به‌مناسبت چهل‌وپنجمین سالروز تأسیس جهاددانشگاهی، با عباس بیگدلی، نماینده مردم تاکستان در مجلس شورای اسلامی در خصوص ارزیابی فعالیت‌های این نهاد و راهکارهای تقویت آن به گفت‌وگو نشستیم.
تنوع و گستردگی خدمات و فعالیت‌های جهاددانشگاهی را در بیش از چهار دهه گذشته چگونه ارزیابی می‌کنید؟
جهاددانشگاهی یکی از نهادهای انقلابی و پیشرو در نظام مقدس جمهوری اسلامی است که بیش از چهار دهه از فعالیت آن می‌گذرد، این نهاد نقش بسیار مهمی در توسعه علمی، فرهنگی و اقتصادی کشور داشته و دارد. جهاددانشگاهی به سبب داشتن روحیه انقلابی، به‌صورت کاملاً جهادی در عرصه‌های مختلف از جمله پژوهش‌های کاربردی، فناوری‌های نوین، آموزش‌های تخصصی، تولیدات فرهنگی و خدمات اجتماعی ورود کرده و در همه این عرصه‌ها دستاوردهای چشمگیری داشته و دارد.
تنوع خدمات جهاددانشگاهی از تأسیس مراکز تحقیقاتی و برگزاری دوره‌های مهارت‌آموزی تا تولید محصولات فرهنگی نشان از ظرفیت بسیار بالای این مجموعه دارد که می‌تواند ارتباط خوبی بین دانشگاه و صنعت جهت تجاری‌سازی تحقیقاتی که در راستای اقتصاد دانش‌بنیان انجام می‌دهد، ایجاد کند.
چه برنامه‌هایی جهت استفاده مناسب از این دستاوردها در پیشبرد اهداف ملی و توسعه منطقه‌ای دارید؟
با توجه به تجربه بیش از چهار دهه‌ای که در این مجموعه جهادی وجود دارد، اولاً باید پژوهش‌های کاربردی و فناوری‌های نوین این نهاد را تقویت کرده و پارک‌های علم و فناوری را به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار توسعه دهیم، یعنی آن را از این وضعیت متمرکز که در مراکز استان وجود دارد خارج کنیم، چرا که توسعه آموزش‌های مهارتی و اشتغالزایی، استفاده از مهارت‌های روز و متناسب با نیاز جامعه می‌تواند برای جوانان مفید باشد.
از سوی دیگر تحقق اقتصاد مقاومتی و اقتصاد دانش‌بنیان یکی از مواردی است که جهاددانشگاهی به آن ورود کرده و در ادامه نیز می‌تواند به‌صورت قوی‌تر از گذشته در مسیر افزایش بهره‌وری تولیدات داخلی ورود داشته باشد.
با توسعه کشاورزی در استان قزوین، به‌ویژه شهرستان تاکستان به‌عنوان قطب کشاورزی استان، می‌توان در راستای افزایش بهره‌وری محصولات کشاورزی و مقابله با چالش‌های بسیار بزرگی که در استان درگیر آن هستیم گام برداشت، برای مثال موضوع کم‌آبی و کمبود انرژی از جمله مواردی است که جهاددانشگاهی می‌تواند در آن ورود قوی‌تری داشته باشد.
در حوزه موضوعات فرهنگی و رسانه‌ای نیز کارهای خوبی در جهاددانشگاهی انجام شده است، تولید و نشر کتاب، فیلم، نرم‌افزار، رسانه‌های دیجیتال به‌ویژه جهت مقابله با جنگ نرم می‌تواند در راستای برنامه‌های جهاددانشگاهی باشد.
