چشمانتان را باز می‌کنید، خبری از صدای بوق ممتد و هیاهوی ترافیک شهری نیست؛ آرامشی مطلق در فضا حکم‌فرماست، دست و صورتتان را با آبی خنک می‌شویید و پنجره را باز می‌کنید، هوایی پاک و تازه ریه‌هایتان را پر می‌کند، هوایی عاری از دود و دم شهر! تا چشم کار می‌کند منظره‌ای بی‌نظیر از کوه‌های سر به فلک کشیده، دره‌های عمیق و سرسبز و رودخانه‌های جاری پیش رویتان است.
به جای بوی دود، عطر نان تنوری تازه در مشامتان می‌پیچد، سکوت محض است و تنها صدایی که به گوش می‌رسد صدای خروس محلی، آواز پرندگان و صدای دلنشین دست‌های زنی است که نان را به دیواره تنور سنگی می‌چسباند.
اینجا، تجربه ماندن در یک اقامتگاه بوم‌گردی در دل کردستان است، جایی که زندگی با تمام سادگی و زیبایی‌اش جریان دارد و شما می‌توانید برای چند روز از هرآنچه که شما را از طبیعت دور کرده، فاصله بگیرید.
دیوارهای سنگی، پنجره‌های چوبی با شیشه‌های رنگی و سقف‌های چوبی، هر کدام داستانی از گذشته دارند و اینجا فرصت دارید تا زندگی را با تمام سادگی و زیبایی‌اش لمس کنید.
اقامتگاه‌های بوم‌گردی فراتر از یک مکان برای اقامت، نقشی حیاتی در اقتصاد محلی و اشتغال‌زایی جوانان ایفا می‌کنند؛ این اقامتگاه‌ها با ایجاد فرصت‌های شغلی مستقیم و غیرمستقیم، به جوانان روستایی انگیزه می‌دهند تا به جای مهاجرت به شهرهای بزرگ، در زادگاه خود بمانند و برای خود کسب‌وکار ایجاد کنند.
آشپزی، راهنمایی تور، فروش صنایع دستی و محصولات کشاورزی محلی از جمله فعالیت‌هایی هستند که با رونق بوم‌گردی شکوفا می‌شوند.
همچنین بوم‌گردی با ایجاد این فرصت‌ها، زمینه‌ساز مهاجرت معکوس نیز شده است؛ جوانانی که زمانی برای کار به شهرها رفته بودند، حالا با دیدن پتانسیل اقتصادی روستا به آن بازمی‌گردند و با راه‌اندازی اقامتگاه یا فعالیت‌های مرتبط به رونق دوباره روستای‌شان کمک می‌کنند و این چرخه اقتصادی نه تنها باعث حفظ جمعیت روستا می‌شود، بلکه از فراموش شدن آداب و رسوم و فرهنگ بومی نیز جلوگیری می‌کند.
از مهاجرت معکوس تا توسعه اقتصاد محلی روستاها
معاون گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری وصنایع‌دستی کردستان گفت: توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی در شهرستان سنندج به عنوان یکی از راهبردهای مهم در تقویت اقتصاد محلی، حفظ فرهنگ بومی و ایجاد اشتغال پایدار، طی سال‌های اخیر با رشد قابل‌توجهی همراه بوده است؛ به‌طوری‌که تاکنون ۵۶ اقامتگاه بوم‌گردی در نقاط مختلف شهر سنندج راه‌اندازی شده‌اند.
تیمور خالدی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: راه‌اندازی این اقامتگاه‌ها نه تنها موجب ایجاد اشتغال مستقیم برای صاحبان و سازندگان آن‌ها شده است، بلکه با ورود گردشگران به روستاها زمینه فروش تولیدات محلی مانند صنایع‌دستی، محصولات غذایی، سوغات، نان محلی، لبنیات، عسل و ... نیز فراهم شده و اشتغال غیرمستقیم قابل توجهی برای دیگر اهالی روستا ایجاد کرده است.
