به گزارش ایسنا،نهمین نمایشگاه بین‌المللی شیلات، آبزیان و صنایع وابسته از ۱۲ تا ۱۵ آذرماه ۱۴۰۴ در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران، برگزار شد. دستاوردهای واحدهای سازمانی جهاددانشگاهی مرتبط با شبکه آبزی‌پروری دفتر تخصصی کشاورزی و منابع طبیعی این نهاد نیز در این نمایشگاه در معرض دید عموم قرار گرفت. 

توانمندی جهاددانشگاهی در حوزه کشاورزی و منابع طبیعی 

زهرا شیخی معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی امروز شنبه (۱۵ آذرماه) ضمن بازدید از بخش‌های مختلف این نمایشگاه، بیان کرد: امروز در نمایشگاه شیلات، شاهد تلاش‌ها و زحمات فراوان محققان توانمند جهاددانشگاهی در حوزه کشاورزی و منابع طبیعی بودم.

وی با تأکید بر اینکه در شرایط فعلی کشور، موضوعاتی همچون امنیت غذایی پایدار و ناترازی آب از جمله مسائل اساسی و حیاتی محسوب می‌شوند، گفت: خوشبختانه محققان جهاددانشگاهی در حوزه‌های کشاورزی و منابع طبیعی توانسته‌اند ضمن شناسایی دقیق نظام مسائل این بخش، مطالعات علمی دقیق و ارزشمندی در این حوزه به خصوص در حوزه آبزی پروری انجام دهند.

آبزی‌پروری از ارکان اصلی امنیت غذایی است

معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی صنعت آبزی پروری را یکی از ارکان اصلی امنیت غذایی در دنیا به‌ویژه در ایران دانست و تصریح کرد: این امر به خاطر برخورداری از سواحل وسیع در شمال و جنوب کشور است. با توجه به مباحث مربوط به تغییر اقلیم و خشکسالی‌های متمادی در کشور مطمئن‌ترین مسیر تامین پروتئین مورد نیاز کشور، حوزه آبزی پروری با تاکید بر آبزی پروری در دریا است. بنا به اهمیت موضوع، یکی از شبکه‌های تخصصی هفت‌گانه تعریف شده در حوزه کشاورزی و منابع طبیعی معاونت پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی، شبکه بزرگ آبزی پروری است که واحدهای مستعد این حوزه از سراسر کشور شامل سازمان تهران، پژوهشگاه ابن سینا، پژوهشکده بیوتکنولوژی سازمان خراسان رضوی، مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی، واحد بوشهر و واحد مازندران در این شبکه حضور فعال دارند و در زمینه‌های مهمی چون تولید واکسن آبزیان، تولید بچه ماهی جهت پرورش در قفس در دریا، تولید پروبیوتیک‌ها، تولید جلبک و فراورده‌های جلبکی و همچنین زیست پالایی و احیاء و بازچرخانی پساب فعالیت می‌کنند که جلوه‌هایی از این توانمندی را در این نمایشگاه شاهد بودیم.

شیخی افزود: ارزش غذایی بالای گوشت ماهی، اسیدهای چرب امگا۳ و درصد بالای ریزمغذی‌ها، تعداد کم زئونوزها(عدم تهدید بیماری‌های نوپدید و بازپدید)، خونسرد بودن ماهی، ضریب تبدیل غذای پایین، اقتصاد انرژی، وزن مخصوص نزدیک آب، دفع آمونیاک، تکثیر ساده و سریع از جمله مزیت‌های آبزی پروری نسبت به سایر حوزه‌های تامین پروتئین مانند دام سبک و سنگین است.

آبزی‌پروری تنها راه حفظ امنیت غذایی جهانی

وی ادامه داد: مشکلات تولید گوشت قرمز در جهان و کشور، نقش نشخوارکنندگان در گرمایش جهانی و تولید گازهای گلخانه‌ای، محدودیت مراتع و خشکسالی و... باعث شده در چهار دهه اخیر بالاترین میزان رشد تولید پروتئین (۳.۸% سالانه) مربوط به آبزیان باشد. پروتئین آبزیان از دو منبع صید و پرورش تامین می‌شود، بنابراین با توجه به محدودیت صید، آبزی پروری تنها راه حفظ امنیت غذایی جهانی با تاکید بر پروتئین با منشاء آبزیان است.

معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی اظهار داشت: تغییرات اقلیمی، خشکسالی‌ها و کم آبی، باعث محدودیت در تولید ماهیان آب شیرین بوده است، به‌طوریکه پرورش ماهی قزل آلا در آب شیرین در دهه اخیر در دنیا کاهش داشته است. برای کشورهایی مثل ایران که با چالش آبی شدید مواجه هستند استفاده از آب شیرین برای پرورش ماهی فقط در سیستم‌های متراکم و فوق متراکم دارای توجیه است. 

ایران جزو موفق‌ترین کشورها در تولید آبزیان

شیخی با بیان اینکه ایران در تولید آبزیان در چند دهه اخیر از موفق‌ترین کشورها در جهان بوده است، گفت: طی ۴۰ سال گذشته متوسط رشد تولید آبزیان ۵.۹% بوده که رشد پرورش دو برابر صید بوده است. برای امتداد رشد تولید آبزیان در کشور به منظور حفظ امنیت غذایی پایدار، مکانیزه کردن تولید (تولید متراکم) و گرایش به دریا و آبهای نامتعارف، بهترین و تنها راه علمی و عملی تحقق این هدف مهم است. لذا گرایش به دریا در آبزی پروری (بخشی از اقتصاد دریامحور) بهترین گزینه پیش روی توسعه صنعت شیلات کشور است. 

