الگوپذیری رفتاری فرزندان و تأثیرات درازمدت آن

یک مشاور روانشناختی در گفت‌وگو با ایسنا گفت: کمک به همسر در خانه، تنها به معنای جابه‌جایی وسایل یا شست‌وشوی ظروف نیست، بلکه این مشارکت در برگیرنده مفاهیمی گسترده‌تر مانند درک متقابل، همدلی، حمایت روانی، رفتارهای قدردانانه و ارتقاء عزت نفس متقابل است؛ این نوع تعامل نه‌تنها به استحکام پیوند زناشویی می‌انجامد، بلکه به افزایش رضایت زناشویی، صمیمیت و احساس تعلق خاطر میان زوجین نیز کمک می‌کند.

شیوا ابراهیمی اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین پیامدهای مثبت این نوع مشارکت، تأثیر آن بر تربیت فرزندان، به‌ویژه پسران است؛ پسران، پدران خود را به‌عنوان نخستین الگو برای یادگیری نقش‌های جنسیتی در جامعه می‌بینند و اگر کودکی مشاهده کند که پدر با احترام و مسئولیت‌پذیری در امور منزل مشارکت دارد، به احتمال زیاد او نیز در آینده نگرشی مثبت نسبت به این رفتار پیدا خواهد کرد و آن را تکرار خواهد کرد. لذا این الگوپذیری رفتاری، یکی از مؤثرترین روش‌های انتقال فرهنگ مسئولیت‌پذیری و برابری جنسیتی در جامعه است.

ضرورت بازنگری در باورهای فرهنگی سنتی

وی افزود: بسیاری از باورهای سنتی ریشه در ساختار تاریخی و زیستی نقش‌ها دارند، زیرا در گذشته‌های دور مردان به دلیل ویژگی‌های جسمانی خود مسئول تأمین مایحتاج خانواده در بیرون از خانه بودند و زنان عمدتاً در محیط امن منزل فعالیت می‌کردند که این نقش‌ها با گذر زمان به کلیشه‌هایی تبدیل شدند که تا امروز نیز برخی جوامع را تحت تأثیر قرار داده‌اند؛ نظیر این باور که «کار خانه مخصوص زنان است».

ابراهیمی ادامه داد: اما با نگاهی علمی‌تر، می‌توان دریافت که کار منزل نه یک وظیفه جنسیتی، بلکه یک مهارت و هنر است که می‌تواند توسط هر انسانی، صرف‌نظر از جنسیت، آموخته و اجرا شود؛ در هیچ قانونی مرد یا زن ملزم به انجام خاصی از کارهای منزل نیستند و برابری جنسیتی به معنای هم‌شکلی در نقش‌ها نیست، بلکه به معنای تقسیم عادلانه وظایف بر اساس توافق و توانمندی‌هاست.

موانع فرهنگی و روانی مشارکت مردان در خانه

این مشاور روانشناختی بیان کرد: یکی از چالش‌های مهم در مسیر مشارکت مردان در خانه، ترس از قضاوت اجتماعی و تمسخر توسط دیگران است، جامعه‌ای که هنوز بر پایه کلیشه‌های جنسیتی سنتی حرکت می‌کند، ممکن است رفتار مشارکتی مرد را «ضعف» یا «نقض مردانگی» تلقی کند؛ از سوی دیگر نحوه برخورد برخی از زنان نیز ممکن است به دلسردی مردان منجر شود؛ به‌ویژه اگر مهارت یا تجربه کافی در انجام امور خانه نداشته باشند و مورد انتقاد یا تمسخر قرار گیرند.

ابراهیمی خاطرنشان کرد: در این راستا، نقش گفت‌وگوی محترمانه و تشویق کلامی بسیار پررنگ است، زنان می‌توانند با حمایت روانی و ارائه بازخورد مثبت، مردان را به مشارکت فعال‌تر ترغیب کنند و این رفتار را به یک تجربه مشترک و دلپذیر تبدیل کنند.

آموزش نقش‌های مشارکتی از کودکی

وی اظهار کرد: برای تغییر نگرش‌های عمیق فرهنگی باید از آموزش‌های اولیه دوران کودکی آغاز کرد، آموزش مشارکت در امور منزل به پسران، همان‌قدر اهمیت دارد که آموزش مهارت‌های زندگی به دختران، لذا اگر از همان دوران کودکی به پسران مسئولیت‌پذیری، همدلی و کار گروهی آموزش داده شود، باورهای نادرست درباره مردانگی و تقسیم وظایف جنسیتی به‌تدریج رنگ می‌بازد.

ابراهیمی افزود: مشارکت مردان در امور منزل، یک ضرورت انسانی و اخلاقی در دنیای امروز است که این مشارکت نه‌تنها سبب تحکیم روابط میان زوجین و ایجاد فضای عاطفی مثبت در خانه می‌شود، بلکه بستر مناسبی برای تربیت فرزندانی مسئول، برابرگرا و مهربان فراهم می‌سازد که این مسیر البته نیازمند فرهنگ‌سازی، بازنگری در باورهای قدیمی و ایجاد الگوهای مثبت رفتاری در خانواده و جامعه است.

انتهای پیام