به گزارش ایسنا، علیرضا جاوید، سرپرست سابق شهرداری تهران امروز در نشست ملاحظات پدافند غیرعامل در برنامه ریزی شهری که در مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری برگزار شد، با اشاره به پایان اعتبار طرح جامع و تفصیلی شهر تهران تا پایان سال ۱۴۰۴، بر ضرورت تدوین طرح‌های جدید برای توسعه شهری پایتخت تأکید کرد.

وی با بیان اینکه «مطالعات توسعه شهری تهران قدمتی بیش از نیم قرن دارد»، اظهار کرد: در دهه ۴۰ شمسی، قراردادی با مشاوران داخلی و خارجی برای تهیه نخستین طرح جامع تهران منعقد شد که در اردیبهشت ۱۳۴۹ ابلاغ و مبنای برنامه‌ریزی شهری قرار گرفت. این طرح با افق ۲۵ ساله تا سال ۱۳۷۴ ادامه یافت.

چالش‌های اجرای طرح‌های توسعه شهری

سرپرست سابق شهرداری تهران با اشاره به چالش‌های اجرای طرح‌های توسعه شهری در ادوار مختلف گفت: پس از طرح جامع اول، طرح دوم توسط مشاور آتک تهیه شد اما به دلیل اختلافات میان شهرداری تهران و وزارت مسکن و شهرسازی وقت، این طرح به اجرا نرسید و تنها ابلاغ اولیه آن توسط وزارت مسکن انجام شد. در نهایت، طرح جامع و تفصیلی جدید شهر تهران در اردیبهشت ۱۳۸۷ و فروردین ۱۳۹۱ به ترتیب توسط وزارت راه و شهرسازی ابلاغ شد که افق اجرای آن‌ها تا پایان امسال (۱۴۰۴) است.

وی افزود: طرح دوم تقریباً اجرا نشد و اگر هم اجرا شده باشد، شاید تنها پنج درصد تحقق اجرایی داشته است. طرح اول نیز به دلیل وقوع انقلاب اسلامی و دفاع مقدس با چالش‌های جدی مواجه شد و اجرای آن به طور کامل محقق نشد. اما طرح سوم، یعنی طرح جامع و تفصیلی فعلی، به ترتیب حدود ۱۷ و ۱۳ سال است که در حال اجراست و با قوت و ضعف‌هایی همراه بوده است.

ضرورت تدوین طرح جامع و تفصیلی فضای زیرسطحی تهران

جاوید با اشاره به اهمیت فضاهای زیرسطحی در توسعه شهری تصریح کرد: همواره خلأ تدوین طرح جامع و تفصیلی برای فضاهای زیرسطحی شهر تهران احساس می‌شد. این موضوع پیش از این کمتر مورد توجه قرار گرفته بود اما جای بحث و تمرکز جدی دارد.

وی با بیان اینکه در سال ۱۳۹۴ سفری به شهر توکیو داشتم و از پیشرفت‌های این شهر در حوزه فناوری و مدیریت فضاهای زیرسطحی بازدید کردم، گفت: در توکیو، بخش عمده‌ای از خدمات شهری، شبکه مترو و زیرساخت‌های حیاتی در فضای زیرسطحی با نظم و برنامه‌ریزی دقیق مستقر شده‌اند. این تجربه نشان می‌دهد که استفاده چندوجهی از فضاهای زیرسطحی می‌تواند به کاهش ترافیک، آلودگی هوا و ایجاد آرامش در شهر کمک کند.

اهمیت توجه به فضاهای زیرسطحی در مدیریت بحران

سرپرست سابق شهرداری تهران با اشاره به اهمیت فضاهای زیرسطحی در شرایط بحران خاطرنشان کرد: اتفاقات اخیر و همچنین تجربه جنگ ۱۲ روزه و دفاع مقدس، اهمیت توجه به فضاهای زیرسطحی را به عنوان یک عامل چندوجهی یادآوری می‌کند. اگر بتوانیم از این فضاها به‌درستی استفاده کنیم، می‌توانیم بخشی از مشکلات شهرهای بزرگ، به‌ویژه در مواجهه با مخاطرات طبیعی و غیرطبیعی، را کاهش دهیم.

وی افزود: فضاهای زیرسطحی می‌توانند نقش مهمی در آرام‌سازی شهر و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان ایفا کنند. تجربه شهرهای پیشرفته نشان می‌دهد که با برنامه‌ریزی صحیح و استفاده بهینه از این فضاها، می‌توان به توسعه پایدار شهری دست یافت.

