رویداد سفر به سوی سلامتی با هدف آشنایی با فرصت‌های گردشگری سلامت در اصفهان، شامگاه دوشنبه ۱۷ شهریور در دانشگاه علمی کاربردی سلامت اصفهان و با حضور مدیران و فعالان حوزه سلامت و گردشگری سلامت برگزار شد.

رئیس مرکز آموزش‌های مجازی دانشگاه علوم‌پزشکی اصفهان در این رویداد اظهار کرد: هوش مصنوعی ابزار نیست، بلکه یک پارادایم، افق و جهان‌بینی جدید است.

آرش نجیمی افزود: هوش مصنوعی پدیده‌ای جدید نیست، اما نقطه عطف آن در ۲۰۲۲ رقم خورد؛  این تحول باعث شد اقتصاد جهانی بسرعت به سمت بهره‌برداری از آن برود و پیش‌بینی می‌شود تا ۲۰۳۰ ارزش این بازار به یک بیلیون دلار برسد.

رئیس مرکز آموزش‌های مجازی دانشگاه علوم‌ پزشکی اصفهان ادامه داد: سرعت پیشرفت این فناوری بی‌نظیر است. علت اصلی این رشد سریع فراوانی  داده‌ها و پیشرفت فناوری است.

نجیمی تأکید کرد: تجربه کشورهایی مانند امارات نشان می‌دهد که ادغام هوش مصنوعی در ارائه خدمات سلامت می‌تواند تحول‌آفرین باشد و ایران نیز باید در افق آینده به این موضوع توجه جدی داشته باشد.

وی اضافه کرد: جالب است بدانید اگر هوش مصنوعی موضوعی را در لحظه یاد می‌گیرد، دو علت دارد؛ اول اینکه برخی نظریه‌ها می‌گویند اصلاً دو ترمینال وجود ندارد و یک ترمینال است  و دوم اینکه این ترمینال‌ها با هم در ارتباطند. در واقع هوش مصنوعی برای ارتباطات خود ساختار الگویی ایجاد کرده است و همین باعث سرعت بالای پیشرفت آن می‌شود.

رئیس مرکز آموزش‌های مجازی دانشگاه علوم‌پزشکی اصفهان خاطرنشان کرد: هوش مصنوعی هم از ما یاد می‌گیرد و هم از خودش. به همین دلیل پیشرفت فناوری در این حوزه بسیار سریع است و چون تقاضا در همه زمینه‌ها وجود دارد، موضوع ادغام آن در همه بخش‌ها ضروری است. مشکل اصلی کشور ما این است که هنوز ادغام هوش مصنوعی را بعنوان یک پارادایم درک نکرده و در کارها به‌کار نگرفته‌ایم. این در حالی است که کشورهای منطقه مانند امارات وزیر ویژه هوش مصنوعی دارند و ادغام آن را جدی گرفته‌اند.

نجیمی اظهار کرد: هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلفی همچون سلامت، حمل‌ونقل، رفاه و اقتصاد کاربرد دارد و رشد آن در همه بخش‌ها مشهود است. 

وی افزود: هرچند کشورهای پیشرفته حدود ۴۰ تا ۵۰ سال در زمینه هوش مصنوعی جلوتر هستند، اما حجم سرمایه‌گذاری در خاورمیانه رو به افزایش است. نخستین کشوری که چت‌جی‌پی‌تی۵ را بطور رایگان در اختیار عموم قرار داد، امارات بود. مطالعات بین‌المللی نشان می‌دهد ۶۳ درصد مدیران معتقدند هوش مصنوعی باعث افزایش درآمد در کسب‌وکارشان می‌شود، ۶۵ درصد از بهبود تجربه سخن گفته‌اند و ۴۲ درصد نیز آن را عامل بازگشت سرمایه دانسته‌اند. هیچ‌یک از مدیران این فناوری را بی‌اثر یا بی‌فایده ندانسته‌اند.