این نهاد می‌تواند گفتمان انقلاب را تقویت کرده و در جهت تبیین اندیشه‌های امامین انقلاب گام بردارد که لازم است بیشتر به این موضوع پرداخته شود. حوزه عدالت‌محوری با توجه به شرایطی که در توزیع بودجه‌ها وجود دارد نیز از جمله مواردی است که جهاددانشگاهی با استفاده از ظرفیت‌ها و شبکه‌های خود می‌تواند در این فضا ورود داشته باشد.
در حوزه بین‌الملل به‌ویژه صادرات خدمات فنی مهندسی و توانمندی‌هایی که جهاددانشگاهی در حوزه پزشکی، نانو و زیست‌فناوری داشته است، این می‌تواند برگ برنده‌ای در راستای دیپلماسی اقتصادی کشور باشد، جهادگران جهاددانشگاهی می‌توانند محکم‌تر از گذشته در این حوزه ورود کنند و در مجموع می‌توان با برنامه‌ریزی‌های منسجم و عملیاتی از همه ظرفیت‌های جهاددانشگاهی در راستای پیشرفت و تحقق اهداف چشم‌اندازی که سالیان گذشته مقام معظم رهبری ابلاغ کرده‌اند، استفاده کنیم.
نحوه ارتباط و تعامل دستگاه‌های استانی و کشوری با جهاددانشگاهی را چگونه ارزیابی کرده و چه راهکارهایی جهت تقویت این همکاری‌ها و ایجاد هم‌افزایی بیشتر پیشنهاد می‌کنید؟
در حالت کلی ارتباطات و تعاملات خوبی بین مجموعه جهاددانشگاهی و دستگاه‌های اجرایی در کشور به‌ویژه در سال‌های اخیر به‌وجود آمده و پیشرفت‌های خوبی در این زمینه داشته‌ایم، اما هنوز ظرفیت‌های فراوانی برای همکاری بیشتر وجود دارد.
لازم است نقاط قوت و ضعف در این حوزه شناسایی شود و نظام مسائل کشور به‌ویژه با برش استانی و منطقه‌ای احصا شود و با کار جهادی جهت توسعه این نهاد ارزشمند با یک برنامه‌ریزی منسجم‌تر برای رفع مشکلات و موانعی که بخشی از آن‌ها ساختاری است، در پیشبرد اهداف ملی و توسعه‌های متوازن منطقه‌ای قدم برداشت، ما نیز در مجلس شورای اسلامی این آمادگی را داریم که بتوانیم این مناسبات را تقویت کنیم.
چگونه می‌توان از ظرفیت‌های جهاددانشگاهی در تحقق اهداف کلان جمهوری اسلامی و همچنین تحقق شعار سال بهره گرفت؟
جهاددانشگاهی به‌عنوان یکی از بازوان توانمند نظام مقدس جمهوری اسلامی با ظرفیت‌های بی‌نظیری که دارد می‌تواند در راستای تحقق اهداف کشور گام بردارد، برای مثال این مجموعه می‌تواند در حوزه علم و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رشد فزاینده و شتاب‌دهنده بیشتری داشته باشد. جهاددانشگاهی می‌تواند در اختراعاتی که در حوزه‌های استراتژیک مانند نانو، هوش مصنوعی و زیست‌فناوری داشته، موضوع تجاری‌سازی را انجام دهد.
همچنین می‌تواند بحث بانک اطلاعاتی از نخبگان و پژوهشگران برای پروژه‌های ملی ایجاد کند تا به دستگاه‌های اجرایی کمک کنند. در حوزه فرهنگی و اجتماعی هم نیازمند تولید محصولات فاخر و ارزشمند در حوزه دیجیتال و رسانه هستیم. کادرسازی و تربیت مربیان دلسوز و جهادی نیز می‌تواند از جمله اقداماتی باشد که در ادامه بتوان به آن پرداخت.
تحقق شعار سال نیز موضوع بسیار مهمی است که طی چند ماه گذشته کمتر به آن پرداخته شده است، می‌توان با استفاده از راه‌اندازی صندوق ریسک جهت حمایت از طرح‌های نوآورانه شعار سرمایه‌گذاری برای تولید را تحقق بخشید.
