شکل‌گیری این شورا با تأیید اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی انجام شده و ترکیبی از چهره‌های فعال، صاحب‌نظر و مؤثر تئاتر مشهد در آن حضور دارند. از جمله نکات مهم در ساختار جدید شورا می‌توان به گسترش مأموریت‌ها، افزایش تعداد اعضا و تشکیل دبیرخانه‌ای رسمی اشاره کرد که همگی نشان از رویکردی هدفمند، ساختارمند و بلندمدت در این حوزه دارد.
با توجه به جایگاه مشهد به عنوان یکی از قطب‌های اصلی تئاتر کشور و حضور چشمگیر مخاطبان نمایش‌های صحنه‌ای در سال‌های اخیر، احیای این شورا می‌تواند زمینه‌ساز تحولی در نظام انتخاب، تولید، حمایت و عرضه آثار نمایشی باشد؛ به ویژه در شرایطی که برخی چالش‌های قدیمی از جمله سلیقه‌گرایی، نبود شاخص‌های دقیق ارزیابی و فقدان برنامه‌ریزی راهبردی همواره مورد انتقاد اهالی تئاتر بوده است.
در این میان سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر مشهد که به عنوان قلب تپنده تئاتر حرفه‌ای شهر شناخته می‌شود، در مرکز توجه این شورا قرار دارد. هم به لحاظ ظرفیت زیرساختی و هم به سبب نقش تعیین‌کننده‌اش در شکل‌دهی به جریان نمایشی مشهد، تصمیم‌گیری درباره آثار این سالن نیازمند نگاهی دقیق، منسجم و دور از هرگونه مصلحت‌گرایی است.
در ادامه گفت‌وگوی ایسنا با دو تن از اعضای این شورا «رضا صابری» و «سیدجواد اشکذری» را می‌خوانید که به تشریح اهداف، ساختار، مأموریت‌ها و چالش‌های پیش روی شورای فنی و سیاست‌گذاری تئاتر مشهد پرداخته‌اند.
رضا صابری، عضو شورای فنی و سیاست‌گذاری مجموعه تئاتر شهر مشهد اظهار کرد: شورای فنی و سیاست‌گذاری تئاتر با هدف ارتقاء کیفیت آثار نمایشی و ایجاد سازوکاری برای حمایت مؤثر از مخاطب و گروه‌های اجرایی شکل گرفته است. مهم‌ترین دغدغه شورا، مخاطب است؛ چرا که در فرآیند هنر نمایش، رابطه‌ای دوسویه بین هنرمندان و تماشاگران وجود دارد. به‌همین‌دلیل سیاست شورا بر این استوار است که متناسب با تقاضای مخاطب، عرضه‌ی آگاهانه و با کیفیتی صورت گیرد.
وی ادامه داد: این شورا تلاش دارد تا از اجرای آثار فاخر، استاندارد و حرفه‌ای هم از لحاظ محتوایی و هم در جنبه‌های فنی حمایت کند. ما بر زمان‌بندی اجرا، کیفیت تولید، شیوه‌ی ارائه، ساختار روایی، طراحی صحنه، بازیگری و کلیت اجرا نظارت داریم؛ بنابراین حمایت از مخاطب تنها در حد شعار نیست، بلکه در عمل از طریق نظارت مستمر و هدایت هنرمندان به سمت تولید آثار ارزشمند پیگیری می‌شود.
یکی از اعضای شورای فنی و سیاست‌گذاری مجموعه تئاتر شهر مشهد خاطرنشان کرد: اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی چهار شهر را به عنوان پایگاه‌های نمایش کشور معرفی کرده است، اما مشهد فراتر از یک پایگاه عمل می‌کند؛ این شهر امروز به عنوان نماد تئاتر شهری در کشور شناخته می‌شود. قابلیت‌های اجرایی، ظرفیت هنری و استقبال مردمی در مشهد به‌گونه‌ای است که می‌تواند میزبان آثار بدیع و درخور باشد.
صابری تاکید کرد: هدف ما این است که پایگاه تئاتر مشهد به محل اجرای آثار شاخص و جریان‌ساز تبدیل شود؛ جایی برای تولید آثار عمیق و تاثیرگذار که مخاطب را جذب کرده و فضای فرهنگی شهر را غنا ببخشد.
وی با اشاره به اینکه برخی از افراد فعال در تئاتر حتی از وجود چنین شورایی مطلع نیستند، تصریح کرد: این در حالی است که شورای فنی و سیاست‌گذاری تئاتر مشهد حدود دو سال است که به صورت رسمی و فعالانه فعالیت می‌کند.
