به گزارش ایسنا، رسانه آمریکایی در گزارشی نوشته است: درون چهار انبار با عجله ساخته شده در جنوب غزه که در آنها غذا به فلسطینیهای گرسنه داده میشود، اوضاع نسبتاً آرام است. جعبههای جیره غذایی که نام و لوگوی بنیاد بشردوستانه غزه بر روی آنها حک شده است، توسط داوطلبان محلی با جلیقههای قرمز، زیر نگاه دقیق پیمانکاران امنیتی مسلح و تنومند آمریکایی توزیع میشوند. درست بیرون انبارها جایی است که بیشتر مشکلات رخ میدهد.
بیرون انبارها، جایی است که صدها غیرنظامی که ناامیدانه به سمت محلهای توزیع میآیند، هدف گلوله قرار گرفته و کشته شدهاند - بسیاری از آنها ظاهراً توسط سربازان اسرائیلی مستقر در همان نزدیکی هدف قرار میگیرند- جایی که حداقل ۲۰ فلسطینی روز چهارشنبه در ازدحام جمعیت جان باختند.
واشنگتنپست مینویسد: کمکهای بشردوستانه یکی از جنجالیترین جنبههای جنگ بین اسرائیل و حماس بوده که اکنون به دومین سالگرد خود نزدیک میشود. در هفتههای اخیر، این موضوع به عنوان آخرین نکته چالشبرانگیز در مذاکرات بر سر آتشبس ظاهر شده است و نهاد توزیع غذا GHF مورد حمایت اسرائیل و ایالات متحده را مستقیماً در تیررس آخرین مذاکرات قرار داده است.

حماس خواستار بازگشت به سیستم هماهنگ تحویل کمکهای سازمان ملل است که دههها در غزه فعالیت داشته است. اسرائیل ادعا میکند که حماس این سیستم را فاسد کرده است. اسرائیل میخواهد با استفاده از GHF تازه تأسیس به عنوان مکانیسم اصلی توزیع مواد غذایی، کنترلهای سختگیرانهای بر کمک به مردم غزه اعمال کند. منتقدان، از جمله سازمان ملل متحد و اکثر جامعه بینالمللی کمکهای بشردوستانه، میگویند GHF برای پیشبرد اهداف جنگی اسرائیل با ارائه کمکهای گزینشی و ناکافی و با مجبور کردن مردم غزه در به خطر انداختن جان خود برای یک جعبه آذوقه طراحی شده است.
۲۱ کشور اروپایی و کشورهای دیگر از جمله کانادا و استرالیا بیانیه مشترکی صادر کردند و گفتند که «رنج غیرنظامیان در غزه به عمق جدیدی رسیده است» و «کمکهای قطرهای و کشتار غیرانسانی غیرنظامیان، از جمله کودکانی که به دنبال تأمین اساسیترین نیازهای خود یعنی آب و غذا هستند» را محکوم کردند.
در این گزارش آمده است: مدل ارائه کمکهای دولت اسرائیل خطرناک است، به بیثباتی دامن میزند و مردم غزه را از کرامت انسانی محروم میکند.
مانند بسیاری از اتفاقاتی که در داخل غزه رخ میدهد، جایی که اسرائیل ورود خبرنگاران بینالمللی را بجز در سفرهای کوتاه به رهبری نظامیان اسرائیلی، ممنوع کرده است، منشأ و عملیات GHF همچنان مبهم است. بودجه آن حتی مبهمتر است. این بنیاد میگوید حدود ۱۰۰ میلیون دلار پول اولیه از دولتی دریافت کرده که از افشای نام آن خودداری کرده است.
در اواخر ژوئن، دولت ترامپ اعلام کرد که ۳۰ میلیون دلار به عملیات GHF کمک خواهد کرد. بر اساس اسناد برنامهریزی داخلی که توسط واشنگتن پست مشاهده شده است، کمک مالی بزرگی که در ابتدا از امارات متحده عربی انتظار میرفت، محقق نشده است. دولت بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، که عمیقاً در برنامه کمکرسانی مشارکت داشته است، علناً پرداخت هزینه آن را انکار کرده است. اما بر اساس اسناد عمومی و خصوصی بررسی شده توسط واشنگتن پست و مصاحبه با بیش از ۱۲ مقام دولتی، نمایندگان تجاری و دیگر افراد دخیل در این طرح که به شرط ناشناس ماندن درباره این ابتکار بحثبرانگیز صحبت کردند، پشت این بنیاد که یک سازمان غیرانتفاعی ثبت شده است، شبکهای از افراد و شرکتهای خصوصی آمریکایی و اسرائیلی به هم پیوسته وجود دارد - از جمله برخی از شرکتهایی که امیدوارند در نهایت از تلاشهای امدادی درآمد کسب کنند.
