محمد ملک زاده در گفت‌وگو با ایسنا به مناسبت هفته وحدت، با اشاره به اینکه اصل حفظ کیان اسلام بر هر امری در سیره اهل بیت مقدم است، بیان کرد: بقا و عزت امت اسلام مهم تر از اختلافات داخلی و پرداختن به نزاع‌هایی بود که امکان داشت این بقا را به خطر بیندازد. به عنوان نمونه سکوت حضرت علی (ع) در جریان سقیفه با وجود اینکه حقانیت با حضرت بود برای جلوگیری از تفرقه و فروپاشی حکومت اسلامی بود و لذا به همراه حضرت زهرا (س) به روشنگری پرداختند اما وقتی متوجه عدم یاری امت شدند آن حضرت سکوت اختیار کردند و بیست و پنج سال خانه نشینی را ترجیح دادند به اینکه اساس کیان مسلمین به خطر بیفتد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: یک مبنای کلان در اندیشه اسلام این است که هرگونه اقدام که امنیت و خون مسلمانان را بیهوده به خطر بیندازد در تضاد با روح اسلام قرار دارد که باید با آن مقابله شود. به عنوان نمونه صلح امام حسن مجتبی (ع) که برای جلوگیری از خون‌ریزی‌های بی ثمر با معاویه صلح کرد و ایشان هم فرمودند که من صلح با معاویه را به خاطر حفظ دماع مسلمین انجام دادم.
وی اشاره کرد: اصلاح ذات البین در اندیشه اسلامی از بالاترین عبادات است و زدودن کینه‌های اجتماعی، قومی، مذهبی نه تنها یک سیاست اجتماعی است بلکه عبادتی با ارزش معنوی بسیار بالا در اسلام در نظر گرفته می‌شود. حضرت علی( ع) می‌فرماید: اصلاح ذات البین یک عبادت بسیار پر فضلیت است، بر اساس این اصل باید ما بر مبنای وحدت حرکت کنیم.
ملک زاده گفت: در میان مسلمانان باید بر مشترکات توجه کنیم در عین اینکه باید هویت مذهبی خودمان را هم حفظ کنیم، امت اسلامی در برابر دشمنان مشترک باید یک صدا باشند بدون اینکه در حقیقت مجبور به انکار یا تغییر باورهای مذهبی خاص خود باشد. ضمن اینکه امام صادق (ع) به شیعیان سفارش می‌کنند: با مسلمانان مذاهب دیگر نماز بخوانید، در تشییع جنازه شان حاضر شوید و در مریضی به عیادت آن‌ها بروید تا الفت شکل بگیرد و تبلیغات دشمن بی اثر شود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به هوشیاری در برابر سو استفاده دشمنان خارجی افزود: دشمنان بیرونی همیشه سعی کردند از تفرقه مذهبی به عنوان ابزار تضعیف امت اسلامی استفاده کنند که نمونه‌ی آن را در تاریخ اسلام بسیار داریم. در دوران استعمار انگلیس با دامن زدن به اختلافات داخلی و ایجاد تفرقه بین مذاهب اسلامی تلاش می‌کردند کشورهای مسلمان را ضعیف کنند. اکنون هم دشمنان در تکاپوی اختلاف انداختن بین شیعه و سنی هستند.
ملک زاده با بیان اینکه متاسفانه برخی در داخل سرزمین‌های اسلامی دانسته یا ندانسته در زمین دشمن بازی می‌کنند، و هدفشان تضعیف امت اسلامی است،اضافه کرد: جلوگیری از نفوذ دشمن که از طریق وحدت انجام می‌شود در حقیقت بخشی از جهاد است. هر گاه زمینه‌ی نزاع و تفرقه افکنی در کشور اسلامی پدید بیاید اولویت اول باید آشتی و رفع کینه باشد. مسلمانان در برابر دشمنان مشترک باید بر محور نقاط مشترک خودشان یعنی توحید، نبوت، قبله واحد تکیه کنند و براساس همین مشترکان متحد شوند.
وی با اشاره به برجسته ترین مصداق عملی و عینی که ائمه اطهار برای حفظ وحدت امت اسلامی انجام دادند، گفت: صلح امام حسن مجتبی (ع) با معاویه دقیقا نمونه طلایی اهمیت حفظ وحدت امت اسلامی است. ما باید به شرایط بحرانی و شکاف داخلی که در عصر امام حسن (ع) که ایشان به این امر واقف بودند توجه کنیم. بعد از شهادت امیرالمومنین (ع) جامعه اسلامی درگیر دو جبهه بزرگ جنگ داخلی بود اینکه شام تحت سلطه معاویه بود،معاویه ایی که توانسته بود قدرت خود را تحکیم کند و به صورت منسجم علیه خاندان اهل بیت نیرو هایش را منسجم کند.