پیشکسوت تئاتر افزود: ما به‌طور مداوم در حال بررسی، ارزیابی و بازبینی آثار در حال اجرا در مشهد و شهرهای دیگر هستیم. حضور میدانی ما در سالن‌های نمایش، تحلیل فنی و محتوایی آثار و تعامل با گروه‌های اجرایی بخشی از فرآیند مستمر این شورا بوده است. این خلأ ارتباطی که برخی هنرمندان از وجود شورا بی‌خبر هستند، باید از طریق اطلاع‌رسانی هدفمند و تعامل بیشتر برطرف شود.
صابری در ادامه گفت: تئاتر مشهد در سال‌های اخیر به جایگاه چشمگیری دست یافته است. طبق آمار پس از تهران، مشهد بیشترین میزان فروش و استقبال تماشاگر را در سطح کشور دارد. در مواردی فروش آثار نمایشی در مشهد به رقم سه میلیارد تومان رسیده است؛ این موفقیت بی‌سابقه نشان‌دهنده شکل‌گیری یک سرمایه فرهنگی بزرگ در این شهر است.
عضو شورای فنی و سیاست‌گذاری مجموعه تئاتر شهر مشهد تصریح کرد: تماشاگر مشهدی امروز نه تنها حضور فعال در سالن‌های نمایش دارد، بلکه درباره آثار اظهار نظر می‌کند و حساسیت فرهنگی بالایی نشان می‌دهد. حتی آثار متوسط نیز توسط مخاطبان دیده و نقد می‌شود؛ این نشان‌دهنده بلوغ مخاطب و اهمیت نقش او در چرخه تولید و نمایش است.
صابری با اشاره به اینکه ما باید این دستاورد ارزشمند را حفظ و تقویت کنیم، ادامه داد: تمام تلاش ما در شورا برای حمایت از تولید آثار باکیفیت و ایجاد زمینه‌ای برای دیده‌شدنِ آن‌ها است. هدف تنها فروش نیست، بلکه رشد فرهنگ تماشای تئاتر و ارتقاء سلیقه عمومی از مسیر ارائه آثار فاخر و اصیل است. حفظ ارتباط سازنده با مخاطب، اصلی‌ترین مأموریت ما در شورای فنی و سیاست‌گذاری تئاتر مشهد است.
تدوین آیین‌نامه جامع برای شفاف‌سازی روند پذیرش آثار در تئاتر مشهد
سیدجواد اشکذری، عضور دیگر شورای فنی و سیاست‌گذاری مجموعه تئاتر شهر مشهد نیز با اشاره به اینکه تشکیل این شورا با هدف ایجاد ساختاری منسجم، سیاست‌گذار و راهبردی برای مدیریت مجموعه تئاتر شهر صورت گرفته است، اظهار کرد: این شورا مستقیماً با تأیید اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و شخص مدیرکل شکل گرفته، اما از آن‌جایی که مجموعه تئاتر شهر طی ۱۵ سال گذشته تغییرات مدیریتی متعددی را تجربه کرده است، نیاز به ساختاری پایدار و علمی به شدت احساس می‌شد.
وی ادامه داد: مجموعه تئاتر شهر مشهد شامل سه سالن است، که در این میان سالن اصلی، نقش محوری در تولید محتوا و پویایی اقتصاد فرهنگی استان به ویژه شهر مشهد ایفا می‌کند. این مرکز عملاً قلب تپنده تئاتر حرفه‌ای شهر محسوب می‌شود. به همین دلیل ضرورت داشت که شورایی فراتر از یک نهاد صرفاً فنی شکل گیرد. شورایی که نه تنها نظر تخصصی در مورد اجراها بدهد، بلکه در حوزه‌های سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و توسعه فرهنگی نیز نقش داشته باشد.
این کارگردان تئاتر بیان کرد: در دوره قبلی نیز در شورا حضور داشتم، اما در آن زمان عملاً شورا صرفاً در سطح اظهار نظر باقی می‌ماند و بدون صدور احکام رسمی، کار اجرایی خاصی صورت نمی‌گرفت؛ اما امسال این ساختار با هدف‌گذاری مشخص و تقویت نقش تصمیم‌گیری، به شکل جدی‌تری وارد عمل شده است. تعداد اعضای شورا از پنج به هفت نفر افزایش یافته و مأموریت‌های آن به سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی گسترش یافته است.
