سال ۱۲۸۲ شمسی بود که یکی از بزرگان شهر کرمانشاه به نام معین الرعایا کار ساخت تکیه‌ای را برای برگزاری مراسمات مذهبی خصوصا عزاداری‌های ماه محرم در این شهر به عنوان دروازه کربلا آغاز کرد و طولی نکشید که این بنا ساخته شد.  

حدود پنج سال بعد تکیه معاون الملک واقع در محله آبشوران کرمانشاه مورد حمله مشروطه خواهان قرار گرفت و آن را به توپ بستند، چراکه آنها معتقدند بودند که این تکیه به محلی برای برگزاری تجمعات و جلسات مخالفین مشروطه تبدیل شده است. 

حمله مشروطه خواهان بخش‌های زیادی از این تکیه را تخریب کرد، اما این بار برادر معین الرعایا معروف به معاون الملک نه تنها تکیه را که آن زمان فقط یک حسینیه بود بازسازی کرد، بلکه بخش‌های دیگری نیز با نام زینبیه و عباسیه هم به آن اضافه کرد تا اینگونه تکیه معاون الملک فضایی وسیع را در برگیرد. 

معاون الملک برای ساخت این تکیه از بهترین معماران، نقاشان و کاشی‌پزان آن زمان استفاده کرد و ماحصل تلاش‌هایش تکیه‌ای شد که امروزه به عنوان یکی از زیباترین و باشکوه ترین تکیه های ایران شناخته می‌شود و به واسطه کاشی کاری‌های هفت رنگ و بی نظیرش در بین گردشگران داخلی و خارجی مشهور شده است. 

از حدود ۱۲۰ سال قبل که این بنای مذهبی با تلفیق هنر و تاریخ ایران شکل گرفت، هرساله مراسم عزاداری ماه محرم به شکل ویژه‌ای در آن برگزار می‌شود و مردم کرمانشاه آیین‌های سوگواری اباعبدالله الحسین(ع) و یارانش را در این بنای تاریخی ارزشمند برگزار می‌کنند. 

تکیه معاون الملک شامل سه بخش حسینیه، زینبیه و عباسیه است که بخش حسینیه اولین بخش ساخته شده در این تکیه بوده که در ابتدا مراسم عزاداری در آن برگزار می‌شده است، بعدا با احداث بخش زینبیه مراسم اصلی عزاداری به این بخش منتقل شده که در آن حدود ۱۸۷ تابلو کاشی کاری شده از واقعه کربلا ترسیم شده است. 

علیرضا برشاهی کارشناس میراث فرهنگی استان کرمانشاه در گفت و گو با ایسنا در خصوص پیشینه و نحوه عزاداری مردم کرمانشاه در این تکیه، اظهارکرد: با وجود اینکه پس از گذشت مدت کوتاهی از واقعه عاشورا، مراسم عزاداری ماه محرم  آغاز می‌شود و تاکنون هم ادامه دارد، اما در دوره قاجار شکل و شمایل عزاداری‌ها در کشورمان متفاوت می‌شود. 

وی افزود: شاید یکی از دلایل این تغییر سفرهای ناصرالدین شاه قاجار به کشورهای اروپایی و آشنایی او با هنر تئاتر و نمایش در این کشورها بوده که بعدها این هنر در قالب تعزیه وارد تکایا می‌شود و در کنار عزاداری‌های مرسوم، تعزیه هم به شکل جدی مورد توجه قرار می‌گیرد. 

این کارشناس میراث فرهنگی استان تصریح کرد: در واقع در دوره قاجار تکایایی برای عزاداری ماه محرم در سراسر کشور از جمله در کرمانشاه - تکیه معاون الملک و تکیه بیگلربیگی - احداث می‌شود که هنر تعزیه هم در آنها رونق می‌گیرد. 

وی ادامه داد: یکی از تکایای مهم دوره قاجاریه، تکیه معاون الملک در کرمانشاه است که از همان ابتدا به نیت برگزاری مراسم مذهبی ساخته شد، اما نوع معماری و تزئینات و کاشی‌های بکار رفته در آن، این بنا را در بین تکایای کشور منحصربفرد کرده است. 

برشاهی اضافه کرد: در بخش زینبیه تکیه معاون الملک، دور تا دور کاشی‌هایی است که تماما تصویرگر صحنه‌های روز عاشورا همانند نبرد امام حسین(ع)، ظهر روز عاشورا، عصر عاشورا، شهادت شهدای کربلا، ورود اهل بیت به مجلس یزید، سخنرانی حضرت زینب(س)، قیام مختار و ... است. 

وی تاکید کرد: این تابلوها به شیوه قهوه خانه‌ای طراحی شده‌اند و در زمان برگزاری مراسم ماه محرم یک نقال از روی این کاشی‌ها وقایع روز عاشورا را برای مردم بازگو می‌کرد و آنها نیز عزاداری می‌کردند. 

کارشناس میراث فرهنگی استان تصریح کرد: در بخش حسینیه نیز روی کاشی‌ها تصویر نحوه عزاداری مردم کرمانشاه در زمان قاجار تصویر شده و حتی نحوه پوشش عزاداران و چگونگی ورود به تکیه و محل استقرار آنها نیز برای آیندگان ترسیم شده است. 

وی ادامه داد: در بخش عباسیه نیز که محل برگزاری مراسم تعزیه بوده، دور تا دور حیاط این بخش سکوهایی تعبیه شده که عزاداران روی این سکوها می‌نشستند و مراسم تعزیه در روز تاسوعا و عاشورا در وسط حیاط برگزار می‌شد. 

برشاهی با بیان اینکه مراسم عزاداری ماه محرم هرساله از شروع این ماه تا پایان آن در تکیه معاون الملک برگزار می‌شد، اظهار کرد: اکنون نیز علیرغم گذشت بیش از یک قرن تکیه معاون الملک کماکان محل برگزاری مراسم مذهبی و عزاداری‌های مردم کرمانشاه در شب‌های محرم است. 

انتهای پیام