حمیدرضا صفوی جمعه ۹ آبان در ویژه‌برنامه (اصفهان میراث جهانی) که در اختتامیه بیست‌ودومین کنگره انجمن متخصصین دندانپزشکی ترمیمی ایران برگزار شد اظهار کرد: قطعاً اثرگذاری این جمع در سطح کشور بالاست و شاید ابتکار برگزار کننده این رویداد نیز همین بوده که در چنین جمعی، موضوعی را مطرح کنند که بتواند بالاترین اثرگذاری اجتماعی را در کشور داشته باشد.

وی در ادامه با بیان چند واقعیت علمی از پیامدهای خشکی زاینده‌رود افزود: وقتی برداشت آب از زاینده‌رود برای مصارف شرب و بهداشت کاهش پیدا می‌کند، بخشی از عناصر حیاتی موجود در آب از جمله فلوراید به بدن مردم نمی‌رسد. میزان مطلوب فلوراید باید بین ۰.۷ تا ۱.۲ میلی‌گرم در لیتر باشد، اما اکنون به دلیل استفاده از منابع زیرزمینی، این عدد به کمتر از ۰.۳ میلی‌گرم رسیده و همین موضوع موجب افزایش پوسیدگی دندان در میان مردم اصفهان شده است.

معاون پژوهشی دانشگاه صنعتی اصفهان ادامه داد: افزایش مواد جامد محلول (TDS) به‌ویژه کلسیم و منیزیم نیز یکی دیگر از پیامدهاست. درحالی‌که حد مجاز TDS باید کمتر از ۳۵۰ میلی‌گرم در لیتر باشد، در برخی مناطق مقدار آن به بیش از دو برابر رسیده و همین امر باعث افزایش رسوب و جرم‌گیری دندان‌ها شده است. این تنها بخشی از آثار جسمی ناشی از خشکی زاینده‌رود است؛ آثار گسترده‌تر آن شامل آلودگی فلزات سنگین، افزایش بیماری‌ها و تهدید سلامت عمومی است.

صفوی خاطرنشان کرد: خشکی زاینده‌رود فقط مسئله آب نیست، بلکه به طور مستقیم بر روح و روان جامعه اثر گذاشته است. کاهش طراوت اجتماعی، رشد افسردگی، افزایش بزه، طلاق و ناهنجاری‌های اجتماعی از پیامدهای کاهش درآمد کشاورزان و تضعیف اقتصاد محلی است. هرچه درآمد کشاورزان کمتر شود، مشکلات اجتماعی بیشتر می‌شود.

وی با اشاره به ابعاد زیست‌محیطی خشکی زاینده‌رود گفت: در حاشیه زاینده‌رود بیش از ۱۳۰ گونه گیاهی و جانوری بومی شناسایی شده که بسیاری از آن‌ها در حال نابودی‌اند. از بین رفتن زیستگاه‌های طبیعی، نابودی گونه‌های خاص، و کاهش پوشش گیاهی، اکوسیستم منطقه را به شدت آسیب‌پذیر کرده است.

معاون پژوهشی دانشگاه صنعتی اصفهان ادامه داد: در شرق اصفهان با کاهش فعالیت‌های کشاورزی، شاهد مهاجرت گسترده، حاشیه‌نشینی و از بین رفتن معیشت مردم هستیم. کشاورزی در این منطقه نه‌تنها منبع درآمد، بلکه سد طبیعی در برابر پیشروی کویر و ریزگردها بوده است. خشکی زاینده‌رود موجب فعال شدن کانون‌های گردوغبار در تالاب گاوخونی شده و اکنون ذرات آلاینده و فلزات سنگین در شعاعی حدود ۵۰۰ کیلومتر پراکنده می‌شوند. گزارش‌ها از افزایش قابل توجه موارد سرطان در مناطق ورزنه و روستاهای اطراف خبر می‌دهند.

صفوی تأکید کرد: ما هر کدام در حرفه‌ خود برای سلامت و زندگی بهتر تلاش می‌کنیم، اما اگر به سرچشمه‌های حیات و کیفیت زیست توجه نکنیم، دچار معلول‌زدگی می‌شویم، یعنی فقط با پیامدها سر و کار داریم نه با علت‌ها.

وی با اشاره به جنبه‌های فرهنگی و تمدنی رودخانه زاینده‌رود گفت: آب در فرهنگ ایرانی همیشه جایگاه مقدس داشته است. از الهه آناهیتا تا آیین‌های مردمی، آب نشانه‌ی زندگی و طهارت بوده است. زاینده‌رود فقط یک رودخانه نیست، بلکه بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی ایران مرکزی است. اگر این هویت از میان برود، با فروریزی فرهنگی و جمعیتی مواجه خواهیم شد که پیامدهایش فراتر از اصفهان، برای کل کشور خطرناک است.

معاون پژوهشی دانشگاه صنعتی اصفهان خطاب به دندانپزشکان حاضر در جلسه گفت: خواهش من این است که واقعیت‌هایی را که در این چند روز از وضعیت زاینده‌رود مشاهده کرده‌اید، منتقل کنید و در هر محفل و جایگاه اثرگذاری که هستید، زاینده‌رود را در صدر اولویت‌های خود قرار دهید. امیدواریم کنگره بعدی را در کنار زاینده‌رود زنده و جاری برگزار کنیم.

انتهای پیام