علی‌اصغر محکی در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر این مطلب اظهار کرد: در ابتدا باید به این نکته توجه داشت که دوران پساجنگ معمولاً به عنوان دوره‌ای از آتش‌بس تعریف می‌شود. در این دوره اگرچه جنگ به طور رسمی پایان نیافته، اما شرایطی که در طول جنگ برقرار بود باید همچنان رعایت شود. بنابراین تمام ملاحظات مرتبط با اطلاع‌رسانی، شفاف‌سازی افکار عمومی، همراه‌سازی جامعه، امیدآفرینی و اعتمادسازی که در دوران جنگ با دقت به مسائل امنیتی و حفاظتی انجام می‌شد، باید در دوران آتش‌بس نیز حفظ و ادامه یابد.

وی ادامه داد: اگر دوران آتش‌بس را به عنوان یک دوره موقت از توقف درگیری‌ها در نظر بگیریم، فرصت مناسبی برای تحلیل آسیب‌ها و ضعف‌هایی که در دوران مخاصمه به وجود آمده، فراهم می‌شود. در این مرحله مهمترین اقدام، مستندسازی دقیق وضعیت‌ها و رویدادهای مختلف است. رسانه‌ها، نهادهای امنیتی، اطلاعاتی و انتظامی باید هر آنچه که در طول جنگ و آتش‌بس اتفاق افتاده، اعم از نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها را مستند کنند و این مستندات باید به طور جدی تجزیه و تحلیل شوند. این فرآیند به مدیران رسانه‌ها و روابط عمومی‌ها این امکان را می‌دهد که در کوتاه‌ترین زمان ممکن نسبت به جبران خسارات، رفع موانع و ارتقای آمادگی‌ها اقدامات لازم را انجام دهند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران با اشاره به اینکه جنگ روانی و عملیات شناختی در دوران آتش‌بس ممکن است حتی از دوران جنگ هم پررنگ‌تر شود، اظهار کرد: در این شرایط رسانه‌ها باید با تهیه تحلیل‌ها و تفسیرهای دقیق و قانع‌کننده از کارشناسان و صاحب‌نظران، افکار عمومی را تغذیه کنند. گزارش‌هایی که در رسانه‌ها و فضای مجازی منتشر می‌شوند، ممکن است از منظرهای مختلف روایت شوند و این مسئولیت بر عهده سازمان‌ها و مراجع ذی‌ربط است که روایت درست و شفاف‌سازی کامل از وضعیت گذشته، وضعیت کنونی و چالش‌های پیش‌رو را در اختیار مردم قرار دهند. این اقدام باعث جلوگیری از هرگونه تفسیرهای نادرست و گمراه‌کننده خواهد شد.

کمک به اصلاح عملکرد رسانه‌ها در دوران پساجنگ با مستندسازی نقاط ضعف آن‌ها

محکی در ادامه گفت: در دوران جنگ، برخی رسانه‌ها و خبرنگاران با رعایت مسئولیت اجتماعی و منافع ملی، عملکرد خوبی داشته‌اند. این افراد و سازمان‌ها باید مورد تقدیر قرار بگیرند. در مقابل رسانه‌هایی که عملکردشان قابل نقد است، باید تحت آموزش‌های لازم قرار گیرند تا از تکرار اشتباهات جلوگیری شود. مستندسازی نقاط ضعف و بررسی دلایل این مشکلات، می‌تواند به اصلاح عملکرد رسانه‌ها کمک کند.

وی افزود: رسانه‌ها همچنین می‌توانند نقش مهمی در ارتقاء تاب‌آوری اجتماعی و پمپاژ امید به جامعه ایفا کنند. با استفاده از قالب‌های مختلف خبری، آموزشی، تحلیلی و حتی سرگرمی رسانه‌ها باید به مردم آموزش دهند و مهارت‌های فردی آن‌ها را برای مواجهه با مخاطرات احتمالی آینده تقویت کنند. در این راستا، رسانه‌ها می‌توانند با همکاری سازمان‌های مختلف و نهادهای حمایتی، به جبران خسارات مادی و روانی کمک کنند. برای مثال در مواقع بحرانی، رسانه‌ها می‌توانند کمک‌های مردمی را بسیج کرده و از مسئولان دولتی بخواهند که در جبران خسارات مردم فعال شوند. این نوع اقدامات نه تنها در زمان بحران، بلکه در زمان‌های غیر بحران نیز می‌تواند به ایجاد حس اطمینان و اعتماد در جامعه کمک کند.

رسانه‌ها باید در مورد اندوه جمعی ناشی از جنگ از ابتذال نمایشی دوری کنند

این دکترای علوم ارتباطات گفت: در خصوص فقدان‌ها و اندوه جمعی ناشی از جنگ، رسانه‌ها باید با دقت و حساسیت خاصی برخورد کنند تا از ابتذال نمایشی و بهره‌کشی عاطفی پرهیز شود. مرز بین روایت همدلانه و سانتیمانتال از یک سو و بهره‌برداری ابزاری از غم و اندوه مردم از سوی دیگر باید به وضوح شناخته شود. رسانه‌ها باید با استفاده از آموزه‌های دینی و مذهبی که تأکید بر صبر، شکیبایی، مقاومت و تاب‌آوری دارند به مردم روحیه بدهند. این آموزه‌ها می‌توانند به عنوان یک منبع معنوی در دوران بحران، جامعه را از لحاظ روانی تقویت کنند.

وی با بیان اینکه رسانه‌ها باید حلقه‌های ارتباطی بین مردم، مسئولین و کارشناسان ایجاد کنند تا در این فضا، مردم بتوانند به دنبال درمان دردهای روحی و عاطفی خود باشند، ادامه داد: یکی از نمونه‌های جالب این امر همکاری داوطلبانه مردم در فضای مجازی است که خود را برای کمک به آسیب‌دیدگان آماده می‌کنند. رسانه‌ها می‌توانند با استفاده از پلتفرم‌های خود، این افراد را به یکدیگر متصل کنند و در هماهنگی با نهادهای دولتی، فرآیند جبران خسارات را تسهیل کنند.

رسانه‌ها در تاب‌آوری اجتماعی نقشی حیاتی ایفا می‌کنند

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران تصریح کرد: باید توجه داشت که در زمان جنگ، رسانه‌ها تنها نقش پوشش اخبار نظامی و پدافندی را بر عهده ندارند. بلکه مسئولیت آن‌ها در تقویت روحیه و تاب‌آوری اجتماعی نیز بسیار حیاتی است. این رسانه‌ها باید به طور فعال در تقویت امنیت روانی جامعه مشارکت کنند و با احتیاط در نشر تصاویر و اخبار حساس، از تشدید هیجانات منفی جلوگیری کنند. این‌گونه می‌توان از قدرت رسانه در دوران پساجنگ بهره‌برداری کرد تا جامعه به‌طور مؤثری به سمت بهبود روانی و اجتماعی حرکت کند.

انتهای پیام