کویر اینجا، با همه زیبایی‌های پیدا و پنهان‌اش، سخت خشک است و بی‌رحم و تبرداران و تبر به‌دستان، ستون پنجم ارتش کویرند. آنها خائنان خودی‌اند، همرهان و همراهان کویرند در این یورش نابرابر تا زندگی را پس بزنند و به چنبره بیشتر مرگ و حاکمیت خشک کویر مدد رسانند. آنها "گرگ‌های در لباس میش"اند که گاه از فقر و بی‌کاری، بهانه‌ای می‌سازند تا تیشه به ریشه تاغ‌ها که در اینجا، خود خود "زندگی‌"اند بزنند.

به‌گزارش خبرنگار ایسنا این هفته فرصتی دست داد تا از نزدیک تاغ‌زارهای جنوب سمنان و زخم‌های پی‌در پی "تبر"بر قامت نحیف این درختچه‌های کویری مهم و حیاتی که ساکنان کویر مرکزی ایران را از یورش خشک کویر محافظت می‌کنند را از نزدیک ببینم.

جای دندان‌ و دندانه‌های اره و تبر بر تنه و ساقه‌های تاغ‌زارها و بلندای درختان افتاده بر زمین و تاغ‌های 50-60 ساله و... به روشنی پیدا است. رد پای تیز تبر، تنه‌های افتاده به خاک، عبور خشک و بی‌صدای بیابان از لابه‌لای درختچه‌ها و... همه و همه دست به هم می‌دهد تا اندوهی بزرگ در سکوت کویر جنوب سمنان بر دلم بنشیند سکوتی که گاه و بی‌گاه و دور از چشم مردم این شهر با صدای اره و تبر شکسته می‌شود و خواب زمستانی این درختچه‌ها را برمی‌آشوبد.

ساقه‌ها و تنه‌های قطور درختان قطع‌شده حکایت از عمر طولانی تاغ‌های قطع‌شده دارد، دلم که می‌گیرد می‌خواهم مرثیه‌ای برای این درخت‌های به پهلو افتاده بنویسم.

تا چشم کار می‌کند تاغ‌زار است و کویر، تاغ‌ها همچون نواری بلند و خطی سبز، کویر سوزان جنوب استان سمنان را از حاشیه شمالی کویر، جدا می‌کند. همه هشت شهرستان استان سمنان در حاشیه همین کویر و به فاطله کوتاهی از این نوار سبز طولانی ایجاد شدند. می‌گویند عمر برخی از این تاغ‌ها به بیش از 60 سال هم می‌رسد. تاغ‌ها و جنگل‌های دست‌کاشتی که سال به سال تنک‌تر می‌شوند و اگر عزمی جدی‌تر به میان نیاید شاید کویر با همه هیمنه و سترگی‌اش از روی آنها بگذرد و در ابتدای شهر با ما روبرو شود.

رئیس منابع‌طبیعی و آبخیزداری شهرستان سمنان می‌گوید: دست‌درازی به تاغ‌زارها و قاچاق چوب این درختچه‌ها یکی از مهمترین چالش‌های پیش‌ روی امروز ما است.

علی‌رضا رهایی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا از دست‌درازی به فضای سبز و طبیعت به عنوان یکی از بحران‌های مبتلابه منابع‌طبیعی در کشور و استان نام برد و گفت: قطع تاغ‌زارها در استان و خصوصا در جنوب سمنان نگران‌کننده است.

وی با بیان اینکه دست‌درازی به تاغ‌زارها فشار به طبیعت را در این مناطق مضاعف می‌کند افزود: تخریب این جنگل‌های دست‌کاشت که برخی از آنها عمری بیش از نیم قرن دارند اثرات سویی در زندگی ساکنان شهرهای حاشیه کویر خواهد داشت.

رئیس منابع‌طبیعی و آبخیزداری شهرستان سمنان با اشاره به قطع بخشی از درختان تاغ در سمنان گفت: تاغ‌زارهای سمنان از یک سو به‌واسطه وجود شترداران و از سوی دیگر به واسطه قاچاق چوب و زغال در معرض خطر قرار دارند.

هجوم چهار هزار نفری شترها و ...نفری چاقاقچیان به تاغ‌زارهای سمنان

وی با بیان اینکه شترها یکی از عوامل تخریب تاغ‌زارهای سمنان هستند خاطرنشان کرد: وجود بالغ بر چهار هزار نفر شتر در شهرستان سمنان سبب شده که بخشی از تاغ‌زارهای جنوب سمنان آسیب جدی ببینند.

رهایی از تداوم فشار افراد سودجو بر تاغ‌زارهای سمنان خبر داد و تصریح کرد: قاچاق چوب و زغال این درختچه‌ها سبب شده که هر ساله شاهد از بین رفتن بخشی از این سرمایه‌های ارزشمند باشیم.

