علی مراد اکبری با حضور در ایسنا و بیان این مطلب اظهار کرد: اگر اقدام سریع و گسترده در سطح ملی برای رفع بخشی از بحران آب صورت نگیرد، راهکارهای موجود در آینده نیز جوابگو نخواهند بود زیرا منابع آب جزئی از سیستم‌های درهم‌تنیده انسانی و طبیعی‌اند بنابراین سیاست‌گذاری آب به‌تنهایی از عهده این مسئله برنخواهد آمد و قابل‌اجرا نخواهد بود. آب به سمت پولی‌شدن و کمیابی تمایل دارد و زیربنای توسعه است.

وی خاطرنشان کرد: در وزارت نیرو گرایش به مسائل فنی و هیدرولیکی وجود دارد؛ معنی سیاست آب با هندسه آب متفاوت است بنابراین مدیریت آب باید تحت عناوین سیاست‌ها، تدابیر و راهبردها مدنظر قرار گیرد.

بازتخصیص

اکبری با ارائه راهکارها و پیشنهادات خود در این حوزه توضیح داد: با علم به اینکه بازتخصیص ابعادی سیاسی، اجتماعی و امنیتی دارد و ممکن است به شکل‌گیری نابرابری‌ها و تشدید مشکلات اجتماعی بینجامد، ملزومات آن باید فراهم شود بنابراین اولین راه‌حل برای بازتخصیص، تدوین راه‌حل‌های اقتصادی است.

پیشنهاد اینجانب این است که در برخی مناطق خشک مرکزی ایران، در قالب یک برنامه زمان‌بندی‌شده و با در نظر گرفتن ملاحظات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، بخشی از کشت‌های فعلی به کشت در محیط‌های کنترل‌شده (گلخانه‌ها و سیستم‌های با بهره‌وری آب بالا) منتقل شود.

معاون اسبق وزیر جهاد کشاورزی تشریح کرد: برای اجرایی شدن این روش باید زیرساخت‌های لازم برای محیط‌های کنترل‌شده، از جمله تأمین انرژی، فناوری‌های آبیاری دقیق و شبکه توزیع، فراهم شود دولت می‌تواند با ارائه یارانه یا تخصیص بخشی از حق‌آبه به‌صورت مشروط، مزارع را تشویق به انتقال کند و حتی به‌عنوان مشوق، بخشی از کاهش تخصیص آب را در ازای سرمایه‌گذاری در احداث گلخانه‌ها یا سیستم‌های مدرن آب‌بری جبران نماید.

حذف پاره‌ای در سیاست‌های بالادستی

وی ادامه داد:  از جمله موضوع خودکفایی و توجه به مزیت‌های نسبی در تولید محصولات کشاورزی، به پدید آمدن شبکه‌ای از منابع اقتصادی، دانش، انتشار، اکتشاف و گفت‌وگو منجر شده که باید در کنار هم تدوین شوند. برای مثال مدیریت غلط منابع آب در گذشته موجب انتقال حجم عظیمی از آب‌های شیرین کشور به خاک‌های شور شده؛ به‌ویژه در استان خوزستان، شبکه‌ها و سازه‌های آبی احداث شد که پیامدهای اجتماعی و محیط‌زیستی جدی به همراه داشته است. کمترین تولید گندم در جنوب خوزستان است، زیرا اولاً خاک‌های منطقه شورند و ثانیاً مقدار زیادی از آب صرف شست‌وشوی خاک می‌شود؛ علاوه بر این، رودخانه‌های بزرگ از جمله کارون آلوده شده و منابع عظیمی از آب کشور بدون بازده اقتصادی هدر می‌رود در حالی که در خوزستان (مخصوصاً جنوب آن) ظرفیت‌های بسیار بالایی برای توسعه صنایع پایین‌دست نفت و گاز وجود دارد که می‌تواند استان را به یکی از قطب‌های بزرگ صنعتی تبدیل کند، با مصرف بسیار کمی از آب و با استفاده از منابع دریایی. به نظر من هنوز دیر نیست باید زیرساخت صنعتی خوزستان را تقویت و جایگزین کشاورزی ناکارآمد در آن منطقه نمود.

