سنت های ایرانی
-
سیزده‌به‌در؛ جشن پایان نوروز مملو از سنت‌های زیبا
سیزده‌به‌در، جشن باستانی پایان نوروز است. در این روز مردم به دامان طبیعت می‌روند، آخرین روز نوروز را جشن می‌گیرند و سنت‌ها را گرامی می‌دارند. بر اساس باورهای کهن و تاریخی، به هنگام سال نو ارواح و نیروهای آسمانی به خانه‌ها می‌آیند و خیر و برکت با خود به همراه می‌آورند، اما پس از ۱۲ روز، این نیروها به طبیعت بازمی‌گردند و انسان نیز باید برای هماهنگی با این چرخه، خانه را ترک کرده و به دل طبیعت برود. به همین دلیل در میان ایرانیان، سنت بر این است که در روز سیزدهم فروردین، خانه را ترک کرده و با طبیعت هماهنگ شوند.
-
بخش دوم گفت‌وگو با امین‌الله علیمرادی
سنت‌های ایرانی اعتکاف را بشناسیم
ماه رجب مملو از مناسبت‌های مختلف مذهبی است که علاوه بر انجام مناسک واجب یا مستحبِ مرتبط با آن سبب شکل‌گیری رفتارهایی در فرهنگ عامه مردم ایران شده است. اعتکاف از مهم‌ترین مراسم ماه رجب است که با رسم و رسوم متفاوتی در نقاط مختلف کشور برگزار می‌شود؛ موضوعی که یک پژوهشگر فرهنگ عامه به آن پرداخته است.
-
آیین‌های ایرانی حاجت‌خواهی در ۱۳ رجب؛ از آش مخصوص تا آردِ قرضی همسایه!
ماه رجب مملو از مناسبت‌های مختلف مذهبی است که علاوه بر انجام مناسک واجب یا مستحبِ مرتبط با آن سبب شکل‌گیری رفتارهایی در فرهنگ عامه مردم ایران شده است. خرده فرهنگ‌ها و آیین‌هایی که به مرور در باور افراد ریشه دوانده و امروزه بخش مهمی از فرهنگ هر قوم را شکل داده است؛ موضوعی که یک پژوهشگر فرهنگ عامه با تاکید بر رسم و رسوم وابسته به ولادت امام علی (ع) بیشتر به آن پرداخته است.
-
آداب و رسومی برای یک خرافه
حاجت‌خواهی با توسل به درب هفت مسجد!
باور به سنگین بودن ماه صفر در فرهنگ عامه سبب شده است که افراد دست به برخی کارهایی بزنند که نه تنها مستند مذهبی ندارد، بلکه حتی پژوهش بر برخی از این رفتارها نشان می‌دهد که ریشه تاریخی هم ندارند و نهایتا سابقه‌ای کمتر از ۳۰ سال گذشته دارند. «دَق‌الباب هفت درب مسجد» نیز یکی از همین رفتارهایی است که چندسالی است به یکی از آداب و رسوم پایانی ماه صفر تبدیل شده است. رسمی که البته از سوی منابع دینی و تاریخی معتبر شناخته نمی‌شود.
-
آداب و رسومی برای یک خرافه؛
رهایی از نحسی چهارشنبه آخر ماه صفر به سبک ایرانیان
باور به نحس بودن ماه صفر و به‌ویژه روزهای آخر این ماه در فرهنگ عامه سبب شده است تا برخی افراد کارهایی را انجام دهند که فکر می‌کنند آنها را از باور نحوستی که پذیرفته‌اند رها می‌کند. این رفتارها به مرور خرده فرهنگ‌هایی را شکل داده است که برخی از آنها به یک آیین سنتی تبدیل شده است و برخی دیگر در حد خرافات باقی مانده‌اند. با این وجود هنوز هم این پرسش مطرح است که آیا واقعا ماه صفر نحس است و می‌توان با کارهایی مانند آب‌تنی در آب دریا، خرید طلا، شکستن کوزه و... از این نحسی دوری کرد؟
-
آداب و رسوم ایرانیِ سفر حج/ قسمت سوم
برآورده شدن یک آرزو با پوشیدن کفشِ حاجی‌ها!
رفتن به حج چه در گذشته که علاوه بر استطاعت مالی مستلزم تحمل سختی‌های مسیر برای یک سفر تقریبا یک ساله بود، چه این روزها که مشتاقان آن باید در صف انتظارِ رسیدن نوبت‌شان بمانند، چالش‌های مخصوص به خود را دارد. چالش‌هایی که در نهایت سبب شد تا علاوه بر مناسک مخصوص این سفرِ معنوی، آداب و رسوم خاص وابسته به آن نیز شکل بگیرد تا شوق برگزاری آنها کمی از سختی سفر بکاهد.
-
آداب و رسوم ایرانیِ سفر حج/ قسمت دوم
از توقع یک جرعه آب زمزم تا وقتی چاه‌ها به حرف می‌آیند!
همانطور که حاجی شدن شرایط خاص خود را دارد، آداب و رسومی هم به واسطه به جا آوردن این فریضه دینی که تقریبا دو ماه طول می‌کشد، شکل گرفته است. آدابی که بخشی از دلیل شکل‌گیری آن در گذشته به دلیل طولانی بودن زمان سفر بوده است تا بتواند بخشی از غم دوری را برای مسافر و خانواده‌اش کاهش دهد.