غلامعلی قاسمی، عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه قم در گفت‌وگو با ایسنا ضمن گرامیداشت هفته دفاع مقدس، اظهار کرد: بین دفاع مقدس ۸ ساله با جنگ ۱۲ روزه اخیر تفاوت‌هایی وجود دارد، زیرا هر کدام در بستر زمانی و شرایط خاص خود اتفاق افتاده است، این تفاوت‌ها در دو محور نوع مشارکت مردم و سلاح و ابزار جنگ قابل تبیین است.
وی تصریح کرد: جنگ ۸ ساله در پی تجاوز نظامی رژیم بعث علیه ایران بود و اغلب در قالب هجوم نظامی زمینی و اشغال شهرها و روستاها اتفاق افتاد، البته حملات هوایی و موشکی به مناطق مسکونی نیز در حد خود بی‌سابقه بود و جمهوری اسلامی ایران نیز به دلیل کمبودها و شرایط ویژه نیروهای مسلح پس از پیروزی انقلاب اسلامی از مشارکت نیروهای مردمی برای دفع تجاوز ارتش بعثی بهره برد.
قاسمی افزود: این مشارکت مردم در قالب نیروهای داوطلب، سرنوشت جنگ را تغییر داد، در حالی که در جنگ اخیر، نقش سلاح‌های پیشرفته هوایی و انواع پهپاد و موشک پررنگ بود، در نتیجه مشارکت مردم در عملیات نظامی عملا امکان پذیر نبود، همچنین نقش رسانه و روایت‌سازی در جنگ اخیر با جنگ ۸ ساله بسیار متفاوت بود، در زمان جنگ ۸ ساله هنوز رسانه‌های داخلی و ملی به صورت جدی، مرجع دریافت اخبار و اطلاعات جنگ بودند.
عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه قم اضافه کرد: این در حالی است که در جنگ اخیر شبکه‌های متعدد ماهواره‌ای و ظرفیت‌های بی‌حد و حصر فضای مجازی؛ همه بخشی از سازمان جنگ بودند و قدرت مانور رسانه‌های داخلی در برابر رسانه‌های دشمن اندک بود، با این حال؛ مردم ایران نوعی از همبستگی و مشارکت را نشان دادند که بی‌شباهت به نقش آن‌ها در جنگ ۸ ساله نبود.
قاسمی با بیان اینکه تجربه جنگ ۸ ساله در جنگ اخیر تاثیرگذار بوده، گفت: ملت ایران همانند جنگ۸ ساله بی‌اعتمادی به دشمن و حمایت از وطن و نیروهای مسلح را علیرغم وجود گله‌مندی‌ها و انتقادات، سرلوحه کار خود قرار دادند و در دو حوزه جنگ رسانه‌ای، حفظ آرامش و انسجام ملی عملکرد درخشانی از خود نشان دادند، البته دستگاه‌های اجرایی و حاکمیتی به ویژه دولت در این جهت اقدامات خوبی انجام دادند.
وی بیان کرد: قطعا تجربه دفاع مقدس در شکل‌گیری این انسجام و مقاومت مقابل دشمن موثر بود و جوانانی که در جنگ ۸ ساله نبودند، در جنگ اخیر با اقتدا به شهیدان جاوید آن دوران، نقش آفرینی کردند. بی‌اعتمادی به دشمن، حمایت از نیروهای مسلح، همدلی و همراهی با نظام و تصمیمات مدیران کشور و کمک به هم وطنان و آسیب دیدگان جنگ جزء آموزه‌های جنگ ۸ ساله بود که در جنگ اخیر نیز به کار گرفته شد.
عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه قم عنوان کرد: انسجام ملی شکل گرفته در جنگ اخیر با توجه به حجم سنگین و کیفیت تهاجم رسانه‌ای دشمنان از لحاظ ارزش و تاثیرگذاری بالاتر از دوران جنگ ۸ ساله بود، این انسجام به شرط اینکه ارکان نظام به خدمت صادقانه، توجه به خواسته‌ها و رفع مشکلات مردم عمل کنند و از اقدامات تفرقه انگیز و ناامیدکننده در سطح ملی و محلی جلوگیری نمایند، می‌تواند ادامه یابد.
ساختار ضعیف سازمان‌های بین‌المللی نمی‌تواند از مظلوم دفاع کند
وی با اشاره به جنگ هشت‌ساله رژیم بعث عراق علیه ایران، اظهار کرد: در آن زمان، کشورهای عربی و برخی قدرت‌های جهانی از جمله آمریکا و فرانسه در غرب و اتحاد جماهیر شوروی در شرق، از رژیم بعثی حمایت نظامی می‌کردند و این کشورها قبل از جنگ، در طول جنگ و پس از آن، جدیدترین تسلیحات خود را به این رژیم تحویل داده و ساختار نظامی و تسلیحاتی آن را تا پایان جنگ به‌طور مداوم نوسازی می‌کردند.