وی از برخورد منابع طبیعی و آبخیزداری سمنان با افراد سودجو خبر داد و اضافه کرد: دستگاه قضایی در استان همکاری بسیار خوبی با منابع‌طبیعی در برخورد با قاچاقچیان چوب و زغال داشته است.

این مدیر مسئول از دستگیری تعدادی از قاچاقچیان چوب در یک سال اخیر در سمنان خبر داد و اظهار کرد: از ابتدای امسال تاکنون به واسطه این همکاری و تعامل خوب، کشفیات بسیار خوبی داشتیم و چندین باند قاچاق چوب و زغال در مرکز استان منهدم شدند.

وی با اشاره به نقش مهم تاغ‌زارها در پیشگیری از پیشروی کویر به ایسنا گفت: تاغ‌زارها نقش بسیار مهم و حیاتی در جلوگیری از پیشروی کویر دارند و منابع‌طبیعی استان سمنان در چند دهه اخیر ده‌ها هکتار جنگل‌دست کاشت در حاشیه کویر ایجاد کرده اما متاسفانه امروز این سرمایه عظیم در خطر نابودی است.

وی با بیان اینکه تخریب بیشتر تاغ‌ها سبب هجوم بیشتر کویر به مناطق شهری و اراضی کشاورزی جنوب سمنان می‌شود گفت: منابع طبیعی با تثبیت شن‌های روان و عملیات نهال‌کاری، ایجاد بندهای خاکی و مهر هرزآب‌ها و ...در تلاش بوده که مانع پیشروی کویر شود اما افراد سودجو با دست‌درازی به این جنگل‌های دست‌کاشت زمینه پیشروی کویر و بیابان‌زایی را فراهم می‌کنند.

تیزی اره‌های برقی بر گردن نحیف"تاغ‌زارهای سمنان"

تاغ‌زارها نقش مهم و حیاتی در جلوگیری از بیابان‌زایی دارند و فرسایش خاک دارند با این‌همه این سرمایه‌های ارزشمند به‌دست افراد سودجو به تاراج می‌رود.

تاغ‌ها که جلوه زیبایی به مناطق کویری و بیابانی داده و مانع از بیابان‌زایی بیشتر می‌شوند به‌دلیل نیاز کم آبی و سازگاری بالا با آب و هوا و خاک بیشتر مناطق استان سمنان، از مهمترین گونه‌های دست‌کاشت در این استان هستند از همین رو در پنج، شش دهه گذشته جنگل‌های دست‌کاشت بسیاری در این استان ایجاد شده که عمر برخی از آنها از نیم قرن هم فراتر می‌رود.

نیروهای یگان حفاظت منابع‌طبیعی با وجود به کارگیری همه ظرفیت‌های خود و تشکیل و راه‌اندازی گشت‌های مستمر به دلیل گستردگی عرصه‌ها و کمبود نیروی انسانی که درد مشترکی در همه استان‌های ایران است قادر به حفاظت کامل از آنها نیست و همین سبب می‌شود که قاچاقچیان چوب و زغال در مواقعی از شب و روز اره‌های خود را روشن کرده و به جان درختچه‌های تاغ بیفتند.

رجبی یکی از نیروهای یگان حفاظت منابع‌طبیعی سمنان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا گفت: برخی قاچاقچیان با اره برقی و موتوری شبانه به جان تاغ‌زارها می‌افتند و این سرمایه ملی که شهر را از هجوم کویر در امان نگه می‌دارد را به تاراج می‌برند.

وی با بیان اینکه قاچاقچیان اره‌های برقی در چاله‌هایی که با آب پر شده می‌گذارند تا صدای آن کمتر شود، افزود: متاسفانه تعداد نیروهای یگان نیز به‌اندازی نیست که بتوانند همه مناطق جنگلی و یا حتی تاغ‌زارها را پوشش بدهند.

این نیروی یگان حفاظت منابع‌طبیعی با بیان اینکه تمام نیروهای یگان در سمنان، چهار نفر است اظهار کرد: این درحالی است که قاچاق‌چیان شبانه‌روز در کمین می‌نشینند که این تاغ‌ها را به تاراج ببرند.

رجبی با بیان اینکه همکاران ما به‌صورت شبانه‌روزی به تاغ‌زارها سرکشی می‌کنند خاطرنشان کرد: سطح جنگل‌ها، اراضی تحت‌پوشش و تاغ‌زارها در سمنان زیاد است و با این تعداد نیرو نمی‌توان همه آنها را تحت‌پوشش قرار داد اگرچه تلاش شبانه‌روزی همکاران ما دست‌درازی به این تاغ‌زارها را به حداقل رسانده اما همچنان قاچاق چوب و زغال این جنگل‌های دست‌کاشت را تهدید می‌کند.

