به گزارش ایسنا، دکتر مهدی خراسانچی در نشست خبری امروز که در ساختمان معاونت علمی ریاست‌جمهوری برگزار شد، با بیان اینکه پیش از پرداختن به اهداف نمایشگاه اقتصاد دریا محور، باید درباره ظرفیت‌های دریا سخن گفت، اظهار کرد: دریا در حال حاضر در سراسر دنیا یک منبع بزرگ انرژی محسوب می‌شود؛ انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله جریان‌های دریایی، امواج و گرمایش زمین، بخشی از این ظرفیت‌ها هستند.
وی با اشاره به اینکه دریا منبع آب نیز به شمار می‌آید، گفت: وجود چشمه‌های آب شیرین در بستر خلیج فارس نمونه‌ای از این قابلیت است؛ چنان‌که خلیج فارس در برخی نقاط شوری کمتری دارد و این موضوع به واسطه حضور منابع آب شیرین است.
دبیر برنامه ملی توسعه اقتصاد دریامحور افزود: دریا همچنین منبع مهمی از مواد معدنی است. همان طور که در خشکی استخراج مواد معدنی دنبال می‌شود، در بستر دریا نیز کشورهایی مانند چین، ژاپن و انگلستان در اقیانوس آرام به‌دنبال استخراج فلزات کمیاب هستند.
وی با اشاره به جایگاه دریا ایران در حوزه لجستیک، بیان کرد: این حوزه سه سرفصل مهم دارد؛ نخست شناورسازی که یک صنعت مادر به شمار می‌رود، سپس کشتیرانی که صنعتی بزرگ است و در حوزه سوم بنادر و خدمات مکمل.
خراسانچی همچنین دریا را قطب گردشگری دانست و گفت: گردشگری ساحلی و دریایی با زیربخش‌های متنوع، ظرفیت مهمی ایجاد کرده است. شاید در ایران استفاده از سواحل محدود باشد، اما تفریحات دریایی، ماجراجویی، مارینا و بسیاری از بخش‌های دیگر، حوزه گسترده‌ای را تشکیل می‌دهد که می‌تواند دانشگاه‌های فنی را برای سالیان سال به خود مشغول کند.
وی ادامه داد:حوزه دفاعی نیز از بخش مهم اقتصاد دریاست؛ چه در زمینه شناورهای سطحی و زیرسطحی، چه در حوزه تسلیحات و همچنین در بخش پایش و ارتباطات.
دبیر برنامه ملی توسعه اقتصاد دریامحور، فناوری‌های دریایی، تحول سبز و محیط زیست را از دیگر محورهای مهم اقتصاد دریا محور برشمرد و گفت: بسیاری از صنایعی که پیش‌تر آزادانه از دریا استفاده می‌کردند، اکنون باید خود را با الزامات بین‌المللی منطبق کنند. این الزامات سختگیرانه امروز فرصت‌هایی برای شرکت‌های دانش‌بنیان ایجاد کرده است تا صنایع سنتی را ارتقاء دهند و با قوانین جدید سازگار کنند.
وی افزود: تحول دیجیتال نیز بخشی از حوزه فناوری‌های دریایی محسوب می‌شود. وقتی از هوشمندسازی صحبت می‌کنیم، این هوشمندسازی می‌تواند در کشتیرانی باشد؛ از مسیریابی کشتی‌ها تا جلوگیری از ورود به مناطق آسیب‌پذیر یا حتی مدیریت مزرعه‌های دریایی.
اقتصاد دریا محور ایران نیازمند تحولات فناورانه و سرمایه‌گذاری است
دبیر برنامه ملی توسعه اقتصاد دریا محور با تأکید بر ضرورت نوسازی زنجیره‌های اقتصادی دریایی ایران، از عقب‌ماندگی کشور در هدف‌گذاری‌ها و توسعه فناوری‌های نوین دریایی خبر داد و بر لزوم برنامه‌ریزی برای آینده اقتصاد دریا محور تأکید کرد.
خراسانچی با بررسی وضعیت اقتصادی ایران در حوزه دریا، گفت: اگر نگاه مدیریتی به منافع اقتصادی داشته باشیم، چند نمونه قابل توجه است. در کشورهای همسایه شمال غربی بیش از ۳۰۰ هزار تن تولید ماهی صورت می‌گیرد و در جنوب غربی، عربستان اهداف مشخصی در این زمینه دنبال می‌کند. آنها سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در فناوری و استفاده از مشاوران خارجی انجام داده‌اند.
وی ادامه داد: ما نیز برنامه‌ریزی‌هایی داشتیم، اما بسیاری از هدف‌گذاری‌ها محقق نشد. به عنوان مثال، هدف تعیین شده برای پایان برنامه ششم در پرورش ماهی در قفس، ۲۰۰ هزار تن بود که کمتر از آن تحقق یافت. دلیل این عقب‌ماندگی، نبود زنجیره‌های متناسب و کامل در بخش خصوصی و مشکلات حوزه شناورسازی است.