قاسمی تصریح کرد: در جنگ ۱۲ روزه اخیر، حمایتی که از سوی آمریکا و دیگر کشورهای اروپایی از رژیم صهیونیستی صورت گرفت، صریح و گسترده‌تر از در دوران جنگ هشت‌ساله بود. جمهوری اسلامی ایران از همان ابتدا از ملت فلسطین حمایت می‌کرد و در پرتو این حمایت، جنبش‌های آزادی‌بخش و مسلح فلسطین شکل گرفت و تا امروز که به بلوغ و دستیابی به امکانات جدید رسیدند، این رژیم به نوعی از جمهوری اسلامی ایران ضربه خورده است.
عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه قم افزود: در حمله ۷ اکتبر (عملیات طوفان الأقصی)، سیستم‌های حاکم و نهادهای سیاسی و رسانه‌ای در آمریکا و اروپای غربی به حمایت علنی و آشکار از رژیم صهیونیستی پرداختند و در عمل، می‌توان گفت سازوکارهای بین‌المللی به نفع این رژیم تعطیل شدند، حتی سازمان‌های وابسته به سازمان ملل متحد که در سرزمین‌های اشغالی؛ خدمات اجتماعی، درمانی، رفاهی، آموزشی و بهداشتی به مردم فلسطین ارائه می‌دادند، از جمله آژانس امدادرسانی آنروا نیز هدف قرار گرفتند.
قاسمی ادامه داد: ده‌ها نفر از کارکنان آژانس امدادرسانی آنروا شهید شدند و ساختمان‌هایشان در غزه ویران شد، این آژانس طی ۵۰ تا ۶۰ سال گذشته به‌طور مستمر در غزه فعال بوده است، اما اسرائیلی‌ها با خیال راحت و تحت سکوت کشورهای غربی، به این جنایات دست زدند. این تفاوتِ سطح حمایت بین دو جنگ هشت ساله و ۱۲ روزه نیز قابل تأمل است.
وی افزود: اما از منظر وجود ظرفیت در چارچوب حقوق بین‌الملل و سازمان‌های بین‌المللی برای محکوم کردن جنایات و جبران خسارات، باید گفت: ظرفیت‌ها بسیار محدود هستند و این ظرفیت‌ها تنها در حدی است که برخی ارکان این سازمان‌ها، اقدامات علیه ملت فلسطین که جنبه تجاوز به حقوق بشر دارد را مانند قحطی‌کشاندن مردم فلسطین، تخریب زیرساخت‌های آب، برق، انرژی، بهداشت و درمان به ویژه در غزه، تخریب مدارس، دانشگاه‌ها، مساجد، ساختمان‌های مسکونی و کشتن زنان، کودکان و جوانان که قابل انکار نیست، محکوم می‌کنند.
عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه قم تصریح کرد: برخی از سازوکارهای سازمان ملل، مانند دیوان بین‌المللی دادگستری، با مراجعه کشورهایی مانند آفریقای جنوبی، وارد بحث شده و درباره احتمال وقوع نسل‌کشی در سطح غزه هشدار داده‌اند و از رژیم اسرائیل خواستند که این اقدامات را متوقف کند که این اتفاقات واقعی و مستند هستند، اما انتظارِ جبران خسارت یا اعطای غرامت، بسیار دشوار است.
وی عنوان کرد: ساختارهای تصمیم‌گیری بین‌المللی، مانند شورای امنیت، حق وتو قدرت‌های جهانی را دارند و در واقع حقوق بین‌الملل؛ ساختار مستقل و دولت جهانی ندارد و اجرای تصمیمات آن به همکاری دولت‌ها وابسته است، بنابراین انتظار اقدامی موثر و عملی در خصوص جبران خسارت، بعید به نظر می‌رسد. در زمان جنگ تحمیلی هشت ساله نیز وضعیت مشابهی حاکم بود.
قاسمی افزود: اگرچه سازمان ملل به صورت ضعیف و محدود، رژیم بعثی را به عنوان آغازگر جنگ معرفی کرد، اما پیگیری موضوع و صدور قطعنامه‌های لازم برای جبران خسارت با موانع مواجه شد، در واقع به دلیل آن که جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک نظام مستقل و مخالف سلطه قدرت‌های جهانی بود، این امتیاز به ایران داده نشد و در نهایت، پیگیری‌ها به نتیجه‌ای نرسید.
وی در پاسخ به اینکه چرا با وجود چنین محدودیت‌هایی، به سازمان‌های بین‌المللی مراجعه می‌شود، گفت: گفتمانی که در این سازمان‌ها حاکم است، یک گفتمان مشترک بشری است، اگر بخواهیم رژیم غاصب اسرائیل را محکوم کنیم، از ملت فلسطین دفاع کنیم یا حقوق ملت ایران را مطرح کنیم، چاره‌ای جزء استفاده از این ادبیات مشترک جهانی که در حقوق بین‌الملل پیش‌بینی شده است، نداریم.
عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه قم یادآور شد: نمی‌توانیم فقط از ادبیات خاص خودمان، مانند ادبیات اسلامی یا انقلابی، استفاده کنیم، زیرا کشورهای خارجی و دولت‌های دیگر این ادبیات را نمی‌فهمند یا قبول ندارند و جمهوری اسلامی ایران همواره از این ظرفیت حداقلی استفاده کرده است تا صدای ملت خود و مردم مظلوم دنیا را به گوش جهانیان برساند.
انتهای پیام
نظرات