وی با بیان اینکه منابع طبیعی گشت‌های مختلفی دارد گفت: گشت‌های موتوری، ماشینی،گشت‌های شبانه و روزانه، گشت مشترک و...از جمله گشت‌هایی است که با هدف برخورد با افراد سودجو ایجاد شده است.

این دوستدار منابع‌طبیعی و محیط‌زیست با تقدیر از همکاری دستگاه قضایی با ماموران منابع طبیعی گفت: خوشبختانه همکاری خوبی در این بخش وجود دارد و با متخلفان و افراد سودجو برابر قانون برخورد شدیدی می‌شود.

این نیروی یگان حفاظت منابع‌طبیعی سشمنان با اشاره به دستگیری یکی از قاچاقچیان چوب تاغ‌زارهای سمنان در سال‌جاری ادامه داد: این قاچاقچی چوب که چند ماه پیش دستگیر شد علاوه بر 21 روز حبس به پرداخت 125 میلیون تومان جریمه نیز محکوم شد.

وی با بیان اینکه چند وقت پیش نیز یک‌نفر که با زانتیا به سرقت چوب می‌پرداخت در سمنان دستگیر شد افزود: این فرد صندلی عقب خودروی خود را برداشته و چوب‌ها را در آن جاسازی می‌کرد.

این مامور نیروی یگان حفاظت منابع طبیعی شهرستان سمنان با اشاره به قیمت بالای زغال تاغ گفت: متاسفانه چوب تاغ‌ها در شهرهای شمالی کشور به قیمت هر کیلو 1200تومان به فروش می‌رسد.

رجبی بر لزوم برخورد شدید با متخلفان تاکید و اضافه کرد: در حال حاضر در مغازه‌ها قیمت زغال تاغ به ازای هر کیلوگرم رقمی بین 13 تا 18 هزار تومان است.

این نیروی یگان حفاظت منابع‌طبیعی با بیان اینکه منابع‌طبیعی استان اقدامات اساسی برای مقابله با بیابان‌زایی انجام داده افزود: با تلاش منابع‌طبیعی یک نواز بزرگ به طول ده‌ها کیلومتر در مناطق جنوبی سمنان، سرخه، آرادان و گرمسار بین کویر و اراضی قابل کشت و مناطق شهری ایجاد شده است. متاسفانه افراد سودجو با دست‌درازی به این جنگل‌های دست‌کاشت و ارزشمند سلامت نسل‌های آینده در این مناطق را به مخاطره می‌اندازند.

سفره‌های ته‌کشیده و این درخت قانع

درخت در همه جا درخت است اما حکایت درخت در کویر چیز دیگری است. اینجا درخت نماد امید است، سایه‌ساری است که می‌توان در آن بیشتر به آسمان نظر کرد، اینجا درخت زندگی است و زندگی بدون درخت سخت‌تر می‌گذرد.

به هر روی، قصه تلخ تاغ‌زارهای استان سمنان به امروز و دیروز برنمی‌گردد و سال‌ها است این قصه تلخ نقل مجالس و محافل و سرستون و تیتر بسیاری از رسانه‌ها است قصه‌ای که بعید است با پایان خوشی برای تاغ‌زارها به پایان برسد و راوی این قصه،‌ حالا حالاها باید روایت‌گر زخم تبرها و فریاد برق‌آسای اره‌ها باشد.

تاغ‌ها که با آب‌وهوا و اقلیم این دیار سرسازگاری بیشتری داشته و با شوری خاک آن هم می‌سازند نقش مهمی در زندگی مردمان شهرهای حاشیه کویر دارند. تاغ‌ها جدای از همه مزایای بسیاری که شرح آن رفت، در ثبیت شن‌های روان و جلوگیری از شکل‌گیری کانون‌های گرد و غبار و ریزگردها هم نقش مهمی می‌تواند ایفا کنند.

تاغ های میامی در بهار 95

فارغ از همه این‌ها، تاغ‌ها درختان قانعی هستند و به اندک آبی در طول سال هم قانع هستند شاید جز تاغ هیچ درخت دیگری در این کویر، این‌گونه سخاوتمندانه این همه سرسبزی و سرزندگی را در قبال این اندک آب و سفره‌های ته‌کشیده زیرزمینی سمنان به ما هدیه ندهد، پس بیاید حرمت‌اش را بیش از پیش پاس بداریم.

 بیش از 100هزار هکتار جنگل دست کاشت تاغ در استان سمنان وجود دارد که بخش عمده آنها در شهرستان‌های گرمسار، سرخه، سمنان، شاهرود و میامی قرار دارد.

گزارش و عکس از هوشنگ حبیبی بسطامی-ایسنای سمنان

انتهای پیام