در میان کسانی که قرار است از قراردادهای مرتبط با GHF سود ببرند، میتوان به یک شرکت سهامی خصوصی مستقر در شیکاگو به نام McNally Capital اشاره کرد که شرکت تابعه آن، Orbis Operations، به تأسیس این بنیاد کمک کرد و Safe Reach Solutions (SRS)، پیمانکار اصلی نظارت بر عملیات GHF در داخل غزه که اواخر سال گذشته برای همین منظور تأسیس شد.
SRS متعلق به یک صندوق امانی مستقر در وایومینگ است که ذینفع آن McNally Capital است. گروه مشاوره بوستون (BCG) نیز در تلاش برای حمایت از GHF، بر اساس آنچه که گفته میشود به صورت رایگان است، مشارکت داشت. در ماه مارس، این گروه قراردادی دو ماهه به مبلغ بیش از یک میلیون دلار با مکنالی کپیتال برای ادامه کمک به SRS امضا کرد و این قرارداد در ماه مه تمدید شد، توافقی که اولین بار توسط فایننشال تایمز گزارش شد.

BCG بعداً در بحبوحه جنجالها از این پروژه خارج شد و سخنگوی آن گفت که هیچ پرداختی پذیرفته نشده است. بنیاد خیریه GHF به رساندن غذا به مردم گرسنه غزه ادامه داده است: از اواخر ماه مه، طبق شمارش این بنیاد، بیش از ۸۰ میلیون وعده غذایی در جعبههایی که برای تغذیه ۵.۵ نفر به مدت ۳.۵ روز تنظیم شدهاند، توزیع شده است. اما به گفته افراد آشنا با عملیات GHF، کاهش منابع، تعداد کامیونهای موجود برای آوردن غذا به داخل منطقه محاصره شده را به حدود ۷۰ تا ۸۰ کامیون در روز محدود کرده است، در حالی که طبق برنامههای اولیه، این تعداد بیش از ۳۰۰ کامیون بود.
ساخت مکانهای توزیع اضافی نیز به دلیل کمبود بودجه، عملیات نظامی مداوم اسرائیل و نیاز به پاکسازی مهمات منفجر نشده در سراسر غزه، به طور نامحدود به تعویق افتاده است. چندین نفر گفتند که مشکلات مالی و نتیجه نامعلوم مذاکرات آتشبس، برنامههای GHF را برای یک پیشنهاد جامعتر - و بحثبرانگیز - برای جابجایی مردم غزه، که در یک فایل اسلاید ۱۹ صفحهای که در ژانویه در سفارت ایالات متحده در تلآویو توزیع شد، متوقف کرده است. علاوه بر توزیع غذا، اسلایدها شامل برنامههایی برای ساخت مجتمعهای مسکونی بزرگ در داخل و احتمالاً خارج از غزه توسط GHF بودند که «جمعیت» میتوانستند در آن ساکن شوند، در حالی که این منطقه محصور «غیرنظامی و بازسازی» میشد.
در این اسلایدها آمده بود که این رویکرد به GHF اجازه میدهد تا اعتماد مردم غزه را جلب کند - امری که میتواند برای «تسهیل دیدگاه رئیس جمهور ترامپ» برای این منطقه محصور آسیبدیده از جنگ مورد استفاده قرار گیرد.
کمک «به روشی غیر از سازمان ملل»
مفهوم GHF به عنوان بخشی از تلاش بزرگتر گروهی از مقامات نظامی اسرائیل، بازرگانان اسرائیلی و شرکای خارجی برای حمایت از تلاشهای جنگی اسرائیل و برنامهریزی برای آینده غزه متولد شد. آنها اندکی پس از آغاز درگیری در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ جلسات خود را آغاز کردند.