برگزاری جشنواره‌های ملی و محلی جهت تولید محصولات و خدمات دانش‌بنیان نیز می‌تواند فعالیت مؤثری جهت تحقق شعار سال باشد، همچنین استفاده از یک نقشه راه فناوری به‌عنوان یک سند چشم‌انداز برای استان، متناسب با ظرفیت‌ها و پتانسیل‌هایی که در هر استان وجود دارد، می‌تواند فعالیت مؤثر دیگری در این زمینه باشد.
در مجموع جهاددانشگاهی به‌دلیل ساختار منعطفی که دارد و تعهد و تخصصی که جهادگران آن دارند، می‌تواند موتور محرکه‌ای برای تحقق اهداف کلان نظام باشد و سرعت بیشتری در پیشرفت کشور ایجاد کند.
به نظر شما جهاددانشگاهی چه الگوسازی‌های مؤثری می‌تواند در کشور داشته باشد؟
جهاددانشگاهی در حوزه الگوسازی می‌تواند نقش بسیار مؤثری داشته باشد، زیرا یک نهاد پیشرو و انقلابی است، ارتباط علم و صنعت، توسعه مهارت اشتغال، مدیریت جهادی، توسعه منطقه‌ای و دیپلماسی علمی و فناوری از جمله مواردی هستند که می‌توانند به زنده نگه داشتن الگوهایی کمک کنند که با ترکیب روحیه انقلابی، تعهد اجتماعی و الگوهای بومی و کارآمدی در سطح کشور وجود دارند.
راهکار تقویت فعالیت‌های امیدآفرین جهاددانشگاهی چیست؟
جهاددانشگاهی یکی از نهادهای امیدآفرین در کشور محسوب می‌شود. یکی از راهکارهای تقویت فعالیت‌های امیدآفرین این نهاد، راهکار محتوایی و گفتمانی است. با راه‌اندازی پویش‌های امیدآفرین بین جوانان مانند ایران قوی، جوانان پیشران، فناوری‌های امیدآفرین و یا برگزاری همایش‌های تخصصی آینده‌نگاری جهت ترسیم افق‌های روشن با حضور نخبگان می‌توان این معنا را تحقق بخشید.
راهکاری آموزش مهارتی نیز می‌توانند اثرگذار باشد، به‌ویژه راه‌اندازی مدارس مهارتی در مناطق محروم که استعدادهای بسیار درخشانی در این حوزه‌ها وجود دارد، همچنین راهکارهای اقتصادی و اشتغالزایی جهت توسعه کسب و کارهای نوین و ایده‌های پژوهشی دانشجویان نیز حائز اهمیت است. راه‌اندازی صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر جهت حمایت از استارتاپ‌های دانش‌بنیان نیز از جمله مواردی است که جا برای کار دارد.
در حوزه اجتماعی هم استفاده از ظرفیت‌های مردمی می‌تواند جهت شتابدهی به آرمان‌ها و اهداف جهاددانشگاهی کمک کند و برنامه‌هایی مانند همراهان جهاد جهت جذب مردمی برای پروژه‌های عمرانی و علمی، طرح پیشگامان محله برای استفاده از نیروهای محلی برای توسعه پایدار را اجرا کند.
به‌نظر شما جهاددانشگاهی در تقویت همبستگی ملی و ارائه خدمات مردمی چه نقشی می‌تواند داشته باشد؟ چه پیشنهاداتی برای بهبود و توسعه این نقش‌آفرینی دارید؟
لازم است پل ارتباطی بین اقوام و مذاهب ایجاد شود. راه‌اندازی خانه‌های فرهنگ و وحدت در مناطق مرزی و چند قومیتی نیز می‌تواند در این حوزه مفید باشد. ترویج گفتمان انقلابی و وحدت‌آفرین با استفاده از الگوهای علمی، تفریحی و راه‌اندازی مدارس مجازی و همچنین ایجاد پویش‌های «ما می‌توانیم» و «ایران یکپارچه» جهت تقویت گفتمان انقلاب می‌تواند مفید باشد. در حوزه مهارتی و آموزشی می‌توانیم کاروان‌های علم و مهارت را به‌ویژه در مناطق محروم راه‌اندازی کنیم، طرح‌هایی مانند هر دانشجو یک مهارت‌آموز نیز جهت ارتباط دانشگاه و جامعه مفید است.
