علی‌اکبر خلیلی‌ در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه آفتاب‌نشینی یکی از آداب و رسوم قدیمی مردم روستاهای مختلف خراسان رضوی است، افزود. این رسم که هنوز در برخی از روستاهای شهرستان‌های این استان به ‌ویژه در فصول سرد سال رواج دارد، نمایانگر ارتباط عمیق مردم با فرهنگ بومی آن‌ها است.

وی با بیان اینکه آفتاب‌نشینی به نشستن پیرمردها و پیرزن‌ها در مقابل آفتاب صبحگاهی اشاره دارد، خاطرنشان کرد: این سنت فرصتی را برای گفتگو، گذراندن وقت و هم‌صحبتی با یکدیگر فراهم می‌آورد.

این پژوهشگر فرهنگ شفاهی با اشاره به اینکه در گذشته، آفتاب‌نشینی به ویژه در فصول سرد و بیکاری مانند زمستان در میان جوانان، میانسالان، سالخوردگان و حتی کودکان و نوجوانان رواج داشت، تصریح کرد: مردم به دسته‌های کوچک تقسیم می‌شدند و در مکان‌های آفتاب‌گیر، دور از سرما، به دیوار تکیه می‌کردند و به تبادل اخبار و گفت‌وگو درباره زندگی روزمره می‌پرداختند.

وی اظهار کرد: بیکاری ناشی از فصل سرما به جوانان این فرصت را می‌داد تا بدون دغدغه‌های اجتماعی در کناری نشسته و از آفتاب استفاده کنند، این شیوه نه ‌تنها فضایی برای آشنایی و ارتباطات اجتماعی فراهم می‌کرد، بلکه موجب آرامش روحی و جسمی نیز می‌شد.

خلیلی با اشاره به اینکه با وجود این، جوانان و نوجوانان عموماً تمایل کمتری به آفتاب‌نشینی داشتند و بیشتر به سرگرمی‌هایی نظیر بازی‌های محلی مشغول می‌شدند، گفت: بازی‌هایی مانند الک دولک، خط بازی، هفت سنگ، یه قل دو قل، طناب‌کشی، دارت، دوز، چوبکشی، نشانه زنی با سنگ، وسطنا، لی لی، پلخمون بازی از جمله سرگرمی‌های محبوب در بین جوانان بود؛ اما به دلیل تغییرات اجتماعی و تکنولوژی، بسیاری از این بازی‌های محلی در حال فراموشی هستند.

وی بیان کرد: متأسفانه با گذر زمان و ظهور تکنولوژی‌های نوین، این بازی‌ها و فرهنگ‌ها در حال فراموشی هستند و نسل جوان کمتر به آنها توجه نشان می‌دهد، این روند نه تنها به کاهش ارتباطات اجتماعی منجر می‌شود، بلکه میراث فرهنگی غنی این منطقه را نیز تهدید می‌کند.

این پژوهشگر فرهنگ شفاهی با تأکید بر اهمیت حفظ این سنت‌ها، خواستار توجه بیشتر به فرهنگ بومی و آداب و رسوم محلی شد و گفت: آفتاب‌نشینی به نوعی نماد هویت اجتماعی و فرهنگی مردم روستاها محسوب می‌شود و باید تلاش کنیم برخی از این فرهنگ‌ها را به نسل‌های آینده منتقل کنیم.

خلیلی همچنین به نقش نهادهای فرهنگی و آموزشی در حفظ این آداب و رسوم اشاره کرد و گفت: برگزاری کارگاه‌های آموزشی، جشنواره‌های محلی و برنامه‌های ترویجی می‌تواند به شناساندن و حفظ این آداب و رسوم کمک کند، این اقدامات نه تنها به حفظ فرهنگ محلی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به تقویت هویت ملی نیز منجر شود.

وی با بیان اینکه با وجود اهمیت این سنت، چالش‌های زیادی نیز در راه حفظ آن وجود دارد، تصریح کرد: تغییرات اجتماعی، مهاجرت به شهرها و کاهش جمعیت روستاها از جمله عواملی هستند که تهدیدی جدی برای این آداب و رسوم به شمار می‌آیند؛ مهاجرت جوانان به شهرها و تغییر سبک زندگی آنها، به تدریج باعث فراموشی این سنت‌ها می‌شود.

این پژوهشگر فرهنگ شفاهی با اشاره به اینکه باید برای جلب توجه نسل جدید به این سنت‌ها، از روش‌های نوین و جذاب استفاده کرد، اظهار کرد: استفاده از فناوری‌های جدید و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به ترویج این فرهنگ کمک کند. می‌توان با تولید محتواهای جذاب و آموزشی در این زمینه، جوانان را به سمت آشنایی با فرهنگ خود سوق داد.

وی ادامه داد: سنت آفتاب‌نشینی نه تنها نماد زیبایی‌های زندگی ساده روستایی است، بلکه نمایانگر ارتباط عمیق انسان با طبیعت و اجتماع است؛ این سنت می‌تواند به عنوان یک منبع الهام برای ایجاد روابط اجتماعی سالم و پایدار در جامعه مدرن امروز مورد استفاده قرار گیرد.

خلیلی با تأکید بر اینکه آفتاب‌نشینی نه تنها بخشی از تاریخ فرهنگی مردم خراسان رضوی است، بلکه فرصتی برای ایجاد ارتباطات انسانی و تقویت هویت اجتماعی نیز به شمار می‌آید، بیان کرد: حفظ و گسترش این فرهنگ سنتی ضروری است تا بدین ‌وسیله میراث غنی فرهنگی مردم این منطقه همچنان پایدار بماند.

وی در پایان گفت: ما باید همگی برای حفظ این آداب و رسوم تلاش کنیم و به نسل‌های آینده نشان دهیم که ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی ما در کجا نهفته است. این آداب و رسوم باید به عنوان بخشی از هویت ملی ما شناخته شوند و به نسل‌های آینده منتقل شوند.

انتهای پیام