این آیین‌ها در استان همدان به سبب پیشینه تاریخی و مذهبی از تنوع بالایی برخوردار است و با گذر زمان جای خود را در دل مردمان این دیار باز کرده‌ به طوریکه در برخی از مناطق تصور عزاداری و ‌سوگواری امام حسین(ع) بدون برگزاری این آیین‌ها مشکل است.

کارشناس مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان در این باره به خبرنگار ایسنا می‌گوید: از شاخص‌ترین آیین‌های ماه محرم در استان همدان که ثبت ملی شده، تعزیه شهر مریانج، تعزیه روستای درگزین، مراسم سوم امام حسین(ع) و سنت سقایی در شهر همدان است.

فریبا نعمتی با بیان اینکه به تازگی نیز پرونده برگزاری مراسم شاهزاده علی اصغر(ع) را برای ثبت ملی آماده کرده و به مرکز فرستاده‌ایم، توضیح می‌دهد: این مراسم همان برنامه نمادین شیرخوارگان است که حدود هفت سال است در سراسر کشور برگزار می‌شود، این رسم در همدان پیشینه طولانی دارد و از قدیم‌الایام برگزار می‌شده است بنابراین به علت قدمت طولانی و ریشه داشتن در آداب و رسوم مذهبی همدانی‌ها قابلیت ملی شدن را دارد.

وی شاخص‌ترین مراسم عزاداری در استان همدان را مراسم سوم امام حسین(ع) می‌داند و بیان می‌کند: در روز سوم شهادت سید و سالار شهیدان هئیت‌های شاخص همدان مانند هئیت‌های امامزاده یحیی(ع)، عباسیه جولان و ... در میدان امام(ره) جمع می‌شوند و مراسم سوم را اجرا می‌کنند.

نعمتی ادامه می‌دهد: این مراسم به این صورت است که برخی هیئت‌ها کارهایی که قوم بنی اسد پس از به شهادت رساندن امام حسین(ع) و خاندان مطهرش انجام داده‌اند را به صورت تعزیه و نمادین اجرا و حرکت می‌کنند.

وی درباره سنت سقایی همدان هم شرح می‌دهد: این سنت قدیمی به همت مردان سیاه‌پوش و جام به دستِ عباسیه‌ها و حسینیه‌ها تا امروز زنده مانده است، سقاها با پای برهنه و خلوص و ‌فروتنی با ذکری حزن‌انگیز در دسته‌ها حرکت می‌کنند و به تشنگان آب می‌دهند.

نعمتی با بیان اینکه سقاهای همدان خود را مرید سقای دشت کربلا می‌دانند، می‌گوید: آب به عنوان یک عنصر مقدس و از مهمترین عناصر واقعه عاشورا محسوب می‌شود و در حقیقت حضرت عباس(ع) و امام حسین(ع) به آب تقدس بخشیدند بنابراین عباس‌بن‌علی(ع) یکی از شخصیت‌های اصلی و ‌معنوی این مراسم است و آب دادن نیز به نوعی ادای نذر و احترام به شهدای کربلاست. 

کارشناس مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی استان همدان اضافه می‌کند: سقاها از معدود دسته‌های سوگواری هستند که هنوز هم لباس آیینی به تن می‌کنند و هرگز بدون لباس ویژه خود وارد دسته نمی‌شوند و ذکر نمی‌گویند.

وی درباره شاخصه‌های تعزیه مریانج توضیح می‌دهد: تعزیه مریانج بسیار مفصل است و اجرای آن چند روز طول می‌کشد، تعزیه‌خوانان در هر روز بنا به مناسبت آن روز تعزیه اجرا می‌کنند، مثلاً تعزیه‌های حضرت علی‌اکبر(ع)، حضرت علی‌اصغر(ع)، حضرت قاسم(ع)، تعزیه حر بن ریاحی و ... در مریانج با آب و تاب فراوان برگزار می‌شود همچنین آوردن لشگر و وسایل نمایشی مفصل و آتش زدن خیمه بسیار زیبا نمادین اجرا می‌شود، علاوه بر این تمام خانه‌ها اقدام به نذری دادن می‌کنند.

نعمتی در رابطه با ویژگی ممتاز تعزیه روستای درگزین هم اظهار می‌کند: از گذشته‌ تاکنون تعزیه در این روستا به صورت مستمر و مداوم اجرا و سینه به سینه به فرزندانشان منتقل شده است، اهالی روستا ترک زبان هستند و نوحه‌ها و شعرهای تعزیه را با سوز و گداز خاصی می‌خوانند.

انتهای پیام