اسرائیل در واکنش به این حمله، با بمباران هوایی و زمینی غزه، کمکهای روزانهای را که این منطقه ۱۴۱ مایل مربعی برای دههها به آن وابسته بود، قطع کرد. دولت نتانیاهو - که مدتها به سازمان ملل متحد، که هماهنگکننده تحویل غذا، سوخت و تجهیزات پزشکی بود، بیاعتماد بود - محاصره را با این ادعا که حماس توزیع کمکها را کنترل و از آن سود میبرد، توجیه کرد.
تحت فشار دولت بایدن و سازمانهای بشردوستانه که میگفتند محروم کردن غیرنظامیان از غذا یک جنایت جنگی بالقوه است، اسرائیل در نهایت اجازه داد کمکهای محدود از سر گرفته شود. اما اسرائیلیها کنترل شدیدی بر مسیر کمکها داشتند و این امر باعث ایجاد اختلاف بین نتانیاهو و دولت ایالات متحده، منبع اصلی تسلیحات و حمایت دیپلماتیک اسرائیل، شد.
یک اسرائیلی آشنا با تلاشهای این گروه گفت: «نیاز به ورود کمکهای بشردوستانه به غزه وجود داشت، اما این کار باید «به روشی غیر از سازمان ملل» انجام میشد. در ژانویه ۲۰۲۴، گروه کاری نوپای کمک به غزه از مایکل ویکرز، یکی از اعضای سابق کلاه سبزها، کهنه سرباز سیا و معاون وزیر دفاع در امور اطلاعاتی در دولت اوباما، مشاوره خواست. ویکرز عضو هیئت مدیره شرکت Orbis Operations، یک شرکت مشاورهای مستقر در مکلین، ویرجینیا بود که توسط متخصصان سابق امنیت ملی، نظامی و اطلاعاتی تأسیس شده و مکنالی آن را در سال ۲۰۲۱ خریداری کرد.

به گفته فردی آشنا با این رویکرد، ویکرز به برنامهریزان گفت: «من آن شخص نیستم، اما کسی را میشناسم که بتواند با شما صحبت کند.» ویکرز گفت مردی که آنها میخواستند، فیلیپ ریلی، معاون رئیس وقت Orbis، یک افسر ارشد عملیات سابق سیا با تجربه گسترده در عملیات امنیتی خصوصی بود. ریلی به سرعت اعتماد ارتش اسرائیل و گروه برنامهریزی غزه را جلب کرد و بخش زیادی از سال ۲۰۲۴ را صرف غرق شدن در جزئیات درگیری غزه کرد.
نه ویکرز و نه ریلی به سوالات مربوط به مشارکت خود در ابتکار غزه به واشنگتن پست پاسخ ندادند.
دولت بایدن به خوبی میدانست که دولت اسرائیل و اسرائیلیها و آمریکاییهای بخش خصوصی با دولت در حال همکاری بر روی طرحی برای اعمال یک سیستم جدید ارائه کمک هستند. در حالی که برخی در دولت از این طرح حمایت میکردند، اکثر آنها تردید داشتند. اما آنها مستقیماً در این پروژه دخالت نکردند. یکی از مقامات سابق بایدن که در سیاست اسرائیل دخیل است، گفت: «همه آنها - یعنی دولت اسرائیل، دفتر نخست وزیر و ارتش اسرائیل - مثل این بود که اسپاگتی را به دیوار پرتاب کنند تا فرمول جادویی برای برداشتن مسئولیت از دوش خود» برای مراقبت از غیرنظامیان غزه پیدا کنند.
جاهطلبیها و ادغامها
تا پاییز، طرح کلی یک طرح در یک مطالعه امکانسنجی طولانی که توسط شرکت سیلات تکنولوژیز، یکی از شرکتهای تابعه اوربیس، تهیه شده بود، ترسیم شد که ایجاد یک نهاد غیرانتفاعی به نام بنیاد بشردوستانه غزه را «برای رساندن ایمن کمکهای بشردوستانه به غزه» پیشبینی میکرد. اسناد برنامهریزی که طی چند ماه آینده توزیع شدند، حاکی از آن بودند که رهبری این بنیاد شامل چهرههای بشردوستانه محترمی مانند دیوید بیزلی، رئیس سابق برنامه جهانی غذا، و تونی بلر، نخستوزیر سابق بریتانیا که اکنون مؤسسهای را برای مشاوره به رهبران سیاسی تغییرآفرین اداره میکند، خواهد بود.
