به گزارش ایسنا، ۲۶ آذر، روز ملی حمل و نقل ایران است. تعیین این روز به این مناسبت در سال ۱۳۷۶ به پیشنهاد وزارت راه و ترابری و برای آگاه‌سازی جامعه با نقش و جایگاه بخش حمل و نقل، از سوی شورای فرهنگ عمومی کشور صورت گرفت.

این روزها مساله تردد در شهرها دیگر صرفاً یک موضوع فنی یا عمرانی نیست؛ بلکه به کیفیت زندگی، عدالت شهری و حتی سلامت شهروندان گره خورده است. شهرهای بزرگ با ترافیک مزمن، آلودگی هوا و اتلاف وقت روزانه میلیون‌ها نفر مواجه‌اند و روشن است که پاسخ این چالش‌ها فقط در توسعه بزرگراه یا افزایش خودرو خلاصه نمی‌شود. نگاه نو به حمل‌ونقل شهری، ناگزیر ما را به سمت راهکارهای سبک، پاک و در دسترس سوق می‌دهد.

در این میان، اسکوتر و دوچرخه‌های برقی به‌ عنوان ابزارهای «ریزتحرک» می‌توانند نقش مکمل و مؤثری در شبکه جابه‌جایی شهری ایفا کنند. این وسایل، به‌ ویژه در سفرهای کوتاه و محلی، قادرند بخشی از بار ترافیک را از دوش خیابان‌ها بردارند و وابستگی به خودروی شخصی را کاهش دهند. تجربه شهرهای موفق جهان نشان می‌دهد که توسعه این شیوه‌ها، اگر درست و هدفمند باشد، به سرعت در رفتار ترافیکی شهروندان اثر می‌گذارد.

البته توسعه اسکوتر و دوچرخه برقی صرفاً به واردات یا خرید این وسایل ختم نمی‌شود. زیرساخت ایمن، مسیرهای مشخص، ضوابط روشن و آموزش شهروندی، پیش‌نیازهای اصلی موفقیت این رویکرد است. بدون تعریف دقیق جایگاه این وسایل در معابر شهری، نه‌ تنها استقبال عمومی کاهش می‌یابد، بلکه احتمال بروز تعارض با عابران پیاده و خودروها نیز افزایش پیدا می‌کند.

از سوی دیگر، این مدل از جابه‌جایی می‌تواند به تحقق عدالت شهری کمک کند. هزینه کمتر، دسترسی آسان‌تر و امکان استفاده برای گروه‌های مختلف سنی، باعث می‌شود حمل‌ ونقل پاک از یک انتخاب لوکس به یک گزینه عمومی تبدیل شود. به‌ ویژه در محله‌هایی که دسترسی مناسبی به حمل‌ و نقل عمومی سنگین ندارند، اسکوتر و دوچرخه برقی می‌توانند حلقه مفقوده اتصال شهروندان به ایستگاه‌های مترو و اتوبوس باشند.

جعفر تشکری هاشمی رئیس کمیسیون حمل‌ و نقل شورای شهر تهران در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به تغییر رویکردهای حمل‌ونقلی در دنیا گفت: رویکردهای امروز و حتی چند دهه گذشته، حرکت از خودرومحوری به سمت انسان‌محوری بوده است. سؤال اصلی این است که چه کار کنیم تا کیفیت زندگی شهروندان ارتقاء پیدا کند و مردم راحت‌تر به مقاصد خود برسند. آیا فقط باید جاده بسازیم و خودرو را توسعه دهیم یا راه‌های دیگری هم وجود دارد؟

وی افزود: تجربه جهانی نشان داده که راهکارهایی بسیار مفیدتر، ارزان‌تر، اثربخش‌تر و سازگارتر با محیط زیست وجود دارد که برای شهرها مناسب‌تر است. یکی از این رویکردها توجه به «میکروبیلیتی» است؛ یعنی استفاده از وسایل نقلیه کوچک برای جابه‌جایی شهری. سال‌هاست که دوچرخه‌های اشتراکی در بسیاری از شهرهای دنیا برای سفرهای کوتاه و حتی بلند مورد استفاده قرار می‌گیرند و در کنار آن، اسکوترهای برقی، دوچرخه‌های برقی و موتورسیکلت‌های برقی به عنوان راه‌حل‌های جایگزین توسعه یافته‌اند.

تشکری هاشمی با اشاره به مصرف بالای سوخت در کشور تصریح کرد: امروز روزانه ده‌ها میلیون لیتر بنزین در شهرها مصرف می‌شود و حتی گاهی اعلام می‌شود که مصرف روزانه سوخت کشور به بیش از ۱۱۰ تا ۱۲۰ میلیون لیتر می‌رسد. بخش قابل توجهی از این مصرف، نتیجه نبود یک سیستم حمل‌ و نقل عمومی مناسب و مطمئن است که مردم را مجبور به استفاده از خودروی شخصی می‌کند.

رئیس کمیسیون حمل‌ونقل شورای شهر تهران ادامه داد: توجه به میکروبیلیتی در کنار توسعه حمل‌ و نقل عمومی، راهکاری جدی برای کاهش آلودگی هوا، کاهش ترافیک شهری، تحقق اقتصاد و توسعه پایدار و ارتقای سلامت شهروندان است. شاید بتوان گفت این رویکردها از آخرین راه‌حل‌هایی هستند که برای نجات شهرهای ما باقی مانده‌اند.