اصلاح حکمرانی آب

اکبری در خصوص اصلاح حکمرانی آب گفت: اصلاح حکمرانی در این حوزه با استفاده از ظرفیت جامعه مدنی، بخش خصوصی و خارج کردن حکمرانی آب از انحصار دولت؛ اعمال حکمرانی آب مبتنی بر مشارکت واقعی و فراگیر مردم، نهادهای غیردولتی و سرمایه‌های اجتماعی باید صورت گیرد.

تدوین برنامه ارتقای بهره‌وری آب

معاون اسبق آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی افزود: تدوین برنامه ارتقای بهره‌وری آب در مناطق مستعد از جنوب‌غرب کشور تا شمال‌شرق و مناطق شمالی، تهیه سند بهره‌وری در هر استان، شامل استان‌های خوزستان، ایلام، لرستان، همدان، کرمانشاه، کردستان، آذربایجان غربی و شرقی، اردبیل و دیگر استان‌ها؛ هدف افزایش بهره‌وری آب از میزان ۱۱۵ کیلوگرم بر مترمکعب به سطوح بالاتراست.

تدقیق ظرفیت اکولوژیکی آبی کشور

اکبری گفت: تدقیق ظرفیت اکولوژیکی آبی کشور و ساماندهی برنامه توسعه ملی و آمایش سرزمین بر پایه ظرفیت‌های آبی مناطق، تعیین سیاست‌ها و اولویت‌بندی برنامه‌های توسعه کشور بر اساس این ظرفیت‌ها باید انجام شود.

استفاده از منابع پساب‌های کشور

وی اضافه کرد: استفاده از منابع پساب‌های کشور (حدود ۱.۷ میلیارد مترمکعب) برای بخش‌های صنعت، فضای سبز و زراعت چوب. برای عملیاتی کردن این پیشنهاد لازم است کارگروهی در دولت، با مدیریت معاونت اجرایی رئیس‌جمهور، مرکب از وزارت نیرو، وزارت صمت، سازمان حفاظت محیط‌زیست، وزارت نفت و وزارت جهاد کشاورزی تشکیل شود و طی برنامه‌ای پنج‌ساله و با استفاده از سرمایه‌گذاری، بخش ویژه‌ای برای مدیریت حدود ۱.۷ میلیارد مترمکعب از سیلاب‌های کشور ایجاد گردد.

محدودیت استفاده از آب‌های سطحی و زیرزمینی

معاون اسبق آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: تصویب قانونی در مجلس شورای اسلامی با همکاری هیئت دولت و شورای هماهنگی آب مبنی بر ممنوعیت استفاده از آب‌های سطحی و زیرزمینی برای بخش‌های صنعت، شرب و فضای سبز در شعاع ۱۰۰ کیلومتری سواحل جنوبی و ۲۰ کیلومتری سواحل شمالی، و جایگزینی آن با آب دریا با اولویت سواحل جنوبی.

وی افزود: متأسفانه بخشی از آب سد میناب در استان هرمزگان در فاصله حدود ۱۰۰ کیلومتری شهر بندرعباس مصرف می‌شود در حالی که می‌توان از آب دریا یا منابع آب زیرسطحی فنی در بندرعباس و شهرستان‌های همجوار استفاده کرد، زیرا این مناطق در فاصله بسیار نزدیکی از دریا قرار دارند. همراه با توسعه روستاها باید بر افزایش درآمد و ایجاد اشتغال تأکید شود تا از افزایش تقاضای آب جلوگیری شود

 فعال‌سازی دیپلماسی آب

اکبری خاطرنشان کرد: فعال‌سازی دیپلماسی آب نیز برای رفع نگرانی‌ها در تأمین منابع مشترک آبی و مدیریت مناسب حق‌آبه‌های مرزی اقدام ضروری است.

انتهای پیام