به گزارش ایسنا، ثریا احمدی، مدیرکل دفتر مطالعات فرهنگی جهاددانشگاهی امروز در نشست تربیت و تعالی زیست فرهنگی و اجتماعی مهارتی دانشجویان با تأکید بر ضرورت شکل‌گیری مدلی جامع برای «تعالی دانشجویان»، گفت: در حال طراحی یک نظام منسجم هستیم تا مجموعه مهارت‌های فرهنگی، اجتماعی و تخصصی مورد نیاز دانشجویان در قالب شبکه‌ای هماهنگ و کاربردی به آن‌ها منتقل شود.
شبکه‌ای برای پیوند مهارت‌ها و توانمندی‌ها
احمدی با بیان اینکه هدف از این طرح، ایجاد هم‌افزایی میان ظرفیت‌های موجود در جهاددانشگاهی است، افزود: در تلاشیم با ایجاد شبکه‌ای پویا، مهارت‌های پراکنده را به ساختاری منسجم تبدیل کنیم تا دانشجو از ابتدای ورود به دانشگاه تا پایان تحصیل، تمامی مهارت‌های لازم در حوزه‌های فردی، فرهنگی، اجتماعی و کسب‌وکار را فراگیرد و توانمند از دانشگاه خارج شود.
وی ادامه داد: ساختار این نظام بر پایه ظرفیت‌های گسترده‌ای که در جهاددانشگاهی وجود دارد طراحی شده است. معاونت فرهنگی جهاد نیز با برخورداری از نهادهای تخصصی همچون سازمان دانشجویان، ایسنا و سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان، بازوهای اصلی اجرایی این نظام خواهند بود.
نقش سازمان‌های فرهنگی جهاددانشگاهی در اجرای نظام تعالی
احمدی با اشاره به جایگاه سازمان دانشجویان در این نظام گفت: این سازمان وظیفه شناسایی و برقراری ارتباط اولیه با دانشجویان را بر عهده دارد و برنامه‌های مهارتی فرهنگی و اجتماعی را برای آن‌ها اجرا می‌کند.
مدیرکل دفتر مطالعات فرهنگی جهاددانشگاهی در ادامه از مشارکت «سازمان مطالعات و ترویج فرهنگ مطالعه» نیز یاد کرد و گفت: این سازمان علاوه بر گسترش فرهنگ مطالعه در بین دانشجویان، در حوزه تولید محتواهای مرتبط نیز نقش‌آفرین خواهد بود.
بهره‌گیری از ظرفیت علمی پژوهشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها
احمدی با تأکید بر اینکه ظرفیت علمی جهاددانشگاهی در بخش‌های مختلف می‌تواند پشتیبان نظام تعالی باشد، اظهار کرد: در حال حاضر، پژوهشکده‌ها و پژوهشگاه‌های تخصصی جهاد در حوزه‌های مختلف از جمله سلامت، علوم اجتماعی و حقوقی، دانش ارزشمندی تولید کرده‌اند که می‌تواند به‌عنوان محتوای علمی و آموزشی در این نظام به کار گرفته شود.
وی ادامه داد: برای مثال، پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی و پژوهشکده‌های فعال در دانشگاه‌های علوم پزشکی شهید بهشتی و تهران، اطلاعات و یافته‌های علمی بسیار ارزشمندی در حوزه سلامت تولید کرده‌اند که قابلیت تبدیل شدن به محتوای آموزشی برای دانشجویان را دارد.
طراحی نظامی چرخه‌ای و پویا
مدیرکل دفتر مطالعات فرهنگی جهاددانشگاهی درباره ساختار این نظام توضیح داد: مدل طراحی‌شده بر پایه چرخه‌ای پویا بنا شده است؛ بدین معنا که فرآیند از شناسایی نیازها آغاز و پس از آموزش، به مرحله بازتولید محتوا و ارتقای نظام بازمی‌گردد. در این چرخه، دانشجویان نه‌تنها دریافت‌کننده آموزش هستند، بلکه در مراحل بعدی به تولیدکنندگان محتوا و کنشگران اصلی تبدیل می‌شوند.
احمدی افزود: در این فرآیند، گاه نقش‌ها تغییر می‌کند؛ ممکن است استاد در جایگاه یادگیرنده یا آموزش‌گیرنده قرار گیرد و دانشجو در جایگاه آموزش‌دهنده یا تولیدکننده محتوا ایفای نقش کند. این پویایی سبب می‌شود نظام تعالی همواره به‌روز، زنده و در حال رشد باقی بماند.
دانش‌سازی منسجم با مشارکت دانشجویان و استادان
وی با تأکید بر اهمیت دانش‌سازی جمعی در این طرح گفت: خروجی فعالیت‌های علمی و فرهنگی در این نظام، با مشارکت مستمر دانشجویان و استادان به‌روزرسانی می‌شود. این چرخه یادگیری، ضمن تقویت روحیه مشارکت علمی، موجب تولید ادبیات جدید در حوزه مهارت‌های فرهنگی و اجتماعی دانشجویان خواهد شد.
احمدی در ادامه خاطرنشان کرد: با بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی، فرهنگی و رسانه‌ای جهاددانشگاهی، می‌توانیم فرآیند آموزش مهارت و تعالی دانشجویان را به شکلی نظام‌مند، پویا و اثرگذار پیش ببریم و گامی مؤثر در جهت توانمندسازی نسل دانشگاهی کشور برداریم.
