به گزارش ایسنا، در زندگی روزمره، ارتباط یکی از ابزارهای اصلی انسان است و در حرفه پزشکی این نقش بسیار بشتر از حالت عادی اهمیت پیدا می‌کند. زمانی که دانشجو وارد محیط آموزشی علوم پزشکی می‌شود، باید بتواند اطلاعات را از بیمار بگیرد، نکات لازم را توضیح دهد، موقعیت بیماران را درک کند و پاسخ مناسبی بدهد. ارتباط نه فقط حرف زدن، بلکه گوش کردن، فهمیدن و انتقال درست احساسات است. بسیاری از پژوهش‌ها نشان داده‌اند که پزشکان و کارکنان سلامت بخش بزرگی از زمان کاری خود را صرف تعامل با بیماران می‌کنند. به همین دلیل، اگر این مهارت‌ها به درستی آموزش داده نشوند، کیفیت درمان کاهش می‌یابد و بیمار احساس سردرگمی یا نارضایتی می‌کند. اهمیت این موضوع باعث شده است که مهارت‌های ارتباطی به عنوان بخشی از مهارت‌های زندگی در آموزش علوم پزشکی مطرح شود. با وجود این، مطالعات متعددی هنوز از ضعف در این حوزه میان دانشجویان و حتی فارغ التحصیلان خبر می‌دهند و یادآور می‌شوند که سرمایه گذاری آموزشی در این بخش باید دقیق و هدفمند باشد.

در بسیاری از کشورها و حتی داخل ایران بارها تاکید شده که مهارت‌های ارتباطی دانشجویان پزشکی، پرستاری و دیگر رشته‌ها باید به صورت جدی تقویت شود. این مهارت‌ها فقط برای صحبت با بیماران نیست، بلکه به دانشجویان کمک می‌کند با اعضای تیم درمان نیز تعامل مناسب داشته باشند. ارتباط مؤثر می‌تواند باعث تشخیص بهتر، درمان دقیق‌تر و افزایش رضایت بیماران شود. در نبود مهارت کافی، دانشجو ممکن است هنگام روبه‌رو شدن با بیمار دچار اضطراب شود، نتواند اطلاعات لازم را استخراج کند یا پیام‌های کلامی و غیرکلامی بیمار را درست تفسیر کند. همچنین، کنترل عواطف، توانایی پرسیدن پرسش‌های درست و انتقال پیام‌های روشن از جمله مهارت‌هایی است که روی سلامت روانی و روابط انسانی نیز اثر دارد. به همین دلیل، ارزیابی منظم این توانایی‌ها می‌تواند نشان دهد دانشجویان در چه بخش‌هایی نیازمند آموزش بیشتر هستند. همین ضرورت زمینه انجام پژوهشی را فراهم کرد که بر مهارت‌های ارتباط کلامی دانشجویان علوم پزشکی تمرکز داشت و تلاش کرد تصویری روشن از وضعیت موجود ارائه دهد.

در این تحقیق، یوسف حمیدزاده اربابی از دانشگاه علوم پزشکی اردبیل به همراه یک همکار هم دانشگاهی به بررسی وضعیت دانشجویان پرداختند. این پژوهش با نگاه دقیق به عوامل جمعیت شناختی و شرایط تحصیلی دانشجویان تلاش کرد نشان دهد چه کسانی مهارت بالاتری دارند و چه کسانی نیازمند آموزش بیشتر هستند. آن‌ها به شکلی ساده و قابل سنجش، مهارت ارتباط کلامی دانشجویان را اندازه گرفتند و تلاش کردند ارتباط این نتایج را با سن، جنسیت، معدل و سال ورود به دانشگاه بررسی کنند.

روش انجام پژوهش به گونه ای طراحی شد که تصویر قابل اعتمادی از وضعیت دانشجویان ارائه دهد. این مطالعه روی ۲۸۲ دانشجوی رشته‌های مختلف علوم پزشکی اردبیل انجام شد و ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه‌های استاندارد بود. این داده‌ها سپس با استفاده از روش‌های آماری تجزیه و تحلیل شد.

نتایج این بررسی‌ها نشان دادند میانگین نمره مهارت‌های ارتباطی دانشجویان در سطح متوسط تا خوب قرار داشته است. این یعنی دانشجویان در مهارت‌های پایه مشکل حاد نداشتند، اما فاصله آن‌ها با وضعیت ایده آل قابل توجه بود.

همچنین مشخص شد دانشجویان دختر عملکرد بهتری داشتند که می‌تواند به ویژگی‌های رفتاری و تمایل بیشتر به برقراری ارتباط دقیق مرتبط باشد. دانشجویان غیربومی نیز نمرات بالاتری داشتند که شاید ناشی از تجربه بیشتر ارتباط با افراد جدید باشد.

یافته‌های فوق که در «مجله سلامت و بهداشت» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اردبیل منتشر شده‌اند، همچنین نشان دادند که دانشجویان سال‌های بالاتر و کسانی که معدل بیشتری داشتند، مهارت ارتباطی بهتری داشتند. به نظر می‌رسد مواجهه بیشتر با محیط‌های بیمارستانی و آموزشی، دانشجویان را در استفاده از مهارت‌های ارتباطی پخته تر می‌کند. این اختلاف‌ها از نظر آماری معنادار و قابل توجه بود و نشان داد که آموزش و تجربه نقش مهمی در تقویت این مهارت دارند.

در بخش تکمیلی پژوهش نیز تاکید شده که با وجود سطح متوسط تا خوب، هنوز فاصله تا وضعیت مطلوب احساس می‌شود. تکرار این نتیجه نشان می‌دهد این فاصله برای پژوهشگران جدی بوده است. از نگاه آن‌ها، اگر این شکاف برطرف نشود، می‌تواند در سالهای آینده به نارضایتی بیماران، چالش‌های ارتباطی و کاهش کیفیت خدمات درمانی منجر شود. تقویت مهارت‌های ارتباطی، علاوه بر افزایش کیفیت درمان، به سلامت روانی دانشجویان و ایجاد احساس امنیت در موقعیت‌های کاری نیز کمک می‌کند.

در نهایت، مجریان این پژوهش تاکید کرده‌اند که گنجاندن آموزش مهارت‌های ارتباطی در برنامه درسی همه رشته‌های علوم پزشکی ضروری است و برگزاری کارگاه‌های مهارتی، به ویژه در سالهای ابتدایی ورود به دانشگاه، می‌تواند بسیاری از ضعف‌ها را کاهش دهد.

انتهای پیام