وی در این باره توضیح داد: در حالی اقدام به توسعه پرورش ماهی در قفس کردیم که برنامه‌ای برای تولید بچه ماهی تدوین نشد.
دبیر برنامه ملی توسعه اقتصاد دریا محور، افزود: جهان امروز به سمت شناورهای پیشرفته و استفاده از سوخت‌های جایگزین حرکت می‌کند. زمانی این ایده‌ها صرفاً بحث‌های نظری بود، اما اکنون آینده اقتصاد دریایی وابسته به سرمایه‌گذاری در این حوزه است. حتی در شناورهای کوچک نیز فناوری‌های نوین بسیار رایج شده و در شناورهای بزرگ، توجه به محیط زیست و سوخت‌های جایگزین اهمیت یافته است.
وی تأکید کرد: برای اینکه اقتصاد دریا محور ایران در آینده سهم مناسبی داشته باشد، از همین امروز باید به تحولات آینده فکر کنیم. در حوزه بندری، بررسی‌های ما نشان می‌دهد که در چند سال گذشته رتبه ایران در بخش تجاری کاهش یافته و عبور کالاها در کشور به دلیل طولانی شدن مسافت‌ها با مشکل مواجه شده است.
به گفته وی، رسالت این برنامه ملی حمایت از توسعه فناوری و پروژه محوری در تمامی زنجیره‌های اقتصادی دریایی است.
هوشمندسازی بنادر کشور
دبیر برنامه ملی توسعه اقتصاد دریامحور و دبیر نمایشگاه ملی توانمندی‌های دانش‌بنیان اقتصاد دریامحور، در نشست خبری این نمایشگاه در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، جزئیات برنامه هوشمندسازی بنادر کشور را تشریح کرد.
خراسانچی با تاکید بر اینکه فرایندهای کنونی در بنادر شامل تعداد زیادی مراحل اداری و محدودیت‌های غیرضروری است، گفت: هدف اصلی خروج فرایندهای زائد از چرخه و روان‌سازی ورود و خروج کالا است.
خراسانچی توضیح داد: در حال حاضر دستگاه‌های متعدد مقرراتی مثلا حدود ۱۵ سازمان مختلف متناسب با نوع کالا سبب ایجاد توقف‌های طولانی برای ترخیص می‌شوند. برای مثال کالایی مانند اسباب‌بازی ممکن است صرفا به دلیل تمرکز برخی فعالیت‌های غیرمرتبط در اختیار بندر با تاخیرهای غیرمنطقی مواجه شود.
ورود کالا باید مانند ورود مسافر روان باشد
خراسانچی با اشاره به تجربه فرودگاه‌ها در خصوص روان‌سازی، گفت: همان‌طور که یک مسافر بدون توقف‌های غیرضروری در فرودگاه بیهقی وارد و خارج می‌شود، کالا نیز باید با همین روانی وارد بندر و بدون تشریفات اضافی خارج شود. بندر محل انجام امور کالایی نیست؛ وظیفه بندر تسهیل ورود، خروج و عملیات بندری و مرحله نخست آن احراز هویت و ورود کالا بدون دخالت انسانی است.
به گفته وی، فاز نخست هوشمندسازی بر اجرای عملیات بندری و حذف فرایندهای دستی متمرکز است.
وی اضافه کرد: در این فاز احراز هویت راننده، شاگرد راننده و خودرو به‌جای روش‌های سنتی با فناوری‌هایی مانند تشخیص چهره و سامانه‌های هوشمند انجام می‌شود.
خراسانچی افزود: در این حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان توانمند زیادی داریم که می‌توانند نیازهای تصویری، اسکن و پردازش داده‌ها را تامین کنند.
به گفته وی، رتبه ایران در حوزه لجستیک از جایگاه ۶۰ به حدود ۱۲۰ در جایگاه‌های بین المللی تنزل یافته است.
تشخیص اصالت کالا با ترکیب داده‌ها
خراسانچی یکی از مهمترین چالش‌ها را تعیین اصالت کالا و ارزش‌گذاری صحیح دانست و گفت: سامانه هوشمند باید بتواند با ترکیب داده‌ها از جمله اطلاعات اظهار صاحب کالا، داده‌های فنی، سوابق حمل و اطلاعات طبقه‌بندی کالا اصالت و ارزش واقعی کالا را تشخیص دهد.
وی تاکید کرد: وقتی یک کالا مثل اسباب بازی یا کفش وارد می‌شود، سیستم باید بتواند بر اساس ترکیب داده‌ها تشخیص دهد که کالا همان است که در اظهارنامه آمده و از بروز خطاهای انسانی جلوگیری کند.
