رسول رکنی‌زاده، امروز چهارشنبه ۷ آبان در نهمین کنفرانس بین‌المللی اینترنت اشیا و کاربردها امروز که در تالار پیامبر اعظم(ص) دانشگاه اصفهان برگزار شد، ضمن قدردانی از تلاش‌های اعضای هیئت علمی و برگزارکنندگان این رویداد علمی در دانشکده کامپیوتر، بر ضرورت نگاه فلسفی و هستی‌شناختی به پدیده فناوری‌های نوین تأکید کرد و با اشاره به نقش دانشگاه در گسترش مرزهای دانش و تفکر اظهار کرد: از همکاران در دانشکده کامپیوتر سپاسگزارم که با همت و تلاش فراوان زمینه تبادل علمی میان دانشمندان حوزه اینترنت اشیا را فراهم کرده‌اند. امیدوارم حاصل این نشست‌ها بتواند برای نسل‌های آینده علمی کشور الهام‌بخش و راه‌گشا باشد.

وی در ادامه با طرح نگاهی متفاوت به مسئله تکنولوژی افزود: در جهان مدرن، از زمان دکارت به این‌سو، نوعی دوگانه‌انگاری میان انسان و شیء، میان جوهر متفکر و جوهر مادی پدید آمد. انسان به‌عنوان موجودی اندیشمند و مسلط بر جهان پیرامون تعریف شد و اشیاء، موضوع شناخت او قرار گرفتند، اما در مسیر تحولات فکری و علمی، به‌تدریج این مرزها فرو ریخت و تفکر انسان به‌عنوان محصولی از فرایندهای مادی و شبکه عصبی مغز تبیین شد؛ بدین معنا که ذهن با مغز یکی گرفته شد و جهان، صورتی مادی و خودبسنده یافت.

رئیس دانشگاه اصفهان ادامه داد: در چنین بستری، علم و فناوری مدرن بر اساس این باور پیش می‌رود که جهان به خود واگذارده شده است و هیچ نیت و هدایت قدسی بر آن حاکم نیست. از این‌روست که تبادل علمی میان انسان‌ها، فارغ از باورهای دینی یا فلسفی‌شان، ممکن می‌شود و محصولات علمی، حاصل تفکری‌اند که جهان را مستقل از معنا و قداست می‌بیند.

رکنی‌زاده اینترنت اشیا را نمادی از این تحول دانست و گفت: این فناوری بخشی از انقلاب صنعتی چهارم است و از جایی آغاز می‌شود که اشیاء دیگر صرفاً ابزار نیستند، بلکه به کنشگران فعال در شبکه‌های اجتماعی و انسانی تبدیل می‌شوند. در دیدگاه جامعه‌شناسانی مانند برونو لاتور، انسان و فناوری هر دو در ساخت واقعیت اجتماعی نقش‌آفرین‌اند و هیچ مرز قطعی میان امر انسانی و غیرانسانی وجود ندارد.

وی ادامه داد: جهان امروز به‌سوی سازمان‌ها و ساختارهای هوشمند در حرکت است؛ جایی که تلاش می‌شود عامل انسانی تا حد امکان حذف و ماشین جایگزین شود، چراکه ماشین دقیق‌تر است و خطای کمتری دارد. در بسیاری از صنایع بزرگ، کارخانه‌ها تقریباً بدون حضور انسان اداره می‌شوند و این، نشانه تغییری ژرف در نسبت انسان و ابزار است. در حقیقت، ما به نقطه‌ای نزدیک می‌شویم که در آن، انسان و فناوری در یک شبکه واحد به زیست مشترک می‌رسند.

رئیس دانشگاه اصفهان با نگاهی انتقادی به این روند اظهار کرد: در گذشته، انسان بر طبیعت و ابزار سلطه داشت، اما امروز این رابطه در حال وارونگی است. تکنولوژی به‌تدریج بر انسان سیطره یافته و ارزش‌ها، معیارها و حتی معنای وجودی او را بازتعریف می‌کند. امروزه انسان پیشرفته کسی است که با فناوری پیشرفته‌تر زیست می‌کند و ارزش او بر پایه میزان تسلط یا وابستگی‌اش به تکنولوژی سنجیده می‌شود؛ این همان انتقال نظام ارزشی از انسان به ماشین است.