رئیس مرکز آموزش‌های مجازی دانشگاه علوم‌پزشکی اصفهان با اشاره به تغییرات مشاغل علوم پزشکی افزود: یک مطالعه اخیر نشان داده است که در آینده نزدیک سه تخصص پزشکی بیش از همه تغییر ماهیت خواهند داد؛ رادیولوژیست، پاتولوژیست و بیهوشی. برای نمونه، ربات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی در حوزه بیهوشی فعالیت می‌کنند، در رادیولوژی پردازش‌های هوش مصنوعی دقیق‌تر و کامل‌تر انجام می‌شود و در پاتولوژی نیز تغییرات مشابهی رخ می‌دهد. این تغییر ماهیت به معنای تعطیلی این رشته‌ها نیست، بلکه به معنای تغییر در وظایف و شیوه فعالیت آن‌هاست.

نجیمی ادامه داد: جالب است بدانید برخی رشته‌ها مانند پرستاری، اتاق عمل و اپراتوری تغییر ماهیت جدی نخواهند داشت و همچنان نیازمند فارغ‌التحصیلان خواهند بود. مطالعات میدانی روی روانپزشکان، رادیولوژیست‌ها و پاتولوژیست‌ها نیز نشان داده که تغییرات شغلی در این حوزه‌ها اجتناب‌ناپذیر است.

وی در ادامه به کاربردهای دیگر هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: هوش مصنوعی اکنون در کشف داروها توسط شرکت‌های بزرگ جهانی نقش‌آفرین است و بسیاری از داروهای جدید بازار حاصل همین فعالیت‌ها هستند، همچنین نخستین جراحی رباتیک سال گذشته در عربستان انجام شد. در این نوع جراحی، جراح می‌تواند در کشور دیگری باشد و از طریق اینترنت نسل پنجم، ربات مستقر در بیمارستانی دیگر را هدایت کند، اما نوع پیشرفته‌تر جراحی رباتیک مبتنی بر هوش مصنوعی است که دیگر نیازی به جراح ندارد و تنها با حضور ناظر انجام می‌شود.

رئیس مرکز آموزش‌های مجازی دانشگاه علوم‌پزشکی اصفهان با اشاره به کاربرد هوش مصنوعی در روانشناسی و پزشکی توضیح داد: روانشناسان باید ویژگی‌هایی مانند زبان بدن و تحلیل پیش‌بینی‌کننده نتایج بیماران را ارائه دهند. اکنون دیگر نیازی نیست بیمار حضوری آزمایش‌ها را ارائه دهد، بلکه با دریافت داده‌ها و ریپورت‌ها، هوش مصنوعی قادر است پردازش و تحلیل انجام دهد و حتی تشخیص‌ها را ادغام کند.

نجیمی افزود: ما می‌توانیم پزشکی از راه دور را به‌طور کامل زیر یک سقف جمع کنیم؛ نیازی نیست همه پزشکان حضور فیزیکی داشته باشند. تکنولوژی 5G امکان دسترسی ۲۴ ساعته و هفت روز هفته به پزشکان و ارائه خدمات تلویزیونی و دوراپزشکی را فراهم می‌کند. استفاده از چت‌بات‌ها نیز در پرسش و پاسخ، جذب بیماران و گردشگران سلامت بسیار مؤثر است. 

وی در ادامه به کاربرد هوش مصنوعی در گردشگری پرداخت و گفت: اگرچه تخصص من گردشگری نیست، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که هوش مصنوعی می‌تواند تجربه شخصی ارائه بدهد، خدمات راحت‌تر ارائه کند، تحلیل داده انجام دهد و واقعیت افزوده ایجاد کند، اما هر جا که هوش مصنوعی وارد شود، باید به دیتا توجه داشت و دو نگرانی اصلی وجود دارد؛ مسائل اخلاقی و حریم خصوصی.

رئیس مرکز آموزش‌های مجازی دانشگاه علوم‌پزشکی اصفهان تأکید کرد: هوش مصنوعی صرفاً یک ابزار نیست، باید زیرساخت‌های لازم برای ادغام آن را از همین حالا فراهم کنیم. زیرساخت به معنای خرید سرور یا کارت گرافیک سنگین نیست؛ اینترنت بدون فیلتر یا رفع تحریم‌ها هم می‌تواند جزو زیرساخت باشد. این آمادگی‌ها برای استفاده مؤثر از هوش مصنوعی در آینده ضروری است.

