پژوهشی با عنوان «بررسی وضعیت ماکروپلاستیکها در سواحل خلیج فارس استان بوشهر» که بههمت بهمن رماوندی و همکاران وی در مرکز تحقیقات سلامت محیط و انرژی سیستمی پژوهشکده علوم زیستپزشکی خلیج فارس و دانشگاه علوم پزشکی بوشهر انجام شده، پس از انجام مطالعات میدانی و تحلیلهای علمی، در سال ۲۰۲۴ در مجله معتبر بینالمللی Heliyon منتشر شده است.
تمرکز بر سواحل شنی حساس خلیج فارس
در سالهای اخیر مطالعات متعددی درباره آلودگی پلاستیکی در آبها و رسوبات خلیج فارس انجام شده، اما این پژوهش با تمرکز ویژه بر سواحل شنی استان بوشهر صورت گرفته است. سواحلی که از نظر زیستمحیطی اهمیت بالایی دارند و زیستگاه پرندگان مهاجر و محل تخمگذاری لاکپشتهای دریایی به شمار میروند.
استان بوشهر به دلیل فعالیتهای گسترده تجاری، ماهیگیری، صنعتی و گردشگری، یکی از مناطق مهم و در عین حال آسیبپذیر در برابر آلودگیهای ساحلی محسوب میشود. پژوهشگران در این تحقیق تلاش کردهاند تصویری روشن از وضعیت آلودگی پلاستیکی و تهسیگار در این سواحل ارائه دهند و منابع احتمالی این آلودگیها را شناسایی کنند.
حضور پلاستیک و تهسیگار در تمام سواحل بررسیشده
به گزارش ایسنا، براساس نتایج این پژوهش، آلودگی ناشی از پلاستیکها و تهسیگارها در تمام سواحل مورد بررسی مشاهده شده است. این یافته نشان میدهد که مشکل آلودگی ساحلی محدود به نقاط خاص نیست و تقریباً همه سواحل بررسیشده با این مسئله مواجه هستند.
پژوهشگران اعلام کردهاند که پلاستیکهای رهاشده در سواحل از نظر رنگ و شکل تنوع زیادی دارند. موضوعی که نشاندهنده متفاوت بودن منابع تولید این زبالههاست. در میان اقلام شناساییشده، وسایل مصرفی روزمره مانند لیوانها و بطریهای پلاستیکی یکبار مصرف سهم قابل توجهی داشتهاند. اقلامی که معمولاً پس از مدت کوتاهی استفاده، بدون مدیریت مناسب وارد محیط طبیعی میشوند.
نقش گردشگری در افزایش آلودگی ساحلی
یکی از نکات قابل توجه این پژوهش، تفاوت میزان آلودگی میان سواحل با کاربریهای مختلف است. یافتهها نشان میدهد سواحلی که بیشتر برای تفریح و گردشگری مورد استفاده قرار میگیرند، نسبت به سواحل ماهیگیری آلودگی بیشتری از نظر پلاستیک و تهسیگار دارند. این موضوع ارتباط نزدیکی با رفتارهای انسانی، حضور گردشگران و شیوه استفاده از سواحل دارد و بر لزوم مدیریت بهتر فعالیتهای تفریحی در مناطق ساحلی تأکید میکند.
در مقابل، سواحل مرتبط با فعالیتهای ماهیگیری وضعیت بهتری از نظر پاکیزگی داشتهاند که میتواند ناشی از حساسیت بیشتر بهرهبرداران این سواحل نسبت به محیط کاری خود باشد.
پیام پژوهش برای جامعه و تصمیمگیران
به گزارش ایسنا، پژوهشگران این مطالعه تأکید میکنند که آلودگی پلاستیکی سواحل تنها یک مسئله ظاهری یا محلی نیست، بلکه میتواند پیامدهای گستردهای برای اکوسیستمهای دریایی، حیاتوحش و حتی سلامت انسان داشته باشد. به همین دلیل، مقابله با این چالش نیازمند رویکردی فراتر از اقدامات مقطعی است.
براساس پیشنهادهای ارائهشده، افزایش همکاری میان نهادهای دولتی، بخش خصوصی و سازمانهای مردمنهاد، آموزش و آگاهیبخشی به شهروندان و گردشگران، تشویق مشارکت داوطلبانه در پاکسازی سواحل، تسهیل جمعآوری زبالههای پلاستیکی و تهسیگار و همچنین اجرای مؤثر قوانین زیستمحیطی میتواند نقش مهمی در کاهش آلودگی سواحل ایفا کند. همچنین پایش مستمر و نظافت برنامهریزیشده سواحل بهعنوان یکی از راهکارهای عملی برای کنترل این آلودگیها مطرح شده است.
انتهای پیام
نظرات