کودکان همانند بزرگسالان با موقعیت‌های دشوار و تجربه‌های ناکامی روبه‌رو می‌شوند؛ از دعوا با دوستان گرفته تا شکست در بازی یا تجربه ترس و ناامیدی.
به گفته روانشناسان، زندگی هیچ‌کس همیشه ساده و بی‌دغدغه نیست. کودکان نیز، درست مانند بزرگسالان، با چالش‌ها و ناکامی‌های مختلفی مواجه می‌شوند؛ از اختلاف با دوستان، تجربه شکست در بازی‌ها و رقابت‌ها، تا احساس ترس، ناامیدی یا مواجهه با تغییرات ناگهانی در محیط زندگی.
این تجربه‌ها اگرچه برای کودک دشوار است، اما در عین حال فرصتی طلایی برای یادگیری مهارت‌های مقابله با دشواری‌ها و رشد روانی به شمار می‌رود. تاب‌آوری، یا همان مقاومت روانی، توانایی مواجهه با مشکلات و استرس‌ها و بازگشت به مسیر زندگی با امید و اعتمادبه‌نفس است.
برخلاف تصور رایج، تاب‌آوری ویژگی ذاتی نیست و تنها به برخی افراد محدود نمی‌شود؛ بلکه مهارتی است که می‌توان آن را پرورش داد و در طول زندگی تقویت کرد.
روانشناسان معتقدند کودکی که تاب‌آور باشد، نه تنها توانایی مدیریت احساسات و حل مشکلات را دارد، بلکه می‌تواند با اعتمادبه‌نفس و آرامش بیشتری مسیر زندگی را طی کند و در بزرگسالی نیز از چالش‌ها و فشارهای زندگی آسیب کمتری ببیند.
حمیدرضا روستایی، مشاور و روان‌شناس حوزه کودک و خانواده عقیدتی سیاسی فرماندهی انتظامی چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: تاب‌آوری ویژگی ذاتی نیست، بلکه مهارتی است که می‌توان آن را در طول زندگی یاد گرفت و تقویت کرد.
وی توضیح داد: والدین نقش کلیدی در پرورش این مهارت دارند. گاهی از روی محبت اجازه نمی‌دهیم فرزندمان سختی را تجربه کند، اما کودک تنها زمانی یاد می‌گیرد قوی شود که در موقعیت‌های واقعی قرار گیرد.
روستایی اضافه کرد: مثلاً اگر اسباب‌بازی خراب شد یا با دوستی قهر کرد، والدین می‌توانند از کودک بپرسند فکر می‌کنی چه کاری می‌توانی انجام دهی؟ این گفت‌وگوها اعتمادبه‌نفس و مهارت حل مسئله را تقویت می‌کند.
پذیرش و درک احساسات کودکان؛ کلید ایجاد امنیت روانی و اعتمادبه‌نفس
روستایی ادامه داد: کودکان وقتی با احساسات ناخوشایند روبه‌رو می‌شوند، نیاز به گوش دادن بدون قضاوت دارند، به جای گفتن اشکالی نداره یا بی‌خیال شو، بهتر است بگوییم می‌فهمم ناراحتی یا می‌دونم برات سخت بوده. این نوع همدلی، حس امنیت و توانایی مدیریت احساسات را در کودک ایجاد می‌کند.
این مشاور و روان‌شناس حوزه کودک و خانواده بیان کرد: با پذیرش و درک واقعی احساسات، کودک یاد می‌گیرد هیجانات خود را بشناسد و آرامش بیشتری در مواجهه با مشکلات پیدا کند. این مهارت پایه‌ای برای شکل‌گیری اعتمادبه‌نفس و تاب‌آوری است.
نقش الگوی رفتاری والدین در شکل‌گیری تاب‌آوری کودک
روستایی با بیان اینکه رفتار والدین نقش تعیین‌کننده‌ای در یادگیری تاب‌آوری توسط کودکان دارد، گفت: کودکان بیش از هر چیز از رفتار والدین می‌آموزند. دیدن آرامش و تلاش والدین در مواجهه با مشکلات و شکست‌ها، درس بزرگی برای کودک است و به او می‌آموزد که پس از ناکامی دوباره برخیزد.
مشاور و روان‌شناس حوزه کودک و خانواده عقیدتی سیاسی فرماندهی انتظامی استان افزود: به این ترتیب، والدین می‌توانند با نشان دادن مقاومت، امید و آرامش در شرایط دشوار، الگویی زنده برای تاب‌آوری ارائه دهند.
ایجاد محیط امن و پرمحبت برای مقابله با چالش‌های بیرونی
وی بیان کرد: احساس امنیت عاطفی، پایه شکل‌گیری تاب‌آوری و اعتماد به نفس است. کودکی که بداند در هر شرایطی مورد محبت و پذیرش والدینش است، راحت‌تر می‌تواند با سختی‌های بیرونی کنار بیاید.
روستایی توضیح داد: یک محیط امن و پرمحبت، کودکان را قادر می‌سازد با چالش‌ها مواجه شوند و در عین حال اعتماد به نفس خود را از دست ندهند.
تشویق دیدگاه مثبت و یادگیری از تجربه؛ تربیت کودکان امیدوار و انعطاف‌پذیر
به گفته روستایی، کمک به کودکان برای دیدن جنبه‌های یادگیری در هر تجربه چالشی، آن‌ها را به افراد امیدوار و انعطاف‌پذیر تبدیل می‌کند مثلا به جای پرسیدن چرا باختی؟ بهتر است بپرسیم دفعه بعد چه کاری می‌توانی انجام دهی که بهتر باشه؟ این نوع نگرش، کودک را برای مواجهه با شکست‌ها و مشکلات آینده آماده می‌کند. تشویق به دیدگاه مثبت باعث می‌شود کودک انعطاف‌پذیر باشد و از هر تجربه، حتی تجربه‌های ناخوشایند، درس بگیرد.
تاب‌آوری یعنی مواجهه با سختی‌ها و رشد از دل چالش‌ها
روستایی تأکید کرد: هدف از پرورش تاب‌آوری، دور کردن کودکان از درد و سختی نیست، بلکه آموزش مواجهه با آن‌هاست. کودکی که تاب‌آور باشد، در بزرگسالی با اعتمادبه‌نفس، آرامش و امید بیشتری مسیر زندگی را طی می‌کند.
مشاور و روان‌شناس حوزه کودک و خانواده عقیدتی سیاسی فرماندهی انتظامی استان در پایان گفت: تاب‌آوری به معنای فرار از مشکلات نیست؛ بلکه توانایی یادگیری و رشد از دل چالش‌ها و سختی‌هاست. کودکانی که این مهارت را در دوران کودکی کسب کنند، بزرگسالانی مقاوم، امیدوار و موفق خواهند شد.
انتهای پیام
نظرات