نجیمی بر اهمیت داده‌ها و حریم خصوصی آن‌ها تأکید کرد و گفت: داده‌ها حکم طلا دارند و می‌توان از آن‌ها برای ساخت هوش مصنوعی استفاده کرد. اما مهم‌ترین مسئله تخصص انسانی و آموزش است. اگر ما آموزش مناسب ندهیم، استفاده از هوش مصنوعی کارآمد نخواهد بود. نحوه تعامل با هوش مصنوعی و توجه به داده‌ها و حریم خصوصی بسیار اهمیت دارد.

وی ادامه داد: هوش مصنوعی در کاربردهای مختلف قابل استفاده است، از جمله سیستم‌های توصیه‌گر، تبلیغات، ساخت محتوا و تحلیل احساسات. در تجربه امارات، این کشور به‌طور بی‌سابقه‌ای هوش مصنوعی را ادغام کرده و آن را رایگان در اختیار همه افراد قرار داده است تا فرهنگ‌سازی و ادغام آن را در زندگی و کار مردم پیش ببرد. در حوزه پزشکی، این فناوری در تشخیص‌های تصویربرداری و ارائه خدمات به بیماران بین‌المللی کاربرد دارد و باعث کاهش ۲۰ درصدی ساعات تشخیص و افزایش اعتماد و رضایت بیماران شده است.

رئیس مرکز آموزش‌های مجازی دانشگاه علوم‌پزشکی اصفهان تأکید کرد: امارات با سرمایه‌گذاری گسترده روی زیرساخت‌های بیمارستان‌های هوشمند، فناوری‌های متمرکز و سواد هوش مصنوعی، پیشرو در این حوزه شده است. ما باید از همین حالا به داده‌ها، هوشمندسازی خدمات، ارائه خدمات ۲۴ ساعته و بخش‌های وابسته به اکوسیستم توجه کنیم تا در آینده بتوانیم از این فناوری بهره ببریم.

وی در پایان با اشاره به اهمیت سواد هوش مصنوعی گفت: زمانی خواندن و نوشتن مهم بود، بعد انگلیسی، بعد کامپیوتر و اکنون هوش مصنوعی اهمیت دارد. ما باید خودمان را برای این تحول آماده کنیم تا در آینده جزو افراد پیشرو باشیم.

یک فارغ‌التحصیل رشته گردشگری نیز در این مراسم اظهار کرد: گردشگری سلامت یک نوع گردشگری مستقل نیست، بلکه یکی از ارکان اصلی توسعه گردشگری است. اگر قرار باشد گردشگری توسعه پیدا کند، توجه به این بخش ضروری است.

نسیم خرسندی با اشاره به اهمیت دسترسی‌پذیری افزود: یک جمله زیبایی وجود دارد که در دوره‌های بین‌المللی که گذرانده‌ام، همیشه تکرار می‌شود. ترجمه آن این است؛ گردشگری  برای ۱۰ درصد افراد کره زمین حیاتی، برای ۴۰ درصد افراد لازم است و برای ۱۰۰ درصد افراد باعث راحتی و آسایش می‌شود. این جمله نشان می‌دهد که دسترسی‌پذیری چقدر مهم است، به‌ویژه در گردشگری پزشکی و سلامت. هر بیمار که وارد یک مقصد می‌شود، چه قبل از عمل و چه بعد از عمل، معمولاً با محدودیت‌هایی روبه‌رو است.

وی ادامه داد: صنعت گردشگری مانند دیگر صنایع دارای مگاترندهایی است که برای موفقیت کسب‌وکار باید آن‌ها را در نظر گرفت. این مگاترندها شامل فناوری‌های نوین، هوش مصنوعی، تغییرات جمعیتی و بازارهای نوظهور، تحرک سفر و پایداری هستند. گردشگری دسترس‌پذیر به‌صورت مستقیم با تغییرات جمعیتی و بازارهای نوظهور و به‌صورت غیرمستقیم با پایداری ارتباط دارد.

خرسندی درباره گردشگری پایدار توضیح داد: گردشگری پایدار دارای ۱۲ رکن است که یکی از آنها دسترسی‌پذیری است. یک کشور، مقصد یا حتی کلینیک برای داشتن گردشگری پایدار باید روی این ۱۲ رکن کار کند. به‌ویژه در حوزه سلامت، دسترسی‌پذیری اهمیت بالایی دارد.