وی در پاسخ به این سوال که با توجه به شیب شهر تهران امکان استفاده از اسکوتر یا دوچرخه وجود دارد؟ گفت: بعضی‌ها معتقدند به دلیل شیب شهر تهران، استفاده از دوچرخه یا اسکوتر امکان‌پذیر نیست در حالی که دوچرخه‌های برقی و اسکوترهای برقی هیچ مشکلی برای تردد در تهران ندارند. این وسایل نه آلودگی ایجاد می‌کنند، نه سطح اشغال بالایی دارند و نه مشکلات ایمنی خودروها را به همراه دارند.

تشکری هاشمی تأکید کرد: قرار نیست شهروندان تمام مسیرهای طولانی را فقط با دوچرخه طی کنند. اگر دوچرخه‌های اشتراکی توسعه پیدا کنند، می‌توان بخشی از مسیر را با دوچرخه و بخشی را با مترو یا اتوبوس طی کرد. ضمن اینکه امروز دوچرخه‌ها و اسکوترهای برقی، امکان پیمایش مسیرهای طولانی‌تر را هم فراهم کرده‌اند؛ موضوعی که در بسیاری از کشورهای دنیا تجربه شده است.

وی در ادامه با انتقاد از بی‌توجهی به مصوبات شورای شهر گفت: در تهران مصوب شده که ۳۰۰ هزار موتورسیکلت برقی در قالب برنامه چهارساله چهارم با حمایت شهرداری در اختیار شهروندان قرار گیرد، اما متأسفانه کمترین اقدام عملی در این زمینه انجام نشده است. هر موتورسیکلت بنزینی به طور میانگین معادل هشت خودروی سواری آلودگی تولید می‌کند و اگر این ۳۰۰ هزار موتورسیکلت برقی وارد ناوگان می‌شد، معادل حذف آلودگی حدود دو میلیون و ۴۰۰ هزار خودروی سواری از سطح شهر بود.

رئیس کمیسیون حمل‌ونقل شورای شهر تهران در پایان گفت: مشکل اصلی، نبود باور به دانش تخصصی، تجربه جهانی و یافته‌های علمی است. نمی‌توان با نگاه‌های سنتی و سلیقه‌های شخصی، نسخه توسعه شهری پیچید. برای حل مسائل شهر، نیازمند تغییر رویکرد، استفاده از تجربه‌های موفق جهانی و به‌کارگیری ظرفیت‌های داخلی متناسب با شرایط کشور هستیم؛ راهکارهایی که قطعاً پاسخگو خواهند بود.

همچنین محمد درویش، کارشناس محیط زیست درباره مزایای استفاده از دوچرخه‌های اشتراکی به ایسنا می‌گوید: مطابق بررسی معاونت حمل و نقل ترافیک شهر تهران ۷۰ درصد معابر شهر تهران شیب زیر پنج درصد دارد که کاملا مناسب دوچرخه سواری است. همچنین در اغلب شهرهای ایران، وضعیت دوچرخه سواری از تهران مناسب‌تر است. شهرهایی مانند اصفهان، شیراز و یزد برای دوچرخه سواری مناسب هستند.

وی با اشاره به مزایای زیست‌محیطی استفاده از دوچرخه عنوان می‌کند: استفاده از دوچرخه برای هر شخص در طول سال معادل کاشت ۵۷ اصله درخت و در ترسیب کربن و تولید اکسیژن موثر است. شهرداری‌ اگر بتواند ترتیبی بدهد که یک میلیون دوچرخه سوار در امنیت و در مسیر ویژه دوچرخه سواری حرکت کنند، معادل کاشت ۵۷ میلیون درخت در سال به محیط زیست کمک شده است که این می‌تواند باعث کاهش قابل توجه گرما شود و مصرف آب را کاهش دهد. این یک ترازنامه قابل قبول برای جمهوری اسلامی در اجلاس‌های جهانی موسوم به «کاپ» خواهد بود.

سوده نجفی، عضو شورای شهر تهران نیز در تذکری در صحن شورا با اشاره به رها شدن برنامه استفاده از دوچرخه توسط شهرداری تهران عنوان کرد: ضرورت استفاده از دوچرخه در شهر تهران اهمیت دارد. بر اساس آمارها منابع متحرک اصلی ترین عامل آلودگی هوای تهران هستند و یکی از راه‌های کاهش این موضوع، مساله دوچرخه است. شهرداری به این امر توجه کافی نداشته و نسبت به توسعه دوچرخه سواری عملکرد ضعیفی داشته است. اکنون هزاران دوچرخه زیر پل جوادیه رها شده‌اند و اقدامی در این خصوص صورت نگرفته است. استفاده از دوچرخه در شهر تهران ضروری است و علاوه برکاهش آلودگی هوا عوائد متعددی برای جسم و روان شهروندان دارد.

به گزارش ایسنا، آینده شهرها در گروی تصمیم‌های امروز مدیران شهری است. موضوع رها شدن دوچرخه‌های اشتراکی در تهران از دیگر موضوعاتی است که حائز اهمیت است؛ حال شهرداری نباید دوچرخه‌های کنونی که سرمایه‌های شهر هستند را رها کند؛ مخصوصا در زمان کنونی که استفاده از آن‌ها می‌تواند یکی از راهکارهای کاهش آلودگی هوا باشد. همچنین اگر توسعه اسکوتر و دوچرخه برقی به‌ عنوان بخشی از یک سیاست جامع حمل‌ونقل دیده شود، می‌توان به کاهش آلودگی، افزایش تحرک شهری و انسانی‌تر شدن فضاهای شهری امیدوار بود. این مسیر، بیش از آنکه نیازمند هزینه‌های سنگین باشد، به جسارت در تغییر نگاه و اعتماد به الگوهای نوین جابه‌جایی نیاز دارد.

انتهای پیام