین خدا دانش و فهم عمیق داشته باشید، چراکه فقه و شناخت دینی کلید بصیرت است. بصیرت دینی در گرو یادگیری احکام و عمل دقیق به آن‌هاست و این همان مسیر واقعی تقواست که انسان را در دنیا و آخرت نجات می‌دهد.

وی ادامه می‌دهد: اگر به سفارش‌های اهل‌بیت (ع)، به‌ویژه رهنمودهای امام موسی کاظم (ع)، توجه و عمل کنیم، به نوری از معرفت خواهیم رسید که قلب ما را روشن و زندگی‌مان را هدفمند خواهد کرد. بهره‌گیری از سیره آن امام، به‌ویژه در صبر، حلم و تلاش برای تقوای عملی، برای جامعه امروز بسیار راهگشا و ضروری است.

به گزارش ایسنا، میلاد امام کاظم علیه‌السلام فرصتی است تا به یاد آوریم حق، اگرچه در حصار باشد، نورش خاموش نمی‌شود. مردان خدا، اگرچه زبان در کام گیرند، اما صلابت حضورشان، تاریخ را دگرگون می‌سازد.

در روز میلادش، بیاییم از او بیاموزیم که صبر، تنها خاموشی نیست؛ بلکه روشنیِ راهی‌ است که به حقیقت ختم می‌شود و بندگی، نه اسارت بلکه بلندترین پرواز روح انسان به سوی معبود است.

انتهای پیام