رکنی‌زاده تأکید کرد: راه بازگشت به تعادل، در یادآوری و تذکر مداوم نسبت به ساحت قدسی انسان نهفته است. باید بدانیم که انسان بریده از عالم قدس، انسان حقیقی نیست. هرچند مسیر علمی و فناورانه ناگزیر است، اما اگر این مسیر بدون درک عمیق از ماهیت انسان طی شود، سرانجام به یکی شدن انسان و ماشین می‌انجامد؛ جهانی که در آن ارزش‌ها و معنا از میان می‌رود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: کنفرانس‌هایی چون اینترنت اشیا و کاربردها، علاوه بر اهمیت علمی، فرصتی برای بازاندیشی در فلسفه وجودی فناوری هستند. اگر بتوانیم در کنار توسعه دانش، به ساحت معنوی و انسانی نیز توجه کنیم، شاید بتوانیم جهانی هوشمندتر و در عین حال انسانی‌تر بسازیم.

بهروز شاهقلی، دبیر علمی این کنفرانس بین‌المللی نیز در این همایش با اشاره به جایگاه این فناوری در شکل‌دهی به همگرایی علوم و فناوری‌های نوین اظهار کرد: اینترنت اشیا را می‌توان یکی از روشن‌ترین نمودهای همگرایی در عرصه فناوری دانست. در حالی‌که در گذشته فناوری اطلاعات به‌عنوان یکی از محورهای همگرایی شناخته می‌شد، امروز در بطن این حوزه، اینترنت اشیا توانسته است بیش از هر بخش دیگری مفهوم همگرایی را عینیت ببخشد. در حقیقت، ما با هویت‌بخشی به عناصر دنیای فیزیکی و پیوند دادن آن‌ها با فضای سایبری، نوعی همزیستی میان علوم مختلف ایجاد می‌کنیم؛ همزیستی‌ای که مرزهای سنتی میان رشته‌ها را درنوردیده است.

وی با بیان اینکه این همگرایی تنها محدود به مهندسی کامپیوتر نیست، افزود: برای تحقق این پیوند، ناگزیر به ورود در حوزه‌هایی هستیم که پیش‌تر ارتباط چندانی با علوم رایانه نداشتند. از علوم زیستی و مکانیک گرفته تا برق، الکترونیک و حتی پزشکی، همگی امروز درگیر این جریان شده‌اند. با گسترش فناوری‌هایی مانند ماشین‌های میکروسکوپی، نانو و مفاهیمی نظیر نانوکامیونیکیشن، این نزدیکی روزبه‌روز عمیق‌تر می‌شود و دنیای علوم به سمت تعامل و هم‌افزایی پیش می‌رود.

دبیر علمی این کنفرانس در ادامه به جنبه‌های انسانی و اجتماعی این پدیده اشاره کرد و ادامه داد: البته همان‌گونه که ریاست دانشگاه نیز تأکید کرد، نباید از تأثیرات اجتماعی، امنیتی و فلسفی این تحولات غافل شد. همگرایی فناوری‌ها، علاوه بر فرصت‌ها، تبعاتی نیز دارد که باید از منظر علوم انسانی، فلسفه علم و جامعه‌شناسی مورد توجه قرار گیرد. با این حال، از نگاه فنی، اینترنت اشیا بستری فراهم کرده که هوش مصنوعی می‌تواند بر آن سوار شود و زمینه‌ساز خلق ایده‌های نو، تسهیل فرایندها و گسترش خلاقیت در زیست‌بوم‌های گوناگون شود.