ملک زاده ادامه داد: عراق و حجاز تحت خلافت امام حسن (ع) بود اما به دلیل اختلافاتی که ایجاد شد دچار سستی نیروها شده بود. علاوه بر این دشمنان خارجی در کمین ضعف مسلمانان بودند تا بتوانند با حمله آن‌ها را نابود کنند. در این شرایط انتخاب توقف جنگ از طرف امام حسن (ع) برای جلوگیری از خونریزی یک انتخاب بسیار استراتژیک بود، امام به خوبی می‌دانست ادامه جنگ نه تنها پیروزی به بار نمی‌آورد بلکه باعث فروپاشی کامل امت و راهیابی دشمنان به سرزمین مسلمین می‌شود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: امام حسن(ع) در صلح با معاویه موفق به عملی نشدن نقشه دشمن شد. در حقیقت با این حرکت امام یک تهدیدی تبدیل به فرصت شد زمان جدیدی ایجاد شد تا آموزه‌های اهل بیت(ع) در قالب علمی، فرهنگی گسترش پیدا کند. در ضمن دشمن خارجی نتوانست از تفرقه بهره ببرد. در حقیقت تصمیم امام حسن(ع) امنیتی راهبردی بود که ایشان حفظ کیان مسلمین را بر پیروزی احتمالی مقطعی ترجیح داد.
ملک زاده تصریح کرد: ائمه اطهار وحدت را هم‌پیمانی براساس مشترکات می‌دانستند نه همسانی کامل در اعتقادات در حقیقت ما باید یک تفاوتی میان وحدت و یکسان سازی ایجاد کنیم. وحدت اسلامی در نگاه ائمه اطهار به معنای انکار یا پنهان کردن اعتقادات خود نیست، هیچ لزومی ندارد پیروان اهل بیت برای رسیدن به وحدت اعتقادات خود را انکار کنند. بلکه اتفاقی که باید بیفتد این است که از موضع گیری‌ها و رفتارهایی که باعث گسست اجتماعی میان مسلمانان می‌شود، جلوگیری کنند.
وی با اشاره به خطوط قرمز ائمه اطهار(ع) در توازن وحدت و اصول اعتقادی گفت: اولین اصل این است که از باور حقیقت هیچ گاه نباید کوتاه بیاییم، فلسفه‌ی آن هم حفظ هویت دینی و انتقال آن به نسل‌های بعد است. حضرت علی(ع) با وجود بیعت با خلفا برای حفظ امت هرگز فضایل امامت و جایگاه خود را انکار نکردند.
ملک زاده با بیان اصل دوم افزود: باید از تحریک و اهانت به باور دیگران پرهیز کنیم تا از تشدید دشمنی و سوء استفاده دشمنان خارجی جلوگیری شود. امام صادق (ع) شیعیان و دوستداران خود را از توهین و ناسزا به مخالفان برحذر می‌دارد، استفاده از گفتگوی علمی برای تبادل آراء نه تنها مشکلی ندارد بلکه بسیار سفارش شده است البته در چارچوب محترمانه و پرهیز از تنش که باعث جذب قلوب در میان امت اسلامی می‌شود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: حضرت علی(ع) به مناظرات و گفت‌وگو سفارش می‌کند که باعث تضارب آراء و در واقع نزدیک شدن به حق و حقیقت می‌شود، ما در سیره اهل بیت(ع) هم بسیار مشاهده می‌کنیم، مناظراتی که امام باقر(ع) و امام رضا(ع) با دانشمندان ادیان و مذاهب مختلف داشتند در فضایی باز ولی محترمانه و منطقی برگزار می‌شد و هیچ تنشی ایجاد نمی‌کرد بلکه زمینه آشکار شدن حق را فراهم می‌کرد.
ملک زاده تصریح کرد: تأکید بر اصل اتحاد در سیره ائمه به معنی دست برداشتن از اصول اعتقادی نیست بلکه حفظ کیان اسلام و مسلمین است ضمن اینکه مانع از سوء استفاده دشمنان هم می‌شود. درسی که امروزه می‌توان گرفت مرزبندی شفاف در اعتقادات است. بر روی شیوه بیان باید حساسیت نشان دهیم تا از تحریک تنش‌ها جلوگیری کنیم.
وی در پایان با بیان اینکه درس دیگری که باید از سیره ائمه اطهار(ع) بگیریم حفظ تعامل اجتماعی بین مسلمانان است، عنوان کرد: صاحبان ادیان و مذاهب مختلف باید با هم تعامل داشته باشند روابط انسانی و خدمات مشترک صورت بگیرد. مهم این است که اصول حفظ شود و هرگز از اصول کوتاه نخواهیم آمد. گفتمان علمی بسیار اهمیت دارد به جای نبرد توهین آمیز می‌تواند باعث کاهش سوء تفاهم‌ها شود با ناسزا گفتن و تحریکات بیهوده عاطفی، ما به جایی نمی‌رسیم بلکه دشمن را حمایت می‌کنیم بنابراین باید زمینه گفتمان علمی را در یک فضای دوستانه فراهم کنیم.
انتهای پیام
نظرات