این فارغ‌التحصیل گردشگری افزود: در کشور ما و در کشورهای اروپایی با تغییرات جمعیتی مواجه هستیم. نمودارها نشان می‌دهند که جمعیت سالمندی در حال افزایش است و تا ۲۰۳۰، این روند به وضوح مشهود خواهد بود. طبق سازمان بهداشت جهانی، افراد بالای ۶۵ سال نقش مهمی در نیاز به خدمات سلامت خواهند داشت.

این فارغ‌التحصیل رشته گردشگری گفت: در بحث گردشگری پزشکی ما با یک گروه دیگر هم مواجهیم و آن هم کسانی‌اند که دچار محدودیت‌های حرکتی یا هر نوع محدودیت فیزیکی موقت هستند.

خرسندی اضافه کرد: ما در واقع زیرساخت‌هایی که مربوط به دسترس‌پذیری است را ایجاد می‌کنیم و  در نتیجه این باعث می‌شود که کیفیت ما بهبود پیدا کند و یک فرصت در بازار پیدا کنیم.

عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری سلامت

رئیس اداره گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز اظهار کرد: اصفهان با برخورداری از کلینیک‌ها و مراکز درمانی پیشرفته، ظرفیت بالایی برای توسعه گردشگری سلامت دارد.

حسین حاجیان‌فر افزود: گردشگری سلامت به سفر افرادی اطلاق می‌شود که علاوه بر تفریح و فعالیت‌های جانبی، از خدمات درمانی و سلامت نیز بهره‌مند می‌شوند.

رئیس اداره گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان ادامه داد: کارشناسان معتقدند مهم‌ترین عواملی که در این زمینه می‌تواند مؤثر باشد، کاهش هزینه‌ها است. بیمارانی که از کشورهای دیگر به مقصدی سفر می‌کنند، معمولاً انگیزه اصلی‌شان بهره‌مندی از خدمات پزشکی با کیفیت بالا و هزینه‌های کمتر نسبت به کشور خودشان است.

حاجیان‌فر خاطرنشان کرد: کشورهای همسایه مانند افغانستان و عراق که زیرساخت‌های ضعیف‌تری در حوزه سلامت دارند، بازار مناسبی برای جذب گردشگران سلامت به ایران و به‌طور خاص اصفهان فراهم کرده‌اند.

وی تصریح کرد: اصفهان در حوزه‌های مختلف از جمله پزشکی، دندانپزشکی و تندرستی ظرفیت‌های بالایی دارد. کارشناسان معتقدند با توجه به شرایط جهانی و مقایسه با سایر شهرها، دندانپزشکی می‌تواند مزیت رقابتی مهمی برای اصفهان محسوب شود. با این حال، توسعه این صنعت نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و علمی است.

رئیس اداره گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان گفت: بسیاری از فرآیندهایی که در حال حاضر در کشور و شهر اصفهان انجام می‌شود، متکی به روش‌های سنتی و بدون برنامه‌ریزی قبلی است که پاسخگوی نیازهای روز گردشگران سلامت نیست.

حاجیان‌فر اضافه کرد: به گفته کارشناسان، در گردشگری سلامت نباید صرفاً به بحث «سفر و درمان» توجه داشت، بلکه باید برای همراهان بیماران، برنامه‌های جانبی نیز طراحی شود تا تجربه‌ای جامع از درمان، تفریح و گردشگری برای آن‌ها رقم بخورد.

وی تصریح کرد: کارشناسان حوزه گردشگری سلامت معتقدند که برای بیماران خارجی، صرفاً ارائه خدمات درمانی کافی نیست و باید برنامه‌های مکملی طراحی شود. این برنامه‌ها شامل دوران نقاهت، تفریح و همچنین پیگیری درمانند. به گفته کارشناسان، در حال حاضر سیستم مشخصی برای پیگیری بیماران پس از درمان در اصفهان وجود ندارد.

رئیس اداره گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان افزود: از جمله چالش‌های اصلی در این حوزه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: کنترل کیفیت خدمات درمانی و اطمینان از سطح استاندارد آن‌ها، مسائل حقوقی که آگاهی کافی در مورد آن وجود ندارد، مشکل زبان و ضرورت ایجاد سیستم اطلاع‌رسانی چندزبانه برای ارتباط آسان بیمار با پزشک و تیم درمانی، توجه به مراقبت‌های بعد از درمان.

