سیدعلی داودالموسوی کارشناس ارشد مدیریت رسانه و فعال رسانه‌ای در یادداشتی که در اختیار ایسنا قرار داده است، ‌ضمن گرامیداشت یاد و خاطره فرماندهان، دانشمندان و هموطنان شهید عزیزمان در پی حملات رژیم صهیونی و خداقوت به این مردم قهرمان که نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به پشتوانه ایشان ضربات محکمی بر پیکره رژیم غاصب صهیونیستی فرود آوردند، نوشت: در شرایط کنونی یکی از مباحثی که باید به آن توجه شود و برای آگاهی افزایی در آن تلاش شود بحث استفاده از رسانه در زمان جنگ نظامی و پس از آن به خصوص در خانه و خانواده است.

یکی از مشکلاتی که خانواده‌ها همیشه با آن روبرو هستند علی‌الخصوص در بزنگاه‌ها و شرایطی مثل آنچه این ایام با آن درگیر هستیم، استفاده بیش از حد از رسانه‌هاست اعم از تلویزیون، اینترنت، شبکه‌های اجتماعی که به آن پرخوری رسانه‌ای (Media Binge) می‌گوییم. این معضل دارای عوارضی است، هم برای فرد درگیر رسانه و هم برای اطرافیان، مانند: وارد کردن استرس و اضطراب به اهل خانه که مانند ترکش‌های نامرئی عمل کرده و روح و روان آن‌ها را ناخواسته درگیر جنگ می‌کند.

اینجا باید نکاتی رو عرض کنم که می‌توان توجه به آن‌ها تا حدودی تغییر رویه و رفتار بدهیم و آسیب‌های این قضیه را کاهش دهیم با توجه به این مطلب که فضای مجازی، محلی است که آنچه می‌خواهند دیده شود را نمایش می‌دهند نه حقیقت را.

ایجاد مرجعیّت خبری

در شرایط بحران نیاز داریم که رسانه ملی و خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری وابسته به حاکمیت، با تشکیل کمیته‌های اطلاع‌رسانی، سرعت عمل در انتقال پیام و واقع‌بینی به مرجعیّت خبری برسند تا مردم خود را بی‌نیاز از رجوع به فضای مجازی بدانند.

رژیم رسانه‌ای یا گزینش رسانه‌ها

وقتی درگیر پرخوری رسانه‌ای یا همان داشتن داده‌های خبری زیادی هستیم، باید آن را کنترل کنیم. یعنی برای پیگیری اخبار متنوع یک منبع را دنبال کنیم؛ به عنوان مثال برای اخبار ورزشی یک خبرگزاری یا کانال را دنبال کنیم، برای اخبار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز باید به همین شکل و روش عمل کنیم. هر رسانه باید در بین داده‌های خبری و اطلاعاتی که درگیر آن است، گزینش کند، چون نمی‌شود همه حوادث و اخبار را منعکس کرد.

دروازه‌بانی خبر در خانواده

با توجه به جایگاهی که فضای مجازی در بین ما برای خودش باز کرده، داشتن صفحات و اطلاعات بیشتر مزیت شمرده می‌شود و هر کس اول به خبری دست پیدا کند و زودتر آن را برای دیگران ارسال کند، بیشتر دیده می‌شود و تبدیل به رسانه می‌شود و حتی افراد صاحب صفحه و کانال، از این اخبار که صحت آن معلوم نیست، عضوگیری و کسب درآمد می‌کنند. در این شرایط ما باید این فضا را در خانه کنترل کنیم و به عنوان مثال پدر خانواده نباید همه خبرهایی که می‌خواند برای اعضای خانواده بازگو کند و استرس و ترسی که خواسته دشمن هم است به اهل خانه مخصوصا کودکان و نوجوانان انتقال دهد. بلکه باید دروازه‌بانی خبر کند و از ایجاد ترس و وحشت جلوگیری و حتی فضا را تغییر داده و اخبار مثبت و امیدوار کننده را به اطرافیان برساند.

ما با فضایی روبرو هستیم که آنچه می‌خواهد را به ما نشان می‌دهد و همه اخبار آن درست نیست؛ پس باید برای انتشار هر خبری که می‌بینیم به نکاتی توجه کنیم که در علم ارتباطات به آن‌ها ارزش‌های خبری می‌گویند و فراتر از آن ما از منظر اسلام و آیات و روایات هم بحث ارزش‌های خبری داریم که هر مطلبی را قبول و منتشر نکنیم.

وَ إِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُوا بِهِ وَ لَوْ رَدُّوهُ إِلَی الرَّسُولِ وَ إِلَی أُولِی الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِینَ یَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ وَ لَوْ لاَ فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ لاَتَّبَعْتُمُ الشَّیْطَانَ إِلاَّ قَلِیلاً. (نساء: ۸۳)
و چون از ناحیه کفار خبری از امن و یا خوف به آن‌ها برسد، آن را منتشر می‌کنند، در حالی که اگر پیش از انتشار، آن را به اطلاع رسول و صاحبان امر برسانند (و درستی و نادرستی آن را از آنان بخواهند)، آنان که قدرت استنباط دارند، حقیقت مطلب را فهمیده، به ایشان می‌گویند و اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود، جز مواردی انگشت شمار، شیطان را پیروی می‌کردید. که اینجا هشدار می‌دهد در صورت رعایت نکردن این موارد، دچار اشتباه می‌شویم که تبعات سنگینی برای جامعه و کشور خواهد داشت.

نباید فراموش کنیم که جنگ نظامی بالاخره نقطه پایانی دارد اما جنگ رسانه و جنگ روایت نه تنها پایانی ندارد بلکه هر روز در حال بروزرسانی و تغییر تاکتیک است. ما امروز در زمانه جنگ‌های نسل پنجم هستیم که در آن کشورها تلاش می‌کنند از راه عملیات دیجیتالی به جای عملیات‌های نظامی، یکدیگر را  تضعیف کنند یا حتی از بین ببرند. لذا کشورها در حال جنگ با ادراک و اطلاعات هستند. که شامل جنگ‌های تجاری، مالی، اقتصادی، دیجیتالی و مبتنی بر انرژی علیه یکدیگر می‌شود و چون دیگر خبری از اشغال سرزمین‌ها و کشورگشایی نیست تشخیص پیروز نبرد سخت است مگر اینکه شما برنده جنگ روایت‌ها باشید. یعنی دیگر داشتن تسلیحات قوض(ویران کننده) ضامن پیروزی نیست بلکه کلمات، تصویرها و داستان‌هایی که روایت می‌شوند، نقش تعیین‌کننده‌ای دارند.

شما به پیام دوم رهبر معظم انقلاب در همین جنگ تحمیلی با رژیم غاصب اسرائیل توجه کنید که از «صاحبان فکر و قلم» خواستند که اجازه ندهند دشمن با تبلیغات خود، حقیقت را وارونه جلوه دهد. باید بپذیریم در این جنگ روایت‌ها چه در داخل چه در فضای بین‌الملل دچار ضعف هستیم و جریان‌های مقابل، با بهره‌برداری وسیع از شبکه‌های بین‌المللی و تحمیل برداشت خود، تولید محتوا می‌کند و با روایت دروغین، تولید قدرت می‌کنند. پس اگر ما کشورمان، قدرتمان، مردم مان، همدلی مان، اتحادمان را روایت نکنیم مخصوصا متناسب با فضای بین‌الملل، قطعا دشمن روایت خواهد کرد و سعی می‌کند پازل تجاوزاتش علیه ما را تکمیل کند.

انتهای پیام