اگرچه سازمان ملل و سازمانهای امدادی غیردولتی بزرگ که از قبل در غزه فعالیت میکردند، به عنوان بخشی جداییناپذیر توصیف شدند، اما نقش پیشنهادی آنها مشخص نبود. حضور دقیق در رسانههای اجتماعی و برنامه روابط عمومی شامل ارتباط با روزنامهنگاران منتخب برای ترویج تصویر مثبت از GHF میشد. این بنیاد یک پیمانکار «اصلی» را برای سازماندهی و نظارت بر ساخت و ساز سایتها و عملیات کمکرسانی در داخل غزه استخدام میکرد. سپس آن شرکت، یک شرکت امنیتی خصوصی - که در حالت ایدهآل در ایالات متحده مستقر باشد - را به عنوان پیمانکار فرعی استخدام میکرد تا در حین انتقال کمکها به مکانهای توزیع، از آنها محافظت کرده و از خود مکانها نیز محافظت کند.
شرکتهای خصوصی که برای خدمت به بنیاد برنامهریزی شده صف کشیده بودند، شامل BCG نیز میشدند، جایی که هم Reilly و هم Vickers مشاوران ارشد آن بودند. BCG که بعداً اعلام کرد خدمات اولیهاش به صورت رایگان ارائه میشود، ۲ میلیارد دلار هزینه عملیاتی اولیه برای GHF پیشبینی کرد. در ۲۱ نوامبر، یک شرکت با مسئولیت محدود جدید به نام Safe Reach Solutions در جکسون، وایومینگ ثبت شد و در یک صندوق امانی تحت مدیریت یک شرکت محلی به نام Two Ocean Trust قرار گرفت. در حالی که هیچ اطلاعاتی در اسناد ثبت نام نشان نمیداد که شرکت جدید چه کاری انجام میدهد، چه کسی آن را اداره میکند یا چه کسی را استخدام میکند، ذینفع این صندوق امانی و هرگونه پولی که به دست میآورد، به گفته سه نفر از افراد آشنا با این توافق، McNally Capital، شرکت سهام خصوصی مالک Orbis، بود. SRS، که Reilly مدیر اجرایی آن بود، بعداً به پیمانکار اصلی GHF تبدیل شد.
سخنگویان Two Ocean Trust و SRS از اظهار نظر خودداری کردند.
شرکت McNally Capital در بیانیهای به روزنامه واشنگتن پست اعلام کرد که «در SRS سرمایهگذاری نکرده و به طور فعال آن را مدیریت نمیکند»، اما گفت که در این شرکت «منافع اقتصادی» دارد. در این بیانیه آمده است: «با توجه به رابطه طولانی مدت ما با فیل ریلی... اعتقاد راسخ ما به اهمیت کمکهای بشردوستانه و درخواست دولت ایالات متحده برای راهحلهای نوآورانه»، مکنالی «از حمایت از تأسیس SRS به عنوان گامی مهم در جهت تأمین کامل نیازهای بشردوستانه در غزه خرسند است.» این شرکت که در سال ۲۰۰۸ توسط وارد مکنالی، از خانواده انتشاراتی رند مکنالی، تأسیس شد، در زمینه خرید شرکتهای هوافضا، دفاعی و فناوری تخصص دارد.
شخصی آشنا با جنبههای مالی این پروژه گفت: «بدیهی است که مکنالی یک تجارت است. آنها در کار کسب درآمد هستند. اما به نظر من بسیار مبهم است که آیا این کار در نهایت سودآور خواهد بود یا خیر.»
یک ایست بازرسی آزمایشی
با اطلاع قبلی ۹ روزه، میانجیگران آمریکایی و عرب برای سازماندهی ایست بازرسی به SRS تازه تأسیس مراجعه کردند. ریلی، UG Solutions، یک شرکت امنیتی کوچک مستقر در کارولینای شمالی را به عنوان پیمانکار فرعی برای تأمین نیروی انسانی عملیات زمینی استخدام کرد. UG، به ریاست جیمسون گوونی، کلاه سبز سابق، پیش از این در اوکراین و هائیتی، از جمله دیگر نقاط حساس، کار کرده بود. به گفته افراد آشنا با این عملیات، میانجیهای آتشبس - ایالات متحده و قطر - پرداختها را به SRS، پیمانکار اصلی، انجام دادند.