بندر بوشهر؛ نخستین پایلوت هوشمندسازی لجستیک
خراسانچی با اعلام اینکه در چارچوب اجرای این برنامه بندر بوشهر به عنوان بندر پایلوت در حوزه لجستیک انتخاب شده است، گفت: در این راستا بندر بوشهر به دلیل ظرفیت‌های عملیاتی، موقعیت جغرافیایی و زیرساخت‌های قابل توسعه، به عنوان بندر پایلوت اجرای هوشمندسازی انتخاب شده است.
وی در ادامه افزود: طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده تا پایان برنامه هفتم توسعه سه بندر هوشمند در کشور توسعه خواهد یافت و بوشهر نخستین گام این مسیر است.
همکاری مشترک گمرک و سازمان‌ها برای اجرای کامل طرح
به گفته دبیر برنامه ملی توسعه اقتصاد دریامحور، موفقیت این طرح به همکاری کامل گمرک و سایر سازمان‌های مرتبط وابسته است: هوشمندسازی بدون همکاری بین‌سازمانی ممکن نیست. گمرک باید در حوزه ارزش‌گذاری و اصالت‌سنجی کالا مشارکت فعال داشته باشد تا حلقه‌های زنجیره به‌صورت کامل و یکپارچه عمل کند.
برگزاری نمایشگاه دریا محور
دبیر برنامه ملی توسعه اقتصاد دریامحور با اشاره به برگزاری نمایشگاه ملی توانمندی‌های دانش‌بنیان اقتصاد دریامحور در روزهای ۲۷ و ۲۸ آبان ماه جاری، گفت: این رویداد در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه از ساعت ۹ تا ۱۶ در مصلای امام خمینی(ره) برگزار می‌شود. این رویداد با ظرفیت محدود و ماهیت حمایتی، میزبان مجموعه‌ای از شرکت‌های دانش‌بنیان خواهد بود.
خراسانچی با اشاره به موضوع نمایشگاه، گفت: نمایشگاه ملی توانمندی‌های دانش‌بنیان به مناسبت دومین سالگرد ابلاغ سیاست‌های کلان اقتصاد دریامحور برگزار می‌شود؛ سیاستی که می‌تواند زمینه‌ساز پیشرفت و توسعه قابل‌توجهی در این حوزه باشد.
وی با بیان اینکه اقتصاد دریامحور مجموعه‌ای وسیع از حوزه‌های علمی، فناوری، زیستی و صنعتی را دربرمی‌گیرد، توضیح داد: امروز منابع زیستی و زیست فناوری یکی از حوزه‌های شاخص اقتصاد دریاست. انرژی نیز بخش مهمی از این اقتصاد به شمار می‌رود. علاوه‌بر این، آب هم به‌عنوان یک منبع راهبردی در حوزه دریا اهمیت دارد؛ هرچند منابع آب شیرین بسیار محدود و کمیاب هستند، اما وجود آب‌های شور بر بستر خلیج فارس مزیت‌هایی را ایجاد کرده که باید از آن بهره‌برداری کرد.
خراسانچی با اشاره به اینکه صنایع دریایی از صنایع مادر کشور محسوب می‌شوند، افزود: کشتی‌سازی و کشتیرانی هر دو صنایع بزرگی هستند و در کنار آنها، خدمات بندری و فعالیت‌های مکمل دریا نیز جایگاه مهمی دارند. علاوه بر این، دریا یک قطب گردشگری بزرگ است؛ گردشگری ساحلی و دریایی با انواع فعالیت‌ها، از ماجراجویی گرفته تا ماریناها. شاید در ایران استفاده ما از سواحل محدود باشد، اما ظرفیت‌های گردشگری در این بخش بسیار فراتر است.
وی در بخش دیگری به حوزه‌های فنی مرتبط با دریا اشاره کرد و ادامه داد: صنایع مرتبط با شناورهای سطحی و زیرسطحی، چه در حوزه غیرنظامی و چه در زمینه تسلیحات، از حوزه‌های مهم و تحول‌آفرین هستند. همچنین حوزه محیط زیست و حرکت به سمت تحول سبز اهمیت ویژه‌ای دارد؛ چرا که بسیاری از صنایعی که پیش‌تر بدون محدودیت فعالیت می‌کردند، اکنون باید خود را با الزامات بین‌المللی هماهنگ کنند. این الزامات سختگیرانه در واقع فرصت‌هایی را برای شرکت‌های دانش‌بنیان ایجاد می‌کند تا صنایع سنتی را ارتقاء دهند.
خراسانچی تحول دیجیتال را نیز یکی از پیشران‌های مهم این حوزه دانست و تصریح کرد: فناوری‌های تحول دیجیتال می‌توانند در بخش‌هایی مانند آبزی‌پروری و مدیریت منابع نقش مهمی ایفا کنند.
انتهای پیام
نظرات