وی افزود: اقامتگاه‌های بوم‌گردی توانسته‌اند نقش مهمی در مهاجرت معکوس ایفا کنند؛ به‌گونه‌ای که برخی از اهالی که پیش از این ناچار به ترک روستا و مهاجرت به تهران و سایر استان‌ها برای یافتن شغل بودند، اکنون با ایجاد فرصت‌های شغلی محلی، به روستا بازگشته و در کنار خانواده‌های خود، مشغول فعالیت شده‌اند کە این امر به‌ویژه برای سرپرستان خانواری که پیش از این با دشواری‌های دوری از خانه و خانواده مواجه بودند، تحولی مثبت به شمار می‌رود.
خالدی بیان کرد: در حال حاضر گردشگرانی از تهران و سایر نقاط کشور با هدف تجربه زندگی بومی و آشنایی با فرهنگ اصیل کردی به این اقامتگاه‌ها سفر می‌کنند و پولی که پیش‌تر خارج از استان هزینه می‌شد، اکنون مستقیماً وارد چرخه اقتصاد محلی روستاها می‌شود کە این الگوی موفق اقتصادی، رضایت عمومی را به دنبال داشته و باعث امیدواری در میان جوانان روستایی برای ماندن و ساختن آینده‌ای پایدارتر شده است.
زیرساخت، چالشی همچنان پابرجا
وی اضافه کرد: با وجود پیشرفت‌های قابل‌توجه در زمینه احداث اقامتگاه‌های بوم‌گردی و جبران بخشی از کمبود زیرساخت‌های اقامتی در استان، همچنان چالش‌هایی در زمینه‌های دیگر زیرساختی وجود دارد؛ از جمله این چالش‌ها می‌توان به وضعیت نامناسب راه‌های مواصلاتی، کمبود پروازهای فرودگاه‌ها، نبود حمل‌ونقل منظم به روستاها، ضعف در خدمات عمومی و نیز عدم حمایت‌های کافی مالی و بانکی برای توسعه این واحدها اشاره کرد.
خالدی تصریح کرد: در همین راستا، فعالان حوزه گردشگری خواستار ورود جدی‌تر دستگاه‌های متولی از جمله وزارت میراث فرهنگی، استانداری، سازمان برنامه و بودجه، وزارت راه و شهرسازی، بانک‌ها و سایر نهادهای مرتبط برای توسعه زیرساخت‌ها هستند تا بتوان ظرفیت‌های گردشگری استان کردستان را به‌طور کامل بالفعل کرد.
تهدیدهای مقطعی برای گردشگری کردستان
وی اظهار کرد: یکی از عواملی که در ماه‌های اخیر تأثیر منفی قابل توجهی بر روند رو به رشد گردشگری استان داشته، وقوع جنگ ۱۲ روزه در منطقه بوده است، این بحران امنیتی موجب کاهش جدی ورود گردشگران، توقف سرمایه‌گذاری در این بخش و همچنین ایجاد فضای نااطمینانی برای فعالان حوزه گردشگری شد که بخشی از دستاوردهای پیشین را با تهدید مواجه کرده است.
فرهنگ، عنصر بنیادین توسعه بوم‌گردی
خالدی تصریح کرد: یکی از دلایل موفقیت اقامتگاه‌های بوم‌گردی در سنندج، بهره‌گیری از ساختار سنتی و فرهنگ بومی در طراحی، ساخت و مدیریت این واحدهاست؛ این اقامتگاه‌ها برخلاف هتل‌های شهری، تجربه‌ای اصیل از سبک زندگی محلی را به گردشگران ارائه می‌دهند؛ از معماری بومی گرفته تا غذای محلی، موسیقی سنتی، لباس کردی، آداب مهمان‌نوازی و رسوم اجتماعی مردم منطقه.
وی ادامه داد: با این حال دیدگاه و مشارکت عمومی مردم نسبت به گردشگری و حضور مسافران در روستا، یک مقوله کاملاً فرهنگی است که نیازمند فعالیت منسجم و هماهنگ تمامی نهادهای فرهنگی، آموزشی و رسانه‌ای کشور با تکیه بر فرهنگ غنی و بومی استان کردستان است.
خالدی خاطرنشان کرد: در این راستا، آموزش، آگاه‌سازی و ترویج فرهنگ میزبانی در روستاها باید با حساسیت و دقت ویژه‌ای دنبال شود تا هم‌افزایی لازم برای پیشرفت این صنعت نوپا حاصل شود.