عملیات نتزاریم به عنوان یک آزمایش برای عملیات توزیع غذا در نظر گرفته شد و SRS و UG در موقعیت خوبی برای به دست گرفتن آن برای GHF قرار داشتند. در ۲ فوریه، این بنیاد به عنوان یک سازمان غیرانتفاعی بشردوستانه در سوئیس و دلاور ثبت شد. دولت نتانیاهو دلایل زیادی داشت که باور کند ترامپ از این ابتکار حمایت خواهد کرد. او قول داد که به سرعت به جنگ پایان دهد و پیشنهاد داد که ایالات متحده غزه را «تصرف» و «تملک» کند و آن را به عنوان یک تفرجگاه مدیترانهای سطح بالا توسعه دهد. اسناد برنامهریزی نشان میدهد که توزیع غذا توسط GHF تنها اولین گام در یک طرح توسعه مجدد بزرگتر بود.
یک حمله دشوار
هنگامی که آتشبس در ۱۸ مارس شکست و ارتش اسرائیل عملیات زمینی و حملات هوایی را از سر گرفت، اسرائیل دوباره ورود تمام کمکهای بشردوستانه به غزه را متوقف کرد. با گذشت روزها و هفتهها، هزاران تن غذا و کالا در انبارهای خارج از مرزهایش انباشته شد؛ برنامه جهانی غذا و سایر فعالان بشردوستانه شروع به جمعآوری گزارشهای گرسنگی در داخل غزه کردند. تا اوایل ماه مه، اسرائیل تحت فشار فزاینده بینالمللی برای پایان دادن به محاصره کمکهای خود بود و ترامپ در حالی که برای سفر به خلیج فارس آماده میشد، به دنبال پیشرفت در وعدهاش برای پایان دادن به جنگ بود.
در یک کنفرانس خبری در ۹ مه در تلآویو، مایک هاکبی، سفیر ایالات متحده در اسرائیل، GHF را به عنوان یک «ابتکار» ترامپ معرفی کرد. نمایندگان ایالات متحده، از جمله آریه لایتستون، مقامی که اکنون با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ، همکاری میکند و قبلاً به عنوان دستیار دیوید فریدمن در زمان سفیر ایالات متحده در اسرائیل خدمت میکرد، از شرکای سازمان ملل و بشردوستانه خواست تا این طرح را امضا کنند. اما مخالفت با این طرح افزایش یافته بود.
سازمان ملل متحد و اکثر شرکای امدادرسانی از این پیشنهاد خودداری کردند و علناً آن را غیراخلاقی و با هدف پیشبرد برنامههای جنگی اسرائیل علیه حماس از طریق «نظامیسازی» کمک به بیش از یک میلیون غیرنظامی محصور در «مناطق امن» که توسط ارتش اسرائیل در جنوب غزه مشخص شده بود، محکوم کردند.
نه بیزلی و نه بلر حاضر به امضای آن نشدند.
در ۲۲ مه، جیک وود، مدیر اجرایی تازه منصوب شده GHF، یک کهنه سرباز نیروی دریایی ایالات متحده و رئیس هیئت مدیره مشترک تیم روبیکون، یک سازمان بشردوستانه که در مناطق فاجعهزده فعالیت میکرد، نامهای را که به COGAT، هماهنگکننده دولت اسرائیل برای غزه و کرانه باختری اشغالی، ارسال کرده بود، منتشر کرد. او نوشت که هدف از این نامه تأیید «درک ما از توافقات» بود - از جمله این درک که سازمانهای امدادی نیز مجاز به توزیع کمکهای غذایی و پزشکی تحت سازوکارهای بشردوستانه «موجود»، خارج از برنامه GHF، خواهند بود. او نوشت: «GHF اذعان میکند که ما ظرفیت فنی یا زیرساخت میدانی برای مدیریت مستقل چنین توزیعهایی را نداریم»، و پیشنهاد داد که سازوکار جدید کمکرسانی باید مکمل بخش کمکرسانی موجود غزه باشد، اما جایگزین آن نشود.