لزوم برنامه‌ریزی برای آینده تهران

جاوید در ادامه با تأکید بر لزوم برنامه‌ریزی برای آینده تهران گفت: اکنون که در سال پایانی اجرای طرح جامع و تفصیلی فعلی قرار داریم، باید با نگاه راهبردی و بهره‌گیری از تجربیات جهانی، نسبت به تدوین طرح‌های جدید و به‌ویژه طرح جامع و تفصیلی فضاهای زیرسطحی اقدام کنیم تا تهران بتواند پاسخگوی نیازهای روزافزون شهروندان و چالش‌های پیش‌رو باشد.

ضرورت توسعه فضاهای زیرسطحی و آرام‌سازی شهری در تهران

جاوید، سرپرست سابق شهرداری تهران، با اشاره به تجربه موفق آرام‌سازی برخی میادین و خیابان‌های پایتخت، بر لزوم توسعه فضاهای زیرسطحی و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان تأکید کرد.

وی با بیان اینکه در برخی شهرهای پیشرفته، میدان‌هایی با آثار تاریخی را به طور کامل به پیاده‌راه تبدیل کرده‌اند و عبور خودروها را به حداقل رسانده‌اند، گفت: این اقدامات هزینه‌بر نبوده اما تأثیر چشمگیری در تغییر فضای شهری و تحقق آرام‌سازی داشته است.

شهرداری تهران نیز در برخی نقاط مانند محور ۱۵ خرداد و خیابان‌های مجاور آن این الگو را پیاده کرد که موفقیت‌آمیز بود، اما در برخی موارد مانند خیابان شهدا، به دلیل عدم نگاه همه‌جانبه، اجرای طرح با عقب‌نشینی مواجه شد.

لزوم انتقال فعالیت‌ها به فضای زیرسطحی

این مقام مسئول با اشاره به اهمیت انتقال بخشی از فعالیت‌ها و عبور و مرور شهری به فضای زیرسطحی تصریح کرد: یکی از اقدامات مؤثر در آرام‌سازی شهر، انتقال بخشی از فعالیت‌ها و ترددها به زیرزمین است. توسعه شتابان شبکه مترو در تهران نمونه موفقی از این رویکرد است که امروز همه بر اولویت آن اتفاق نظر دارند.

وی افزود: در سال‌های اخیر، تجربه انتقال بزرگراه‌ها و خیابان‌ها به فضای زیرسطحی مانند بزرگراه نیایش، شهید چمران، خیابان آرش، ادامه بزرگراه شهید حکیم و تونل‌های شهری مانند تونل توحید، آرش-اسفندیار و شهدای غزه، نتایج مثبتی به همراه داشته است. این پروژه‌ها بدون مشکل خاصی در حال بهره‌برداری هستند و باید توسعه یابند.

استفاده چندمنظوره از فضاهای زیرسطحی

جاوید با اشاره به ظرفیت‌های فضاهای زیرسطحی برای حل مشکلات شهری اظهار کرد: در کشورهای پیشرفته، بخش قابل توجهی از پارکینگ‌ها و مجتمع‌های خدماتی و تجاری در فضای زیرسطحی احداث می‌شود. این الگو می‌تواند در تهران نیز اجرا شود تا علاوه بر حل مشکل پارکینگ، بخشی از خدمات شهری و تجاری به زیرزمین منتقل شود.

وی ادامه داد: همزمان با توسعه این فضاها، باید برای مقابله با مخاطرات طبیعی و غیرطبیعی مانند جنگ، پناهگاه‌های ایمن و مجهز برای شهروندان احداث کنیم. همچنین احداث تونل‌های مشترک شهری برای عبور منظم آب، برق، گاز و سایر خدمات با رعایت الزامات فنی و ایمنی، از جمله اقداماتی است که می‌توان در فضای زیرسطحی دنبال کرد.

پیوند طرح جامع زیرسطحی با آمایش سرزمین

سرپرست سابق شهرداری تهران با تأکید بر اهمیت پیوند طرح جامع و تفصیلی فضاهای زیرسطحی با طرح آمایش سرزمین گفت: هر آنچه امروز در کشور با آن مواجه هستیم، بخش عمده‌ای از مشکلات ناشی از نبود یک طرح آمایش سرزمین یکپارچه و اجرایی است. لازم است طرح جامع و تفصیلی فضاهای زیرسطحی تهران به طرح آمایش سرزمین سراسری ایران متصل شود تا شاهد ایرانی ایمن‌تر، پرتلاش‌تر و رو به توسعه باشیم.

انتهای پیام