حاجیان‌فر بیان کرد: با این حال، اصفهان دارای نقاط قوت متعددی است. از جمله کادر درمانی متخصص و مجرب، مراکز درمانی پیشرفته، هزینه‌های مقرون‌به‌صرفه درمان، جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی که به‌عنوان ویژگی متمایز شهر شناخته می‌شوند، مهمان‌نوازی مردم اصفهان که شهرت ویژه‌ای دارد.

وی اضافه کرد: در مقابل، برخی نقاط ضعف نیز وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد، مشکلاتی مثل حمل‌ونقل ک به‌ویژه در بخش هوایی، زیرا فرودگاه اصفهان پروازهای خارجی و حتی داخلی محدودی دارد که قابل مقایسه با سایر شهرها نیست، ترافیک سنگین در مرکز شهر، ضعف در بازاریابی و تبلیغات گردشگری سلامت، ناهماهنگی میان نهادهای مختلف، از جمله در راه‌اندازی سامانه‌های خدماتی، سیستم پذیرش سنتی در مراکز درمانی، زیرساخت‌های اقامتی نه‌چندان مناسب، محدودیت دسترسی به تکنولوژی‌های نوین، که البته با سرمایه‌گذاری و ایجاد پلتفرم‌های تخصصی قابل رفع است، ارزش پایین پول ملی که هرچند یک ضعف اقتصادی محسوب می‌شود، اما می‌تواند بعنوان فرصتی برای جذب بیماران بیشتر به دلیل کاهش هزینه‌های درمان در ایران به کار گرفته شود.

رئیس اداره گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان افزود: برای توسعه گردشگری سلامت در اصفهان باید خدمات آنلاین افزایش یابد و انواع شاخه‌های گردشگری سلامت، متناسب با پتانسیل‌های موجود فعال شوند. از جمله این ظرفیت‌ها می‌توان به طب سنتی، آب‌درمانی و استفاده از چشمه‌های آب‌گرم اشاره کرد.

حاجیان‌فر اضافه کرد: با این حال، برخی چالش‌ها نیز وجود دارد. بی‌ثباتی‌های اقتصادی و سیاسی در کشور و دخالت عوامل خارجی می‌تواند بر میزان ورود گردشگران سلامت اثر منفی بگذارد، همچنین مشکلات زیست‌محیطی مانند خشکی زاینده‌رود و آلودگی هوا در کاهش جذابیت گردشگری نقش قابل توجهی داشته‌اند.

وی اظهار کرد: یکی از موانع مهم، نبود قوانین و مقررات شفاف در حوزه گردشگری سلامت است. به دلیل تعدد ارگان‌های دخیل در این بخش، هماهنگی و وجود قوانین مشخص دشوار شده و همین امر ضربه جدی به روند توسعه وارد کرده است.

وی افزود: با وجود این، اصفهان سابقه مهمی در این حوزه دارد. برای نمونه، اولین مجوزهای دندانپزشکی کشور در اصفهان صادر شده و تمرکز بر این حوزه می‌تواند شهر را به قطب گردشگری دندانپزشکی ایران تبدیل کند.

رئیس اداره گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان خاطرنشان کرد:  برای تبدیل اصفهان به یک قطب فعال گردشگری سلامت، سه اقدام اساسی افزایش همکاری‌های بین‌بخشی، ارتقای زیرساخت‌ها، ایجاد قوانین شفاف و کارآمد ضروری است.  

حاجیان‌فر ادامه داد: طبق آمار موجود، ظرفیت گردشگری سلامت اصفهان فراتر از وضع موجود است. به گفته کارشناسان، بیش از ۱۰ درصد تخت‌های بیمارستانی شهر می‌تواند به گردشگران سلامت اختصاص یابد، در حالی که ظرفیت واقعی بیش از ۴۰ هزار تخت برآورد می‌شود.

وی تأکید کرد: با این حال، زیرساخت‌های حمل‌ونقل نامناسب، محدودیت‌های قانونی، مسائل سیاسی و کمبود بودجه همچنان بعنوان موانع اصلی پیش‌روی توسعه گردشگری سلامت در اصفهان شناخته می‌شوند.

انتهای پیام