وی بیان کرد: کارشناسان حوزه گردشگری معتقدند توسعه پایدار این صنعت در استان کردستان نیازمند توجه به چند محور کلیدی از جملە توسعه راه‌های دسترسی به مناطق گردشگری، افزایش تعداد پروازهای داخلی و خارجی، ارائه تسهیلات بانکی کم‌بهره برای کارآفرینان، تبلیغات گسترده ملی و بین‌المللی برای معرفی جاذبه‌های استان، و حمایت ویژه از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی است.
بوم‌گردی ارزان‌ترین و خاص‌ترین نوع گردشگری است
رئیس گروه تبلیغات و بازاریابی گردشگری کردستان بوم‌گردی را ارزان‌ترین و خاص‌ترین نوع گردشگری دانست و گفت: این شیوه از سال ۱۹۹۰ در کشور کانادا آغاز شد و سپس در آمریکا ادامه و توسعه یافت.
آوات مکاری در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به سابقه بوم‌گردی در کردستان اظهار کرد: نخستین اقامتگاه بوم‌گردی استان در سال ۱۳۹۶ و در روستای دولاب راه‌اندازی شد.
وی بوم‌گردی را مبتنی بر توسعه پایدار عنوان کرد و افزود: بسیاری از فعالیت‌های بوم‌گردی که موجب درآمدزایی می‌شود، هزینه‌بر نیست و ریشه در زندگی روزمره مردم و میراث معنوی منطقه دارد.
مکاری با بیان اینکه بوم‌گردی فرصتی برای کسب‌وکارهای کوچک خانوادگی روستایی است، گفت: در این نوع گردشگری، میهمانان در خانه‌ها و املاک میزبان اقامت کرده و به نوعی با آنان هم‌سفره و هم‌سفر می‌شوند.
رئیس گروه تبلیغات و بازاریابی گردشگری کردستان بوم‌گردی را گونه‌ای از گردشگری مسئولانه دانست و یادآور شد: در این شیوه، میزبان و گردشگر در قبال حفظ عرصه‌های طبیعی، محیط زیست و فرهنگ جامعه محلی مسئولیت مشترک دارند.
وی افزود: آموزش بخش جدایی‌ناپذیر بوم‌گردی است؛ چراکه مردم محلی با انتقال آداب، رسوم و دانش بومی به گردشگران، خود به جاذبه‌ای ارزشمند تبدیل می‌شوند.
میراث ناملموس اساس توسعه بوم‌گردی استان
مکاری با تاکید بر اهمیت میراث ناملموس در توسعه بوم‌گردی بیان کرد: مدیران اقامتگاه‌های بوم‌گردی باید نسبت به عناصر فرهنگی و اجتماعی منطقه از جمله بازی‌های بومی و محلی، طب سنتی، موسیقی بومی نظیر بیت، لاوک، حیران و سیاچمانه، رقص‌ها، آیین‌ها، رسوم دینی و تاریخی و همچنین مشاغل محلی فراموش‌شده آگاهی کامل داشته باشند و همچون راویانی توانمند این مفاهیم را به گردشگران منتقل کنند.
وی تصریح کرد: این مدیران باید علاوه بر اشراف فرهنگی، توان تفسیر و روایتگری نیز داشته باشند تا مسافران هنگام بازگشت، حامل فرهنگ و آیین‌های منطقه شوند.
مکاری گردشگری را شامل چند مرحله دانست و گفت: تصمیم‌گیری برای سفر، ورود، خروج و در نهایت تعهد گردشگر در قبال تبلیغ مقصد و حفاظت از محیط زیست و فرهنگ محلی چهار مرحله اصلی گردشگری به شمار می‌رود.
مهاجرت معکوس، دستاورد احداث بوم‌گردی‌ها
رئیس گروه تبلیغات و بازاریابی گردشگری کردستان ادامه داد: بوم‌گردی علاوه بر ایجاد درآمد برای مردم محلی، زمینه جذب سرمایه‌گذار و رونق گردشگری را نیز فراهم می‌کند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: یکی از آثار مثبت توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی، مهاجرت معکوس به روستاهاست. در این روند جوانان با بازگشت و سکونت در مناطق روستایی، علاوه بر زندگی در زادگاه خود، حامل و حافظ عناصر فرهنگی پیشینیان نیز خواهند بود.
انتهای پیام
نظرات