به گزارش ایسنا، مواد مغذی مانند نیتروژن، فسفر و سیلیسیوم اجزاء سازنده ضروری برای حیات در اقیانوس‌ها هستند و رشد ریز جلبک‌هایی به نام فیتوپلانکتون را که پایه شبکه غذایی در دریا را تشکیل می‌دهند، تقویت می‌کنند.

مواد مغذی در مقادیر متعادل، تضمین کننده سلامت اکوسیستم‌های دریایی از جمله ماهی‌ها، مرجان‌ها و بسیاری از اشکال دیگر حیات دریایی هستند. اما زمانی که سطح مواد مغذی بیش از حد بالا می‌رود - که اغلب به دلیل ورود رواناب‌های کشاورزی، فاضلاب‌های شهری و پساب‌های صنعتی به محیط دریایی است- می‌توانند این تعادل را مختل کنند.

مواد مغذی اضافی می‌توانند باعث شکوفایی جلبکی شوند که برخی از آنها سموم مضر برای موجودات دریایی و انسان‌ها تولید می‌کنند. تجزیه این ریز جلبک‌ها باعث مصرف اکسیژن موجود در آب و ایجاد مناطق به اصطلاح مرده می‌شود که در آن شرایط حیات بسیاری از آبزیان به خطر می‌افتد.

به این ترتیب، بر خلاف آنچه که به نظر می‌رسد مازاد این عناصر حیات‌بخش باشد، در واقع می‌تواند اکوسیستم‌های دریایی را تحت فشار قرار دهد و تنوع زیستی را تهدید کند.

مطالعه‌ای جدید از پژوهشگران پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی نشان می‌دهد که آب‌های خلیج فارس در نیمه ایرانی، در ژانویه ۲۰۲۲ میلادی نسبت به فوریه ۱۹۷۷، حدود ۲/۲ درجه سانتی‌گراد گرم‌تر شده‌اند؛ موضوعی که پیامدهای جدی برای حیات دریایی و اکوسیستم‌های این پهنه آبی به همراه دارد.

این مطالعه که توسط دکتر مریم قائمی، عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی و تیم تحقیقاتی وی انجام شده، تغییرات چشمگیر ۴۵ سال گذشته در شیمی آب خلیج فارس را نشان می‌دهد: «غلظت نیتروژن محلول بیش از چهار برابر افزایش یافته است»، «فسفر محلول حدود ۴/۱ برابر کاهش یافته است» و «سیلیسیوم محلول به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده است». نتایج این مطالعه در قالب مقاله‌ای در سال ۲۰۲۵ میلادی در نشریه بین‌المللی Marine Pollution Bulletin منتشر شده است.

دکتر مریم قائمی در گفت‌وگو با ایسنا، در این باره اظهار کرد: این تغییرات باعث شده که خلیج فارس از وضعیتی که در دهه ۱۹۷۰ تنها با محدودیت نیتروژن مواجه بود، به ترکیبی پیچیده از محدودیت‌های نیتروژن، فسفر و سیلیس تبدیل شود. چنین تحولی می‌تواند بر فیتوپلانکتون‌ها، شیلات و صخره‌های مرجانی اثر بگذارد.

وی با بیان این که تغییرات اقلیمی و مداخلات انسانی در حال تغییر این دریای حیاتی هستند، بر ضرورت پایش مستمر و همکاری منطقه‌ای برای حفاظت از سلامت اکولوژیکی خلیج فارس تأکید کرد و ادامه داد: این مطالعه شرایط مواد مغذی و هیدروگرافی خلیج فارس را بر اساس دو پیمایش مهم مقایسه می‌کند: مأموریت Atlantis II در سال ۱۹۷۷ و سفر علمی PGE۲۲۰۱ در سال ۲۰۲۲. نتایج نشان‌ دهنده تغییرات قابل‌ توجه در میانگین غلظت مواد مغذی در عمق آب است، به طوری که ازت معدنی محلول تقریباً ۴.۳ برابر افزایش یافته است (از حدود ۰.۹۲ به ۳.۹۷ میکرومول بر کیلوگرم)، فسفات ۱.۴ برابر کاهش یافته است (از حدود ۰.۳۶ به ۰.۲۴ میکرومول بر کیلوگرم) و سیلیکات ۱.۷ برابر افزایش یافته است (از حدود ۱.۱۱ به ۱.۷۳ میکرومول بر کیلوگرم) طی ۴۵ سال.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی خاطر نشان کرد: دمای سطح دریا در شمال خلیج فارس با نرخ تقریباً ۰.۴۹ درجه سانتی‌گراد در هر دهه افزایش یافته است که به‌طور قابل توجهی بالاتر از میانگین جهانی اقیانوس‌هاست و این تغییر با کاهش غلظت اکسیژن و افزایش شوری همراه بوده است. رژیم مواد مغذی محدود نیز تغییر کرده و از حالت محدود به نیتروژن در سال ۱۹۷۷ به محدود به ترکیبی از نیتروژن و فسفر در سال ۲۰۲۲ تبدیل شده است.

وی یادآور شد: این تغییرات احتمالاً ناشی از ترکیبی از نوسانات اقلیمی منطقه‌ای، ورودی‌های انسانی، رسوب‌گذاری گرد و غبار، لایه‌بندی آب، تعاملات با رسوبات و تبادل با دریای عمان هستند. یافته‌ها بر ضرورت پایش مستمر و مدیریت تطبیقی برای حفاظت از یکپارچگی زیست‌محیطی خلیج فارس در مواجهه با فشارهای فزاینده محیطی تأکید می‌کنند.

انتهای پیام