اشکذری افزود: ما بر این باوریم که با برنامه‌ریزی دقیق، می‌توان فرهنگ و اخلاق حرفه‌ایِ کم‌رنگ‌شده در عرصه تئاتر را که گاه تحت تأثیر برخی مناسبات اقتصادی پنهان شده، دوباره احیا کرد. مجموعه تئاتر شهر علاوه بر ظرفیت سخت‌افزاری (سه سالن نمایشی)، ظرفیت نرم‌افزاری مهمی نیز دارد. برنامه‌هایی نظیر ورک‌شاپ، تمرین‌های نمایشی، برگزاری جشنواره‌های موضوعی مانند جشنواره تئاتر فجر و حتی میزبانی از آثار بین‌المللی از جمله کارکردهایی است که در این چارچوب می‌تواند تعریف شود.
وی اظهار کرد: در سال گذشته با پیگیری‌های آقای حسینی، اقدامات مؤثری در راستای بازسازی پشت صحنه سالن‌ها و ارتقاء زیبایی‌شناسی فضا صورت گرفته است. پیش از این شرایط فنی پشت صحنه بسیار ضعیف و نامناسب بود، اما اکنون حتی امکان میزبانی گروه‌های خارجی نیز فراهم شده است.
عضو شورای فنی و سیاست‌گذاری مجموعه تئاتر شهر مشهد با اشاره به اینکه پردیس تئاتر شهرداری هنوز به بهره‌برداری نرسیده و احتمالاً تا سه یا چهار سال آینده نیز به سرانجام نمی‌رسد، افزود: حال تئاتر شهر به‌عنوان مهم‌ترین مرکز اجرای آثار صحنه‌ای در مشهد باقی می‌ماند. از این رو ما نیاز به «پوست‌اندازی» هم در بعد منابع انسانی و هم از نظر زیرساختی داریم. خوشبختانه از سال ۱۴۰۱ تاکنون این روند به‌صورت جدی آغاز شده و باید با برنامه‌ریزی دقیق‌تر ادامه یابد.
اشکذری تاکید کرد: یکی از چالش‌های جدی، رویکردهای غیرحرفه‌ای و مصلحت‌گرایانه در انتخاب آثار نمایشی بوده است. عباراتی نظیر «فلانی دوست ماست»، «زحمت کشیده»، «گناه دارد» نباید معیار تصمیم‌گیری در یک مجموعه حرفه‌ای باشد. ما باید نگاه واقع‌گرا، مبتنی بر شاخص‌های علمی و کیفی را جایگزین این نگاه‌های احساسی و سلیقه‌ای کنیم.
وی افزود: نمایش‌هایی باید در سالن اصلی تئاتر شهر به اجرا برسند که صرف‌نظر از نام کارگردان یا نویسنده، استانداردهای کیفی، محتوایی و جذابیت لازم برای مخاطب را داشته باشند. این نگاه حرفه‌ای تنها راه پیشرفت تئاتر مشهد است.
این فعال تئاتر مشهد اظهار کرد: خوشبختانه برای اولین بار در ۱۵ سال اخیر، دبیرخانه‌ای برای این شورا تشکیل شده و آقای حسینی به عنوان دبیر انتخاب شده‌اند. این دبیرخانه وظیفه دارد روندها را مستند کرده و شورا را از اقدامات سلیقه‌ای دور نگه دارد. ما به دنبال آن هستیم که با تدوین آیین‌نامه‌ای جامع، ملاک‌های پذیرش و رد آثار به‌روشنی مشخص شود و هیچ تصمیمی صرفاً بر اساس نگاه شخصی اتخاذ نشود.
اشکذری تصریح کرد: نکته مهم دیگر عدم آگاهی برخی هنرمندان از وجود شورا بوده است. این شورا در دو سال اخیر فعال شده و تمام سالن‌های مشهد تحت پوشش آن هستند. برخی هنرمندان ممکن است شورا را با شورای فنی قبلی اشتباه بگیرند، اما باید تأکید کرد که این نخستین بار است که شورای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی با چنین اختیاراتی فعالیت خود را آغاز کرده است. پیش‌تر شورای فنی تنها نظر تخصصی در مورد اجراها ارائه می‌داد، اما اکنون این دو وظیفه در یک شورا ادغام شده و با ساختاری منسجم و هدفمند در حال فعالیت است.
انتهای پیام
نظرات