رویا عسگرپور در گفت‌وگو با ایسنا، از اجرای طرحی پژوهشی با عنوان «تدوین و اعتباریابی الگوی آموزش برای افراد کم‌سواد و بی‌سواد با تأکید بر هوش مصنوعی» خبر داد و گفت: هوش مصنوعی می‌تواند دروازه‌ای تازه به روی عدالت آموزشی بگشاید و مسیر یادگیری را برای اقشار مختلف جامعه، به‌ویژه محرومان از تحصیل، متحول کند.

وی با بیان اینکه ظهور فناوری‌های نوین به‌ویژه هوش مصنوعی (AI) فرصت‌های بی‌سابقه‌ای برای متحول کردن آموزش ایجاد کرده است، افزود: یکی از مهم‌ترین دستاوردهای هوش مصنوعی، امکان شخصی‌سازی یادگیری برای هر فرد است. این فناوری می‌تواند متناسب با سرعت یادگیری، علاقه‌مندی‌ها، و نقاط قوت و ضعف زبان‌آموز، برنامه آموزشی ویژه‌ای طراحی کند که هم اثربخشی و هم انگیزه را افزایش دهد.

این مسئول بیان کرد: در حال حاضر، بخش قابل توجهی از جمعیت هدف سوادآموزی در کشور، افرادی هستند که به دلایل مختلف از چرخه آموزش رسمی بازمانده‌اند. بهره‌گیری از هوش مصنوعی می‌تواند تجربه‌ای تازه برای این گروه رقم بزند؛ تجربه‌ای که در آن آموزش نه تنها آسان‌تر، بلکه لذت‌بخش‌تر و کارآمدتر می‌شود.

به گفته عسگرپور، پلتفرم‌های هوشمند آموزشی با تحلیل رفتار و عملکرد هر زبان‌آموز، مسیر یادگیری را به‌گونه‌ای تنظیم می‌کنند که مفاهیم دشوار را با تکرارهای هدفمند، مثال‌های تعاملی و بازخورد فوری آموزش دهند. این ویژگی، همان چیزی است که در روش‌های سنتی جای خالی‌اش به وضوح احساس می‌شود.

معاون سوادآموزی آموزش و پرورش البرز در ادامه به چالش‌های موجود در نظام آموزش سنتی کشور اشاره کرد و گفت: متأسفانه در بسیاری از برنامه‌های سوادآموزی، تمرکز اصلی بر حفظ کردن اطلاعات است، نه بر درک و کاربرد آموخته‌ها. چنین رویکردی نه تنها تفکر انتقادی را تقویت نمی‌کند، بلکه مانع از رشد خلاقیت و حل مسئله در یادگیرندگان می‌شود.

وی توضیح داد: در عصر دیجیتال، دیگر نمی‌توان با روش‌های دهه‌های گذشته آموزش داد. یادگیری باید فعال، پویا و متناسب با نیازهای واقعی جامعه باشد. اگر می‌خواهیم افراد کم‌سواد و بی‌سواد را به مشارکت مؤثر در جامعه دانش‌محور برسانیم، باید ابزارها و زبان آموزش را تغییر دهیم.

عسگرپور با اشاره به محدودیت‌های موجود در استفاده از فناوری در آموزش گفت: در برخی مناطق کشور، به‌ویژه مناطق کم‌برخوردار، هنوز امکانات لازم برای آموزش فناورانه فراهم نیست. اما پژوهش حاضر نشان می‌دهد حتی استفاده محدود از هوش مصنوعی، مثلاً در قالب اپلیکیشن‌های آموزشی ساده، می‌تواند تحول چشمگیری در انگیزه و کیفیت یادگیری ایجاد کند.

وی درباره جزئیات طرح پژوهشی جدید گفت: این تحقیق با همکاری دانشگاه فرهنگیان و با هدف تدوین الگویی علمی برای آموزش گروه‌های کم‌سواد و بی‌سواد اجرا شده است. در این پژوهش تلاش کرده‌ایم به این پرسش پاسخ دهیم که چگونه می‌توان فناوری‌های نوین از جمله هوش مصنوعی را در کنار روش‌های سنتی آموزش به کار گرفت تا یادگیری عمیق‌تر و پایدارتر شود.

به گفته عسگرپور، در فرایند پژوهش، علاوه بر تحلیل داده‌های آموزشی، نمونه‌های موفق جهانی نیز بررسی شده است تا الگویی بومی متناسب با شرایط فرهنگی و اجتماعی ایران طراحی شود چرا که هدف این نیست که روش‌های سنتی را حذف کنیم، بلکه می‌خواهیم آن‌ها را با فناوری‌های نو ترکیب کنیم تا اثربخش‌تر شوند.

معاون سوادآموزی آموزش و پرورش البرز با اشاره به یافته‌های اولیه این پژوهش گفت: هوش مصنوعی امکان بازخورد سریع را فراهم می‌کند. وقتی زبان‌آموز بتواند بلافاصله نتیجه عملکرد خود را ببیند، احساس موفقیت و خودکارآمدی در او تقویت می‌شود. این موضوع به‌ویژه برای افرادی که در گذشته تجربه شکست تحصیلی داشته‌اند، بسیار حیاتی است.

وی ادامه داد: در این پژوهش، یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی که بررسی شد، اعتبار بیرونی الگوی آموزش مبتنی بر هوش مصنوعی بود. نتایج نشان داد این الگو از نظر اثربخشی، انگیزه‌سازی و پایداری یادگیری، اعتبار قابل توجهی دارد.

عسگرپور افزود: بازخورد هوشمند و رصد مستمر پیشرفت یادگیرندگان، باعث می‌شود مسیر یادگیری برای هر فرد ملموس‌تر و قابل درک‌تر شود. این فرایند نه‌تنها مهارت‌های زبانی و خواندن و نوشتن را تقویت می‌کند، بلکه حس اعتماد به نفس را در سوادآموزان افزایش می‌دهد.

این مسئول با تأکید بر اینکه مفهوم سواد در جهان امروز تنها به خواندن و نوشتن محدود نمی‌شود، گفت: «در عصر هوش مصنوعی، سواد دیجیتال به اندازه سواد خواندن اهمیت دارد. باید به سمتی برویم که آموزش سواد، افراد را برای زندگی در جامعه دیجیتال آماده کند.»

به گفته عسگرپور، هدف نهایی این طرح پژوهشی، ایجاد الگویی است که بتواند نه فقط مهارت‌های پایه، بلکه مهارت‌های تفکر انتقادی، حل مسئله و یادگیری مادام‌العمر را در سوادآموزان تقویت کند. اگر آموزش را صرفاً به انتقال اطلاعات محدود کنیم، نسل آینده را از مهارت تفکر مستقل محروم کرده‌ایم.

وی با تأکید بر لزوم عدالت آموزشی در کشور گفت: ما باید از ظرفیت فناوری برای رسیدن به برابری آموزشی استفاده کنیم. هیچ فردی نباید به دلیل شرایط جغرافیایی، اقتصادی یا اجتماعی از حق یادگیری محروم شود. هوش مصنوعی این امکان را فراهم کرده که آموزش حتی به دورافتاده‌ترین مناطق برسد.

این مسئول خاطرنشان کرد: آینده آموزش در گروی ترکیب تجربه انسانی و توان فناوری است. اگر بتوانیم این دو را هوشمندانه در کنار هم قرار دهیم، نه‌تنها سطح سواد جامعه افزایش می‌یابد، بلکه کیفیت یادگیری نیز دگرگون خواهد شد.

انتهای پیام