معتادان متجاهر یکی از مشکلات مزمن شهری در شیراز محسوب می‌شوند؛ افرادی که به دلیل اعتیاد شدید و تکرار رفتارهای پرخطر، سلامت خود و شهروندان را تهدید می‌کنند. حضور مستمر این افراد در معابر عمومی، پارک‌ها و اطراف مراکز شلوغ باعث ایجاد ناامنی و نارضایتی اجتماعی شده است و بسیاری از شهروندان و کسبه، از وضعیت فعلی گلایه دارند.

آمارها نشان می‌دهد که تعداد دفعات مراجعه معتادان متجاهر به مراکز ماده ۱۶ (کمپ‌های نگه‌داری، ترک اعتیاد و آموزش مهارت) در سال‌های اخیر افزایش یافته است و بسیاری از این افراد پس از ترک موقت، دوباره به همان مسیر بازمی‌گردند. این موضوع نشان می‌دهد که اقدامات پیشین برای بازدارندگی و بازپروری مؤثر نبوده است و نیاز به برنامه‌ریزی دقیق‌تر، توسعه زیرساخت‌ها و مراکز نگهداری وجود دارد.

برای حل این بحران، شهرداری و شورای شهر شیراز اقدام به اختصاص بودجه‌های کلان برای ایجاد کمپ‌ها و مراکز ماده ۱۶ و ۴۲ کرده‌اند. این اقدامات شامل ایجاد سوله‌های بزرگ، مراکز سه‌ماهه نگهداری، برنامه‌های حرفه‌آموزی و همکاری با دستگاه‌های دولتی و غیردولتی است تا مسیر بازپروری و بازگشت معتادان به زندگی عادی فراهم شود.

تداوم تلاش‌ها برای ساماندهی معتادان متجاهر

رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر شیراز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا به تبیین اقدامات مدیریت شهری در این خصوص پرداخت و اظهار کرد: از ابتدای سال ۱۴۰۱ به شکل خیلی جدی با ستاد مبارزه با مواد مخدر همکاری کردیم. از همان ابتدای سال بحث مطرح شد که بخشی از هزینه‌های حفظ و نگهداری یا برای درمان و بهبود معتادان متجاهر، شهرداری کمک کند.

مسعود زارعی افزود: قانون مشخص کرده است که ۵۰ درصد هزینه‌های حفظ، نگه‌داری و درمان و بهبود معتادان متجاهر توسط دبیرخانه ستاد مرکزی و ۵۰ درصد دیگر توسط استانداری و دستگاه‌های دولتی و غیردولتی تأمین شود که شهرداری هم جزو این دستگاه‌هاست. در جلسات به این نتیجه رسیدیم که چون کمک شهرداری صراحتاً قانونی به عهده آن گذاشته نشده است، نیاز به مصوبه شورای شهر دارد لذا در شورای شهر شیراز در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ بودجه‌ای برای بهزیستی و پیمانکاران حوزه اجرای ماده ۱۶ مصوب کردیم.

وی ادامه داد: در سال ۱۴۰۳ با توجه به آمار و تحلیل‌ها دیدیم که تعداد دفعات مراجعه معتادان متجاهر به مراکز ماده ۱۶ رو به افزایش است. بنابراین به این نتیجه رسیدیم که این افراد باید ۳ ماه با حکم دستگاه قضایی در مجموعه‌هایی شبیه اردوگاه کار اجباری نگه‌داری شوند و دستگاه‌هایی مثل بهزیستی و اداره کل فنی و حرفه‌ای هم تلاش کنند تا این افراد به زندگی بازگردند. در این سه ماه هم می‌توانند ترک کنند و هم حرفه‌آموزی شوند.

عضو شورای اسلامی شهر شیراز تصریح کرد: کمبود شدید مراکز نگهداری معتادان متجاهر باعث شد در شهرداری منطقه ۷ احداث سه سوله هزار متری برای اجرای این طرح در نظر گرفته شود و در حوزه زیرساخت کار بسیار دقیق و حساب‌شده‌ای انجام شود.

تقویت ماده ۴۲ برای بازدارندگی مؤثر

زارعی درباره ماده ۴۲ در خصوص معتادان متجاهر گفت: این ماده اردوگاه کار اجباری است و افراد به عنوان مجرم نگه‌داری می‌شوند. کمپ‌ها باید شبیه زندان باشند تا افراد مجبور به حرفه‌آموزی و ترک اعتیاد شوند و بازدارندگی ایجاد شود چراکه کمپ‌های فعلی بازدارندگی چندانی ندارند؛ افراد یک مدت نگه داشته می‌شوند و بعد دوباره به مسیر سابق بازمی‌گردند.

وی با یادآوری این نکته که ماده ۴۲ جایگزین ماده ۱۶ نیست، گفت: ماده ۱۶ برای افرادی است که مرتبه اول یا دوم به عنوان معتاد متجاهر جمع‌آوری می‌شوند، اما اکثر معتادان متجاهر چندین بار ماده ۱۶ را گذرانده‌اند و هیچ اتفاقی برایشان رخ نداده است لذا برای این افراد باید مرکز ماده ۴۲ درنظر گرفته شود.

زارعی با بیان اینکه مکان اردوگاه توسط دادگاه تعیین می‌شود، تصریح کرد: شهرداری در سال ۱۴۰۳ بیش از ۱۲۰ میلیارد تومان برای ساخت سوله‌ها و زیرساخت‌ها هزینه کرده است که شش برابر انتظارات بوده است و بقیه وظایف بر عهده دیگر دستگاه‌هاست. مسیر بازپروری معتادان باید ادامه داشته باشد و هر سال نیازمند بودجه است.

به گزارش ایسنا، بحران معتادان متجاهر در شیراز همچنان جدی است و اقدامات شهرداری و شورای شهر، از جمله ایجاد مراکز ماده ۱۶ و ۴۲، توسعه زیرساخت‌ها و راه‌اندازی کمپ‌های سه‌ماهه، برنامه‌های بازدارندگی و حرفه‌آموزی را برای معتادان فراهم کرده است. با این حال، استمرار و اثرگذاری بلندمدت این سیاست‌ها نیازمند همکاری کامل دستگاه‌های دولتی و تخصیص بودجه سالانه است تا بحران معتادان متجاهر در سطح شهر به شکل مؤثر مدیریت شود.

انتهای پیام