دکتر محمد حضوری، در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: مکمل‌های ورزشی ترکیباتی برای تکمیل برنامه غذایی و پوشش نیازهای خاص فرد، به ویژه ورزشکاران هستند، اما قبل از هر اقدامی، اولین گام این است که مشخص شود آیا برنامه غذایی فرد دچار کمبود یا نقص خاصی است که نیاز به مکمل ایجاد شود، همچنین باید بررسی شود که آیا این مکمل ارزش هزینه‌ای که برای آن پرداخت می‌شود را دارد یا خیر و آیا ممکن است برای بدن مضر باشد یا خیر.

این متخصص تغذیه با بیان اینکه اقبال به مصرف مکمل‌های پروتئینی در جامعه رو به افزایش است، گفت: این محصولات با درصدهای مختلفی در دسترس هستند و برخی از آن‌ها با درصد بالای پروتئین (تا ۹۰ درصد) عمدتا برای ورزشکاران حرفه‌ای طراحی شده‌اند، اما برای افرادی که هفته‌ای دو تا سه بار به باشگاه می‌روند و تنها به دنبال تناسب اندام هستند، نیازی به مصرف مکمل‌هایی مانند کراتین یا BCAA ندارند.

حضوری ادامه داد: افرادی که در حین ورزش دچار خستگی شدید می‌شوند، می‌توانند برای بهبود توان ورزشی خود از مکمل‌هایی مانند گلوتامین یا BCAA استفاده کنند، کراتین نیز می‌تواند عملکرد ورزشی فرد را بهبود ببخشد، اما بهترین راه تأمین نیازهای بدن، از طریق برنامه غذایی مناسب و ورزش منظم است، نه وابستگی به ترکیبات مصنوعی.

وی درباره عوارض مصرف نادرست مکمل‌ها اضافه کرد: دریافت بیش از حد برخی ترکیبات می‌تواند در بلندمدت به اندام‌های حساسی مانند کبد و کلیه آسیب برساند، به عنوان مثال، مصرف زیاد کراتین ممکن است با افزایش سطح کراتینین که یکی از شاخص‌های عملکرد کلیوی است، همراه باشد و در برخی موارد، منجر به تشکیل سنگ کلیه شود، اگر هدف فرد ورزشکار شروع یک ورزش حرفه‌ای است، باید مکمل‌ها را پس از شروع ورزش حرفه‌ای خود استفاده کند و مصرف آن در روزهای اول ضرر خواهد داشت و به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

حضوری تصریح کرد: بسیاری از ورزشکاران معتقدند توان عضله سازی با مصرف پروتئین‌ها رقم می‌خورد، اما بر اساس علم تغذیه‌ای _ ورزشی فرد با برنامه‌های منظم و مدون ورزشی و غذایی بسیار اصولی می‌تواند تمامی موادهای مغذی مورد نیاز خود را دریافت کند و در صورت نیاز به دلیل فشردگی تمرین و عدم دریافت منابع پروتئینی کافی یا فرد ورزشکار گیاهخوار به دلیل کمبود کراتین می‌توانند از طریق مکمل‌ این کمبودها را جبران کنند.

این متخصص تغذیه عنوان کرد: همچنین در مواردی مانند شدت استرس مسابقات و عدم دریافت ویتامین C یا کم خونی در بانوان ورزشکار نیز می‌توان به مکمل‌ها مراجعه کرد. علم تغذیه _ ورزشی با این تصور که بدون مکمل‌های ورزشی؛ رکوردزنی، موفقیت‌های ورزشی یا عضله‌سازی غیرممکن است، مخالف است و در کنار یک برنامه ورزشی و غذایی مدون، موفقیت‌های ورزشی حاصل می‌شوند.