ارزیابی اثربخشی و بازآفرینی مستمر در «نظام تعالی دانشجو»
مدیرکل دفتر مطالعات فرهنگی جهاددانشگاهی با تأکید بر اینکه اجرای هر برنامه‌ای بدون سنجش اثربخشی نمی‌تواند به تعالی واقعی منجر شود، گفت: در طراحی نظام تعالی دانشجو، مرحله پایانی چرخه به‌طور ویژه به ارزیابی و بازآفرینی اختصاص یافته است تا بتوانیم نقاط ضعف را اصلاح و مدل را به‌صورت پویا تکامل دهیم.
طراحی نظام ارزیابی برای سنجش اثربخشی
وی با بیان اینکه در بسیاری از برنامه‌ها معمولاً به ارزیابی پایانی توجه کافی نمی‌شود، افزود: در این مدل، نظام ارزیابی دقیقی تعریف شده است تا مشخص شود تا چه اندازه به اهداف اولیه دست یافته‌ایم. بر این اساس، شاخص‌های سنجش اثربخشی در چهار حوزه ارتباطی، راهبردی، تأثیرگذاری و اجرایی طراحی شده‌اند که به‌صورت جداگانه مورد بررسی قرار می‌گیرند.
احمدی ادامه داد: در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و مهارتی، هر کدام از این شاخص‌ها دارای معیارهای اختصاصی هستند و نتایج آن‌ها به بازآفرینی مدل در چرخه‌های بعدی کمک می‌کند.
مدیرکل دفتر مطالعات فرهنگی جهاددانشگاهی با اشاره به لزوم استفاده از روش‌های جدید در سنجش و آموزش گفت: در گام نخست این طرح، وضعیت موجود ساختارها، منابع انسانی و میزان آمادگی سازمانی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. برای اجرای این بخش، از مدل‌های نوین آموزشی و سنجش شایستگی استفاده کرده‌ایم تا نسل جدید بتواند با زبان روز و شیوه‌های متناسب با دنیای امروز ارتباط برقرار کند.
وی افزود: در این نظام، اعضای هیئت علمی و دانشجویان هر دو نقش فعال دارند. اساتید باید محتواهای آموزشی را با روش‌های نوین ارائه دهند و دانشجویان نیز در قالب پروژه‌های آموزشی مشارکتی (PL-based) و سخنرانی‌های تعاملی به‌صورت پروژه‌محور مهارت‌های خود را توسعه دهند.
آموزش‌های پروژه‌محور و مسئله‌محور برای دانشجویان
احمدی درباره شیوه اجرای آموزش‌ها توضیح داد: در روش آموزش پروژه‌محور، یک مسئله واقعی و مرتبط با رشته تحصیلی دانشجویان طرح می‌شود. دانشجویان موظف‌اند به‌صورت گروهی راه‌حل‌هایی برای آن ارائه دهند و در قالب‌های مختلف از جمله ارائه شفاهی، پادکست، پست رسانه‌ای یا سایر قالب‌های رایج در میان نسل جوان، نتایج خود را منتشر کنند.
وی ادامه داد: در برخی موارد، آموزش‌ها به‌صورت سفرهای آموزشی و در قالب اردوهای هدفمند سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی برگزار می‌شود تا مهارت‌ها به‌صورت عملی و تجربی نیز تقویت شوند. این برنامه‌ها ذیل یک چارچوب منسجم اجرا خواهند شد تا دانشجو از آغاز تا پایان مسیر رشد خود را در یک نظام هدفمند طی کند، نه صرفاً در قالب برنامه‌های پراکنده و کوتاه‌مدت.
حرکت به سوی آموزش‌های هوشمند مبتنی بر هوش مصنوعی
مدیرکل دفتر مطالعات فرهنگی جهاددانشگاهی با اشاره به ضرورت به‌روزرسانی مدل‌های آموزشی گفت: در حال حاضر، آموزش در جهان به‌سرعت به سمت بهره‌گیری از هوش مصنوعی پیش می‌رود. ما نیز باید از این ظرفیت در نظام تعالی استفاده کنیم تا فرصت‌های یادگیری جدید را برای دانشجویان فراهم سازیم و از قافله تحولات جهانی عقب نمانیم.
وی افزود: هر فناوری جدید که بتواند به غنای نظام تعالی کمک کند، باید به‌صورت تدریجی در ساختار آن وارد شود تا زمینه‌ساز شکل‌گیری یک نظام پویا، نوآور و کارآمد باشد.
طراحی مدل بومی و ایجاد پلتفرم ملی آموزش و ارزیابی
احمدی با اشاره به اینکه «در نقطه آغاز طراحی مدل بومی نظام تعالی» قرار داریم، اظهار کرد: در گام نخست باید همه توانمندی‌ها و ظرفیت‌های جهاددانشگاهی و دانشگاه‌های سراسر کشور شناسایی شود تا بتوان از هم‌افزایی آن‌ها در مسیر ارتقای مهارت و دانش دانشجویان بهره برد.
وی افزود: در ادامه، قصد داریم پلتفرمی طراحی کنیم که دانشجویان از سراسر کشور بتوانند از طریق آن به حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و مهارتی دسترسی داشته باشند، آموزش ببینند و مورد ارزیابی قرار گیرند. این بستر دیجیتال امکان آموزش، تمرین و سنجش را به‌صورت یکپارچه فراهم خواهد کرد.
حرکت به سوی چرخه‌ای کامل از آموزش تا ارزیابی و بازخورد
مدیرکل دفتر مطالعات فرهنگی جهاددانشگاهی در پایان تأکید کرد: تمامی این فرآیندها در قالب چرخه‌ای طراحی شده‌اند که از شناسایی نیازها آغاز و به ارزیابی و بازخورد منتهی می‌شود. این چرخه پویا تضمین می‌کند که نظام تعالی دانشجو همواره در حال به‌روزرسانی، اصلاح و ارتقا باقی بماند.
انتهای پیام
نظرات