شاهقلی با اشاره به ظرفیت‌های تلفیق هوش مصنوعی و اینترنت اشیا در حل مسائل کلان افزود: بسیاری از بحران‌ها و چالش‌هایی که امروز در اخبار و زندگی روزمره می‌بینیم، راه‌حل‌هایی دارند که از دل تعامل این دو فناوری برمی‌خیزند. از مدیریت بحران‌ها گرفته تا بهینه‌سازی منابع و خدمات شهری، هوش مصنوعی و اینترنت اشیا می‌توانند پاسخی مؤثر برای بسیاری از مسائل پیش‌روی بشر باشند.

وی در بخش دیگری از سخنانش گزارشی از روند علمی و اجرایی این رویداد ارائه کرد و گفت: فرایند برگزاری نهمین کنفرانس، همچون دوره‌های گذشته، حدود یک‌سال پیش با چیدمان کمیته علمی و دعوت از همکاران داخلی و بین‌المللی آغاز شد. در این دوره از هشت کشور جهان اعضایی در کمیته علمی داشتیم که هم از توان علمی بالایی برخوردار بودند و هم با دقت و تخصص در داوری آثار مشارکت داشتند، همچنین از ۱۲ دانشگاه کشور، از جمله دانشگاه اصفهان و دانشگاه فردوسی مشهد، اساتید برجسته‌ای در کمیته علمی حضور داشتند.

دبیرعلمی کنفرانس با اشاره به حمایت نهادهای معتبر از این کنفرانس اظهار کرد: در این دوره موفق شدیم حمایت شاخه ایرانی و بین‌المللی IEEE و همچنین پایگاه استنادی جهان اسلام (ISC) را جلب کنیم. در فراخوان علمی، بیش از ۱۲۰ مقاله به دبیرخانه کنفرانس ارسال شد و همه مقالات، به‌جز موارد دارای ایراد اولیه، دست‌کم توسط دو داور و اغلب توسط سه داور خبره مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت حدود ۴۰ درصد از مقالات پذیرفته شدند.

شاهقلی با بیان اینکه سطح علمی مقالات نسبت به دوره‌های پیش رشد چشمگیری داشته است، گفت: با نگاهی به مقالات امسال می‌توان به‌جرأت گفت که بلوغ علمی پژوهشگران در مقایسه با دوره‌های نخست، به‌ویژه سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۸، به‌مراتب افزایش یافته است. مقالات امسال هم از نظر بنیه علمی و هم از لحاظ کاربردی و صنعتی کیفیت بالایی داشتند. از میان آن‌ها ۲۴ مقاله برای ارائه شفاهی و حدود ۲۵ مقاله نیز برای ارائه پوستر پذیرفته شد که البته به‌دلیل محدودیت‌های زمانی امکان افزایش این تعداد وجود نداشت.

وی درباره سخنرانان کلیدی این کنفرانس نیز توضیح داد: در این دوره سه سخنرانی کلیدی در حوزه‌های مختلف مرتبط با اینترنت اشیا برنامه‌ریزی شده است؛ در حوزه علم داده، پروفسور سرایی از دانشگاه سالفورد انگلستان (به‌صورت آنلاین) سخنرانی خواهند داشت؛ در حوزه‌های مرتبط با دانشگاه مالایا مالزی نیز یکی از اساتید برجسته این دانشگاه ارائه خواهد داشت و در بخش امنیت، استاد دیگری از دانشگاه سانیو ایتالیا حضور خواهد یافت.

دبیر علمی کنفرانس بین‌المللی اینترنت اشیا در پایان با اشاره به برگزاری کارگاه‌های تخصصی افزود: بیش از ۱۰ کارگاه عمیق و تخصصی در حوزه‌های مختلف طراحی شده که از فردا برگزار می‌شود. سخنرانی‌های علمی نیز از عصر امروز آغاز خواهد شد. امیدوارم محتوای علمی آماده‌شده برای این دو روز، برای شرکت‌کنندگان جذاب و سودمند باشد و آنان با تجربه‌ای غنی و اندوخته‌ای تازه، مهمان‌نوازی اصفهان و دانشگاه اصفهان را در خاطره خود ثبت کنند.

انتهای پیام