امیرحسین الهی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: "اداره رتق و فتق همایونی" نمایشی در ژانر کمدی است که با تلفیق اتفاقات تاریخی و برداشت‌های آزاد به روی صحنه رفته است. داستان این اجرا به سال۱۳۲۰ و دو ماه پس از مرگ امیرکبیر باز می‌گردد که درواقع قتل امیرکبیر در حمام فین کاشان به عنوان مبدا گرفته است و اتفاقاتی که در دو ماه بعدی این موضوع در یکی از اداره‌های دیوان دربار قاجار به نام اداره "رتق و فتق همایونی" روایت می‌شود. این نهاد احتمالا در واقعیت وجود نداشته است و به عنوان یک اداره خیالی وظیفه به قتل رساندن شخص امیرکبیر را بر عهده دارد.

وی ادامه داد: به خاطر علاقه شخصی به زمان قاجار و سبک کمدی، مضمون شوخی با تاریخ و اتفاقات آن را در اجرای "اداره رتق و فتق همایونی" دنبال کردم. به نظر من تاریخ همیشه یک موجود زنده بوده است و پویایی آن موجب می‌شود تا چیزی فراتر از یک مفهوم یا گزارش باشد. درواقع این اجرا نیز تلاشی برای پر کردن فضای خلاء نمایش‌های ایرانی که امروزه کمتر به آن توجه یا پرداخته می‌شود، بود.

الهی در خصوص اهمیت نمایش‌های ایرانی گفت: در این اجرا تلاش کردیم تا از نمایش ایرانی تخت حوضی بهره ببریم هرچند که به صورت کامل به قواعد آن وابسته نبودیم و با مولفه‌های اجرای کلاسیک آن را تلفیق کردیم. بنا به عقیده من اگر دارای فرهنگی هستیم که نمایش آن از دیرباز شامل نمایش‌های اصیل و قدیمی مانند تعزیه خوانی و روحوضی می‌شود باید مطالعه بیشتری در این حوزه داشت تا با آگاهی کافی از این موارد در تئاترهای خود الگو و یا ایده بگیریم. اگر این اتفاق همراه با ترکیب جریان مدرنیته نیز باشد می‌تواند نتیجه رضایت‌بخشی را به همراه داشته باشد. باتوجه به اینکه تئاتر غربی درحال حاضر بسیار جلوتر از تئاتر شرقی قرار دارد باتوجه به ریشه عمیق نمایش شرق شایسته است که نگاهی دوباره و گسترده‌تر به تاریخ نمایش خود داشته باشیم.

کارگردان این تئاتر با اشاره به مرز کمدی و توهین در متن، خاطرنشان کرد: در برخی از اجراها مانند "اداره رتق و فتق همایونی" با برداشتی آزاد از یک دوره مشخص از تاریخ به روایتگری می‌پردازد و مرز کمدی و توهین متن به قلم نویسنده و تسلط وی برمی‌گردد. دوران حکومت ناصرالدین شاه این ویژگی را دارد که براساس آن موقعیت‌های کمدی نمایشی بسیاری طراحی و نوشته شود. اتفاقات متعدد و عجیب و غریب دربار ناصرالدین شاه این توانایی را به نویسندگان و حتی کارگردانان می‌دهد که بدون آنکه اتفاقات تاریخی را تحریف کنند یا به آن توهین کنند متون مناسبی را بنویسند و در ادامه آن‌ها را به اجرا در بیاورند.

در هم شکستن خط زمانی در اجرا برای پیوند گذشته با حال

الهی ادامه داد: باتوجه به اینکه داستان این اجرا در گذشته روایت می‌شود اما پتانسیل متن این اجازه را به تیم اجرایی داد تا خط زمانی را درهم بشکنند و با استفاده از برخی کلمات و مفاهیم مخاطب را با زمان حال پیوند دهد. این امر سبب می‌شود تا تماشاگران از فضای سنگین درباری و اداری تاحدودی خارج و با وقایع به‌روز همراه شوند. در طراحی صحنه و دکور با اینکه فضای قاجار را به تصویر کشیدیم در لحن و بیان بازیگران به گونه‌ای عمل کردیم که مخاطبانی که به تماشای این اثر می‌نشینند با نحوه بیان اشخاص که امروزی است ارتباط بگیرند.

وی افزود: یکی از اتفاقات مهمی که باید در طی جلسات تمرین و اجرای نهایی رخ دهد اتحاد و همکاری بین عوامل روی صحنه و پشت صحنه است. این امر وابسته به تکنیک‌های شخصی کارگردان است که نتیجه آن ارتباط مداوم و مفید تیم اجرایی است. باتوجه به آگاهی مخاطب امروزی نسبت به قسمت‌هایی از تاریخ کشور و شناخت برخی از افراد مانند امیرکبیر، ناصرالدین شاه، مهدعلیا و افرادی از این قبیل شخصیت‌پردازی در اجرا باید به گونه‌ای باشد که از تصور تماشاگر خارج نشود.

این کارگردان تئاتر ادامه داد: طراحی شخصیت‌ها در طول نگارش نمایشنامه‌هایی که از واقعیت بهره گرفته‌اند باید همراه با مطالعه تاریخی باشند و با داستان اصلی و هدف اثر هماهنگ شوند. در طراحی افراد فرضی نیز باید شخصیت‌پردازی به گونه‌ای باشد که در خدمت متن و همسو با سایر اشخاص قرار گیرد. طبیعتا همه اجزای یک اجرا باید در خدمت صحنه باشد که در نتیجه این هماهنگی پیام اصلی آن اجرا بدون هیچ مشکلی به مخاطبان منتقل شود.

 این اجرا تا پایان مهر در پردیس تئاتر مستقل مشهد، تماشاخانه انوشیروان ارجمند ادامه خواهد داشت.

انتهای پیام