شب قبل از پرتاب برنامهریزیشده در ۲۶ مه، وود به طرز ناموفقی تلاش کرد تا ارتش اسرائیل را متقاعد کند که تاریخ شروع را حداقل یک هفته به تعویق بیندازد، در حالی که سوالات بیپاسخی در مورد بودجه، مشارکت سایر آژانسها و موقعیت نیروهای اسرائیلی در نزدیکی محل پرتاب وجود داشت. وود استعفا داد و روز بعد، پیمانکاران UG اولین کاروانهای غذای GHF را به غزه همراهی کردند.

او در بیانیهای گفت که برخی از این برنامهها با «اصول بشردوستانه انسانیت، بیطرفی، بیغرضی و استقلال» سازگار نیستند. دیوید بورک، یکی از کهنه سربازان نیروی دریایی و همکار سابق تیم روبیکان که به عنوان مدیر ارشد عملیاتی GHF منصوب شده بود، نیز استعفا داد.
بورک و وود به سوالات روزنامه واشنگتن پست پاسخ ندادند.
GHF جان آکری، یکی از مقامات سابق آژانس توسعه بینالمللی ایالات متحده را که در ابتدا به عنوان رئیس عملیات GHF در داخل غزه منصوب شده بود، به مدیر اجرایی موقت بنیاد ارتقا داد.
در هفته اول عملیات GHF، شاهدان گفتند که نیروهای اسرائیلی حداقل سه بار به سمت فلسطینیهایی که در بیرون سایتهای توزیع حصارکشی شده صف کشیده بودند، تیراندازی کردند. به گفته چندین نفر از افراد آشنا با عملیات سایت، پیمانکاران UG نگرانی خود را در مورد قوانین درگیری نیروهای دفاعی اسرائیل در نزدیکی و ایمنی فلسطینیها ابراز کردند.
تعداد محدود کامیونهایی که هر روز پس از بازرسی اسرائیل از گذرگاه کرم شالوم به غزه میرفتند، به این معنی بود که آذوقه خیلی زود تمام شد و هزاران نفر را دست خالی، عصبانی و ناباورانه رها کرد، در حالی که باور نمیکردند دیگر غذایی برای خوردن وجود داشته باشد.
پایان بازی
با وجود مشکلات مداوم و گزارشهای مکرر تیراندازی در نزدیکی، برنامه غذایی GHF پس از چند هفته به نوعی ریتم خود را بازیافت. گزارشهای خبری، گزارش روزانه دهها هزار جعبه پاستا، عدس، روغن پخت و پز و سایر کالاهایی را که توزیع میکرد، ارائه میداد. اما کشتار غیرنظامیان در مجاورت سایتهای GHF ادامه داشته است.
سازمانهای امدادی گفتند که این نتیجه پیشبینیشده نظامیسازی اسرائیل از چیزی است که باید یک تلاش بیطرف باشد.
روز یکشنبه، به گفته مقامات بهداشتی غزه و شاهدان، حداقل ۷۹ فلسطینی جویای غذا در بخش شمالی این منطقه محصور کشته شدند و توسط نیروهای اسرائیلی مورد اصابت گلوله قرار گرفتند.
اکری، مدیر اجرایی موقت GHF، درخواستهای مکرر خود را از سازمان ملل و سایر سازمانهای امدادی برای همکاری با این بنیاد تکرار کرد. او در بیانیهای گفت: «تقاضا برای غذا بیوقفه است و تعهد ما نیز همینطور. ما در حال تنظیم عملیات خود در زمان واقعی هستیم تا مردم را ایمن و آگاه نگه داریم و آمادهایم تا با سایر سازمانها برای افزایش و تحویل وعدههای غذایی بیشتر به مردم غزه همکاری کنیم.» قراردادهای GHF در پایان ماه اوت منقضی میشوند، مگر اینکه آتشبس برقرار شود. اگر و چه زمانی جنگ متوقف شود، هنوز مشخص نیست که چه مقدار کمک به غزه مجاز خواهد بود و چه کسی آن را توزیع خواهد کرد. از اواخر ژوئن، ترامپ بارها گفته است که مذاکرات به خوبی پیش میرود و آتشبس قریبالوقوع است.
انتهای پیام
نظرات