آسیب‌های استفاده بلندمدت از مکمل‌های ورزشی

حضوری درباره آسیب استفاده بلندمدت از مکمل‌های ورزشی بر بافت‌های حساس بدن مانند کبد، کلیه، سیستم ایمنی و چرخه هورمونی، گفت: در صورت عدم رعایت مصرف مناسب مکمل‌های ورزشی، فرد با آسیب‌های جدی روبه‌رو خواهد شد، اما استفاده از مکمل‌های تغذیه‌ای مانند گلوتامین یا کراتین بدون آلودگی و اصل، عوارض اندکی دارند. شواهدی درباره عوارض مصرف نامناسب کراتین و پروتئین مانند افزایش احتمال بروز سنگ کلیه، افزایش استیک اسید در ادرار، انواع عفونت‌ها یا اضافه دریافت آهن که منجر به اختلال متابولیسم می‌شود، نیز ذکر شده است.

وی بیان کرد: اصولا دریافت مکمل‌های ورزشی اصل، آسیبی به بدن نمی‌رسانند و این آسیب‌هایی که در فضای جامعه در رابطه با مکمل‌ها وجود دارد، مربوط به یکسری مکمل‌هایی است که در آن‌ها هورمون وجود دارد و به عنوان دوپینگ نیز شناخته می‌شوند که عوارض این نوع مکمل‌ها بر بدن، بدون بازگشت و بسیار جدی است و متاسفانه بسیاری از ورزشکاران با توصیه افراد ناآگاه، بدون رعایت الگوهای صحیح مصرف، دوز استفاده از مکمل‌ها را افزایش می‌دهند.

حضوری افزود: نکته مهم این است که مکمل‌ها برای تمامی افراد مؤثر نیست، مطالعات نشان داده‌ است که حدود ۳۰ درصد از افراد، به برخی مکمل‌ها مانند کراتین پاسخ نمی‌دهند و این موضوع کاملا وابسته به ژنتیک و وضعیت فیزیولوژیک فرد است؛ بنابراین، پایش منظم و ارزیابی پاسخ بدن به مکمل ضروری است که در صورت عدم تأثیر، باید مصرف متوقف شود.

این متخصص تغذیه گفت: بخش قابل توجهی از مکمل‌ها به صورت قاچاق وارد می‌شوند و بدون استاندارد مناسب عرضه می‌شوند، برخی از این محصولات ممکن است در کارگاه‌های غیرمجاز تولید شده باشند و حتی حاوی ترکیبات هورمونی یا مواد ممنوعه باشند که امکان دارد این ترکیبات در کوتاه‌مدت نتایج سریع ایجاد کنند، اما در بلندمدت به کبد، کلیه و سیستم ایمنی آسیب می‌زنند و تأثیر آن‌ها بر چرخه هورمونی بسیار خطرناک است.

حضوری یادآور شد: مصرف مکمل فقط تحت نظر متخصص تغذیه یا پزشک ورزشی باشد، مکمل‌ها فقط از داروخانه‌ها یا فروشگاه‌های معتبر و دارای مجوز تهیه شوند، حتما به رسید خرید و شماره نامه دقت شود تا ردپای محصول قابل پیگیری باشد، برچسب محصول که شامل تاریخ تولید، انقضا، ترکیبات، حجم و کشور سازنده است، دقیق بررسی شود، به تبلیغات گمراه‌کننده مانند کم کردن کاهش وزن سریع توجه نشود؛ این ادعاها غیرعلمی و خطرناک هستند، گران بودن محصول به معنای بهتر بودن آن نیست و از خرید محصولاتی که روی لیبلشان اطلاعات تولید (مثل نام کارخانه و مجوز) ذکر نشده، اجتناب شود.

این متخصص تغذیه افزود: مکمل‌ها جایگزین برنامه غذایی مناسب و تمرین منظم نیستند، آن‌ها فقط یک کمک‌کننده کوچک در کنار سیستمی جامع از تغذیه و ورزش هستند که با آگاهی، اعتدال و نظارت، می‌توان از آن‌ها بهره برد. سلامتی یک موهبت ارزشمند است و باید با مراقبت و آگاهی از آن محافظت کرد.

انتهای پیام