گسترۀ جغرافیایی استان همدان از قدیم تاکنون و تمام مناطق قومی و فرهنگی سطح استان همدان را در سه دوره: ۱- قبل از اسلام ۲- آغاز دوران اسلامی تا مشروطیت ۳- دوران معاصر در بر می‌گیرد و به ده سر مدخل اصلی و کارگروه: ۱- کلیات؛ همدان‌شناسی ۲- طبیعت و جغرافیا ۳- اقتصاد ۴- تاریخ سیاسی ۵- بافت اجتماعی ۶- فرهنگ، ادب و هنر ۷- دین، عرفان و ادبیات عربی ۸- سیمای تاریخی استان ۹- مدیریت ۱۰- انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی تقسیم می‌شود. 

دانشنامه به‌صورت کتاب در ۲۰۰ جلد و در کنار آن تعداد زیادی محصولات دیگر منتشر خواهد شد. کار نگارش دانشنامه زیر نظر شورای علمی (با یادی از اعضای فقید شورای علمیِ دانشنامه، استاد پرویز اذکایی و استاد علیرضا ذکاوتی قراگزلو) متشکل از ۲۰۰ پژوهشگر انجام می‌شود و کار نظارت علمی بر تدوین دانشنامه را نیز ۵ تن از پژوهشگران برعهده دارند.  

شورای مدیریت برنامه‌ریزی و پژوهش دانشنامه از آذر ۱۳۹۳ در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی استان همدان تشکیل شده و کار پژوهش و با آغاز تألیف دانشنامه، نخستین مجلدات این مجموعه در بهمن ۱۳۹۷ در همدان رونمایی شد. این دانشنامه در دو بخش اصلی مدخل‌های الفبایی و بخش پیوست است که آثار منتشره تاکنون ۴۲ اثر، شامل ۳۴ کتاب، ۵ آلبوم موسیقی و ۳ فیلم مستند هستند. 

بخش اصلی مدخل‌های الفبایی مربوط به اسامی مشاهیر و شخصیت‌های همدان، فضاها، اماکن، خوراک و پوشاک، آداب و رسوم، هنرهای‌دستی و اصطلاحات عامیانه هستند که در ۱۲ جلد در قطع رحلی گنجانده می‌شوند. 

پیوست‌های دانشنامه نیز در چهار مرحله (شناخت‌نامه، پیوست‌های ادبی و هنری، ترجمه، و آرشیو) منتشر خواهد شد که ۱۷۰ مجلد آن به شناخت‌نامه اختصاص خواهد داشت. در بخش پیوست که شامل شامل پنج مرحله است نیز به ترتیب مرحلۀ اول «شناخت‌نامه» در قالب کتاب‌هایی در عناوین و موضوعات مختلف، هر کتاب در دو قطع وزیریِ سخت/گالینگور به رنگ آبی و رقعیِ ساده/شومیز به چاپ می‌رسد.

مرحلۀ دوم «پیوست‌های هنری و ادبی» مانند تولید فیلم، آلبوم موسیقی، عکس و مجموعۀ آثار هنرمندان در قالب کتاب‌های ضمیمه (در قطع‌های مختلف به رنگ قهوه‌ای) در موضوعات یاد شده همچنین نرم‌افزار چندرسانه‌ای، نرم‌افزار برای گوشی‌های تلفن همراه و... برای حضور در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و به صورت اختصاصی برای دانش‌آموزان و گروه سنی کودک و نوجوان تعریف شده است، تهیه خواهد شد.

مرحلۀ سوم «ترجمه» به تلخیص و ترجمه به سه زبانِ انگلیسی، عربی و فرانسه، برای جذب گردشگران داخلی و خارجی اختصاص خواهد داشت. مرحلۀ چهارم «آرشیو» به تهیه و بایگانی اسناد، آثار، تصاویر و نسخ خطی ارزشمند دربارۀ موضوعات دانشنامه و هم‌افزایی با دستگاه‌های مورد نظر و موزه‌های مرتبط جهت بهره‌برداری و بهره‌مندی تخصصی و بهتر از موزه‌ها خواهد پرداخت. مرحلۀ پنجم «تاریخ شفاهی» شامل تاریخ شفاهیِ دوران معاصر، انقلاب و جنگ تحمیلی در قالب کتاب و آثار صوتی و تصویری (مصاحبه‌ها، یادنامه‌ها و...) است. 

دانشنامه‌ها از مهم‌ترین و جامع‌ترین منابع اطلاعاتی در موضوعات و حوزه‌های مختلف به شمار می‌روند. دانشنامه به شیوه گردآوری اطلاعات به‌صورت میدانی و کتابخانه‌ای از منابع و آثار مکتوب قدیمی، نسخه‌های خطی، تاریخ شفاهی شکل می‌گیرد و به همین دلیل جز سندهای دست اول برای کارهای مطالعاتی و تحقیقاتی به شمار می‌رود.

در دوران حاضر که با گردش آزاد و بسیار زیاد اطلاعات در شبکه‌های مجازی مواجه هستیم، نقش دانشنامه‌ها به‌دلیل مکتوب بودن و سند بودن و دسترسی به منابع اطلاعاتی صحیح دارای اهمیت است. از دیگر فواید دانشنامه این است که شناخت اوضاع تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، مشاهیر منطقه را در اختیار پژوهشگران، محققان، دانشجویان، خوانندگان و علاقمندان به تاریخ و گذشته منطقه فراهم می‌کند.

انتهای پیام