در حوزه بهداشتی و درمانی نیز توسعه کلینیک‌ها و کاروان‌های سیار سلامت در مناطق کم‌برخوردار می‌تواند امیدآفرینی ایجاد کند، همچنین راه‌اندازی سامانه‌های مشاور پزشکی از راه دور و غربالگری با مشارکت دانشجویان علوم پزشکی نیز از جمله فعالیت‌های امیدآفرین است. با توجه به اتفاقاتی که اخیراً در کشور رخ داده و یک انسجام ملی ایجاد شده، باید نهادهایی مانند جهاددانشگاهی با استفاده از ظرفیت‌های علمی و نیروهای جوان و انقلابی خود این همبستگی را تقویت کنند.
اقدامات فرهنگی جهاددانشگاهی را در پیشبرد گفتمان انقلاب اسلامی و مقابله با جنگ نرم، به‌ویژه در محیط‌های علمی و دانشگاهی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اقدامات فرهنگی جهاددانشگاهی در پیشبرد گفتمان انقلاب اسلامی و مقابله با جنگ نرم، هم نقاط ضعف و هم نقاط قوت دارد، چون مقابله با جنگ نرم شرایط پیچیده و حساسی دارد و نیازمند این است که جهاددانشگاهی به‌عنوان بازوی فرهنگی انقلاب اسلامی در محیط‌های علمی، تقویت و حمایت شود.
نگاه ما این است که نقاط قوت این موضوع، برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی و مناظرات دانشجویی با رویکرد انقلابی، تولید محتوا در حوزه‌های علمی و انقلابی در قالب نشریات و محصولات دیجیتال، اجرای طرح‌های هنر انقلابی در حوزه‌های فیلم، تئاتر و گرافیک، راه‌اندازی مراکز مطالعاتی جهت بررسی و نقد جریان ضد انقلاب، تشکیل شبکه‌های دانشجویی نخبه برای تبیین گفتمان انقلاب اسلامی از جمله نقاط قوت بوده است. در کنار این‌ها نقاط ضعف هم وجود داشته است، مانند عدم تناسب حجم فعالیت‌های موجود با گستره بسیار زیادی که در جنگ نرم دشمن وجود دارد.
یک ضعف هم در استفاده از روش‌های نوین ارتباطات دیجیتال داریم که آن هم عدم حضور کافی جهاددانشگاهی در فضای مجازی و شبکه‌های پرنفوذ اجتماعی است که باید رفع شود. می‌توان برای این موضوعات راهبردهای محتوایی، اجرایی و فناورانه داشت و ارتباط خوبی را جهت ایجاد یک فضای دوستانه بین اساتید و دانشجویان انقلابی ایجاد کرد و با رصد موضوعات مختلف و احصاء مشکلاتی که در سطح ملی و استانی وجود دارد، پروژه‌هایی را تعریف کنیم که به‌عنوان بازوی فکری در کنار عرصه‌های اجرایی و قانون‌گذاری کمک کنند تا یک فضای علمی هوشمندانه به‌عنوان یک سنگر مستحکم جهت مقابله با جنگ نرم ترسیم شود، ما نیز در مجلس شورای اسلامی این آمادگی را داریم که از ظرفیت قانون‌گذاری و نظارتی خود در این راستا استفاده کنیم.
انتهای پیام
نظرات