وی با اشاره به اینکه بیش از ۵۸۰۰ کیلومتر سواحل جنوب و شمال، گنج پنهان توسعه آبزی پروری در دریا و توسعه اقتصاد دریا محور می‌باشد، تصریح کرد: مشکلات عمده این صنعت، تامین بچه ماهی و سایر زیرساخت‌های لازم برای تولید است. تنها گونه دریایی که پرورش آن در ایران گسترش یافته سی باس آسیایی است. متاسفانه هنوز تامین بچه ماهی این گونه وابسته به واردات لارو از خارج از کشور است. لذا جهاددانشگاهی در راستای برنامه‌های توسعه ۵ ساله کشور و ضرورت توسعه صنعت پرورش ماهیان دریایی، برای دستیابی به بیوتکنیک تکثیر ماهی سی باس آسیایی و تولید بچه ماهی دو طرح «دستیابی به بیوتکنیک تکثیر و تولید بچه ماهی انگشت قد» و «تولید غذای زنده مراحل لاروی ماهی سی باس آسیایی» را به اجرا درآورد.

تولید انواع واکسن‌های آبزیان توسط جهاددانشگاهی

معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی افزود: همچنین، بهبود کیفیت و استانداردسازی واکسن دوگانه استرپتوکوکوزیس و ویبریوزیس ماهی سی باس آسیایی، تولید پروبیوتیک بومی برای استفاده در ماهیان دریایی، تکمیل پروژه دلوار (تولید ۵ میلیون بچه ماهی سی باس)، انجام تحقیق روی تکثیر گونه‌های بومی (ماهی صبیتی، شانک، هامور)، بهبود کیفیت و استانداردسازی واکسن دوگانه استرپتوکوکوزیس و ویبریوزیس ماهی سی باس آسیایی، تولید پروبیوتیک بومی برای استفاده در ماهیان دریایی و میگو در حال انجام است.

شیخی ادامه داد: ۹۰٪ کل تلفات آبزی‌پروری و ۵۰% کاهش تولید به دلیل بیماری‌های عفونی هستند. سالانه بیش از ۱۰ درصد تلفات تولید، به دلیل بیماری است. ۵۵% بیماری‌ها باکتریایی، ۲۲ % ویروسی و ۱۹ درصد انگلی و ۴% قارچی است. آنتی بیوتیک تراپی روشی ناصحیح و جایگزین واکسیناسیون است که باعث آسیب‌های زیست محیطی، ایجاد باکتری‌های مقاوم و هزینه بالا، انتقال مقاومت به انسان و سایر مشکلات اجرایی می شود. بنابراین واکسن‌ها تنها راه حل این مشکل هستند.

انجام تحقیقات در زمینه واکسن‌های نسل دوم و سوم توسط جهاددانشگاهی

وی در خصوص اقدامات جهاددانشگاهی در حوزه واکسن‌های آبزیان اظهار داشت: در این زمینه جهاددانشگاهی از حدود ۲۰ سال پیش بیشترین سابقه و خدمت را در حوزه واکسن‌های آبزیان (در قزل آلا و سی باس آسیایی) داشته است. مهمترین بیماری‌های باکتریایی در قزل آلا در کشور استرپتوکوکوزیس و یرسینیوزیس است که واکسن هر دو بیماری به صورت تک واحدی و دو واحدی تولید شده است. مهمترین بیماری باکتریایی سی باس نیز استرپتوکوکوزیس و ویبریوزیس است که واکسن هر دو بیماری به صورت تک واحدی و دو واحدی در جهاددانشگاهی تولید شده است.

معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی با بیان اینکه تحقیقات در زمینه واکسن‌های نسل دوم و سوم در حال انجام است، گفت: توسعه واکسن‌های ویروسی آبزیان در برنامه‌های آتی جهاددانشگاهی با تکیه بر دانش فنی موجود در پژوهشکده‌ها و پژوهشگاه‌های جهاددانشگاهی در حال انجام است. 

شیخی با بیان اینکه ارجحیت ایمنی غیر اختصاصی در ماهی و میگو نسبت به ایمنی اختصاصی باعث جایگاه ویژه پروبیوتیک‌ها شده است، گفت: آبزی پروری پیشرو و پایدار، بدون پروبیوتیک‌ها ممکن نیست. مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران در قالب طرح «تولید پروبیوتیک‌های پرکاربرد در صنایع» موفق به معرفی پروبیوتیک‌های موثر در آبزیان شده‌اند. صنعت میگوی کشور با تولید حدود ۶۰ هزار تن و مصرف بیش از ۱۰۰ هزار تن خوراک میگو، نیاز ضروری به پروبیوتیک‌های بومی موثر دارد.

آمادگی جهاددانشگاهی در راستای تحقق اهداف برنامه هفتم در حوزه آبزی‌پروری

وی تأکید کرد: این نهاد آمادگی دارد در راستای تحقق اهداف پیش‌بینی شده در برنامه هفتم پیشرفت در حوزه آبزی پروری در زمینه‌های ذیل ماموریت کلان بپذیرد:

- تولید واکسن های باکتریایی و ویروسی بر علیه بیماری های رایج در صنعت آبزی پروری کشور

- تولید بچه ماهی مورد نیاز کشور برای پرورش ماهی در قفس در دریا (سی باس، صبیتی، شانک، ماهور و ...)

- تولید و تکمیل زنجیره ارزش جلبک در کشور

- تولید پروبیوتیک‌های پرکاربرد در صنعت آبزی پروری کشور

- بازچرخانی و احیاء پساب ها

معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی در پایان گفت: امیدوارم تمام تلاش‌های صورت‌گرفته در این حوزه بتواند به دولت در تحقق برنامه‌ریزی‌های ملی کمک کرده و در نهایت به خدمت مردم کشورمان در جهت ارتقای کیفیت زندگی و سلامت عمومی منجر شود.

انتهای پیام