سالهاس که تنها زندگی می کند وهر چیزی بپزد بخشی از آن را به همسایه ها می دهد به قول خودش از اول که تنها نبوده است پنج بچه بزرگ کرده و همه را کارمند و معلم کرده ولی سال تا سال به او سر نمی زنند و هم صحبتهایش یا مرغ و خروسها است یا گربه های کوچه و یا همسایه ها. گاهی به بهانه بردن ظرف غذا به دیدنش می روم خانه بازار شام است. از یک طرف مرغ و خروس ها داخل خانه رژه می روند، یک طرف نشیمان خانه گربه لم داده است، سر ظرف شویی رفته ظرف های یک ماهه را شسته و بعد از جارو را برداشته به جان خانه می افتم تا تمیز کنم ساعتها زمان می برد تا خانه تمیز شود آخر سر به من می گوید دختر امرکیی ( آمریکایی) دستت درد نکنه ننه الهی سفید بخت بشی... او همیشه هست حتی حالا که دیگر نیست.

این فقط صدای یک تنهایی است که از نزدیک نظاره کرده ام این شهر هزاران تنهایی دیگر دارد که از در خانه اش وارد نشده ایم زنانی که چندین بچه زاییده بزرگ کرده اند و امروز در دوران پیری و سالمندی مونس و همدم آنها گاهی  دیوارهای خانه و یا مرغ و خروس یا حیوانات دیگر است.

غلبه جنسیت زنانه در سالمندی

سن تقویمی سالمندی در ایران و کشورهای در حال توسعه و همچنین سن رسمی سالمندی که توسط سازمان جهانی بهداشت اعلام شده، بالای ۶۰ سال است در حالی از نظر روانشناختی، جامعه‌شناختی و تندرستی می‌توان سنی را برای شروع سالمندی در هر فرد تعیین کرد که ممکن است زودتر و یا دیرتر از سن اعلامی باشد.

آمارهایی که از سوی رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان اعلام شده نشان می دهد در سالهای  اخیر شاهد زنانه شدن جمعیت سالمندی در ایران هستیم و این درحالیست که به دلیل برخی عوامل همچون امید زندگی بیشتر زنان نسبت به مردان، غلبه جنسیت زنانه در سالمندی، افزایش وضعیت بدون شوهر به دلیل فوت همسر و روند افزایشی طلاق و تجرد قطعی در دوران جوانی و میانسالی پدیده «زنان سالمند تنها» نیز در حال افزایش است.

طبق آمارهای اعلام شده، در حال حاضر نرخ جمعیت سالمندی در ایران ۱۰.۲ درصد است، این درحالیست که بررسی پیش‌بینی‌ها حکایت از این دارد که از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۲۱ جمعیت سالمند از ۱۰ به ۲۰ درصد می‌رسد و رشد جمعیت سالمندی ایران با شتاب بیشتری از سال ۱۴۲۱ تا بازه زمانی ۱۴۳۰-۱۴۳۵، از یک سوم جمعیت کشور عبور می‌کند.

این درحالی است که معاون توانبخشی استان اردبیل در گفت و گو با ایسنا نیز افزایش سالمندی در بین زنان اردبیلی را نیز یادآور می شود.

به گفته یعقوبی 9.37 درصد جمعیت استان اردبیل در وضعیت سالمندی بسر می برند به طوری که از بین آنها 58هزار 160 نفر مردان و 60 هزار 887 نفر این افراد را زنان سالمند تشکیل می دهد که با احتساب آمار کشوری در استان اردبیل نیز شاهد افزایش زنانگی سالمندی هستیم.

رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان چرایی زنانه شدن سالمندی در کشور را امید زندگی بیشتر در زنان عنوان و خاطرنشان می‌کند: امید زندگی در زنان سالمند بیش از سه سال از مردان سالمند بیشتر است. امید زندگی ایرانیان در سال ۱۳۴۵، ۵۳ سال، در سال ۱۳۵۵، ۵۷ سال و در سال ۱۳۹۸، حدود ۷۶ سال بوده است؛ این درحالیست که سرشماری سال ۱۳۹۵ نشان می‌دهد امید زندگی بین زنان و مردان حدود سه سال تفاوت دارد.

وی به وجود چهار مرکز نگهداری سالمندان با ظرفیت 200 نفر در استان اشاره و خاطرنشان می کند، در 12 سال گذشته هیچ مرکز جدیدی دراستان افتتاح نشده است و مراکز موجود نیز هنوز خالی از ظرفیت هستند.

یعقوبی اذعان می کند دراستان اردبیل برای 5هزار نفر سالمند از سوی مراکز بهزیستی این استان خدمات مختلفی مانند ویزیت درمنزل، خدمات حمایتی، توانبخشی، خدمات آموزشی روزانه و متسمری در نظر گرفته شده است.

باوجود اینکه حدود 8.5 میلیون نفر از جمعیت ایران را سالمندان بالای ۶۰ سال تشکیل می‌دهند، گزارش‌هایی از افزایش «رهاشدگی» سالمندان در چند سال اخیر به دلیل عواملی چون تغییر الگوی مسکن به آپارتمان‌های کوچک و تشدید پدیده خانواده هسته‌ای، وضعیت اشتغال زوجین در شهرهای بزرگ، کاهش روزافزون بعد خانوار و وضعیت نامطلوب اقتصادی و کرونا وجود دارد.

هنوز تکریم خانواده در اردبیل جایگاه ویژه ای دارد

ولی به گفته معاون توانبخشی استان اردبیل به دلیل اینکه در سطح استان اردبیل هنوز تکریم خانواده و احترام به بزرگتر همچنان از جایگاه ویژه ای برخوردار است بحث رهاشدگی سالمندی در استان اردبیل کمرنگ است و در صورت مشاهده نیز می توانند افراد بدون خانواده و بی سرپرست باشند.

همچنین یکی دیگر از علل زنانه شدن جمعیت سالمندی در کشور مهاجرت مردان بشمار می رود که در استان اردبیل نیز از این امر مثتثنی نیست. با اشاره به وضعیت تاهل سالمندان که ۷۲ درصد جمعیت سالمندی، متاهل، ۲۶.۶ درصد، بدون همسر (۱۵ درصد آنها مرد و ۸۵ درصد زن) و یک درصد تجرد قطعی (۶۳ درصد زن و ۳۷ درصد مرد) هستند؛ این آمارها پدیده‌ای تحت عنوان پدیده افزایش زنان سالمند تنها را نشان می‌دهد که روز به روز این پدیده نیز  در حال افزایش است.

 آمارهای دیگری هم نشان می‌دهند که پدیده زنان سالمند تنها از نظر سکنی هم در حال افزایش است، چراکه به گفته رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان، در سال ۱۳۹۵، ۵.۵ درصد مردان سالمند و ۲۴ درصد زنان سالمند تنها زندگی می‌کردند. امید زندگی بیشتر زنان نسبت به مردان، غلبه جنسیت زنانه در سالمندی، افزایش وضعیت بدون شوهر به دلیل فوت همسر و روند افزایشی طلاق در دوران جوانی و میانسالی در سال‌های اخیر، روند افزایشی تجرد قطعی زنان در سال‌های اخیر و تغییرات منفی سبک زندگی مانند تابو بودن ازدواج مجدد زنان سالمند و تمایل به کاهش فرزندآوری از دلایل افزایش تعداد زنان سالمند تنها از نظر همسر است.

انتهای پیام