محققان در پژوهشی با عنوان «ارزیابی قابلیت‌های کارآفرینی دختران دانشجو» آورده‌اند که امروزه انسان کارآفرین به عنوان راه‌ حل اصلی مشکلاتی از قبیل تحولات سریع و شتابان اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، پیچیدگی‌ها و رقابتی شدن اقتصاد جوامع، چالش‌ها و مشکلات ناشی از توزیع ناعادلانه درآمد، کیفیت نامطلوب زندگی برخی گروه‌های انسانی و همچنین منبع نامحدود توسعه مورد توجه قرار گرفته است.

از سوی دیگر، یکی از شاخص‌های نوسازی اقتصاد ملی و توسعه اجتماعی، مشارکت زنان و نحوه ایفای نقش آنان در ساختارهای اقتصادی است. در واقع، با توجه به نقش حساس زنان در تولید و توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کارآفرینی به عنوان مهمترین عامل در به ظهور رساندن توانایی‌های زنان بوده و هر اندازه میزان مشارکت آنان افزایش یابد، روند رشد و توسعه تسهیل می‌شود. بنابراین جوامعی که خواهان توسعه همه‌جانبه هستند، باید امکان رشد و شکوفایی استعدادها را برای تمامی اعضای خود، از جمله زنان شاغل فراهم سازند.

این پژوهش توسط محمد امینی، محمدرضا تمنایی‌فر و صدیقه غلامی علوی استادیار داشنگاه کاشان انجام شده که نشان می‌دهد در عرصه جهانی، زنان خلاق، نوآور و مبتکر به عنوان کارآفرینان، منشأ تحولات بزرگی در زمینه‌های صنعتی، تولیدی و خدماتی شده‌اند و نقش آنان به عنوان موتور توسعه اقتصادی، قهرمانان ملی و توسعه صنعتی، محرک و مشوق سرمایه‌گذاری، عامل ایجاد اشتغال، گزینه اصلی انتقال فناوری و عامل رفع خلل و تنگناهای بازار در جوامع تبیین یافته است.

بررسی و ارزیابی برنامه‌های درسی و اقدامات دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی در زمینه ایجاد، آموزش و پرورش مهارت‌ها و قابلیت‌های کارآفرینی دانشجویان از نقش و اهمیت زیادی برخوردار است. آموزش این قابلیت‌ها با توجه به شرایط جدید و پیچیده جوامع انسانی در قرن بیست و یکم و وجود معضل بارز و مشهودی همچون بیکاری تحصیل‌کرده‌ها و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی دارای اهمیت زیادی است. در این راستا تحلیل و ارزیابی قابلیت‌های کارآفرینی دانشجویان می‌تواند تصویری روشن و مستند از واقعیات و معضلات آموزش عالی ایران در این عرصه به دست دهد تا از این طریق، ضمن شناسایی کمبودها و نقاط ضعف، سیاست‌ها و اقدامات لازم را جهت اصلاح و ارتقای وضعیت موجود تدوین و به مرحله اجرا گذاشته شود.

در واقع می‌توان بر این نکته تأکید کرد که دانشجویان رشته‌ها و دانشکده‌های گوناگون صرف نظر از گرایش‌ها و حوزه‌های تخصصی که در آن مشغول به تحصیل هستند، نیازمند برخورداری از تجارب و فرصت‌های یادگیری و دوره‌های آموزشی هستند که با تاکید ویژه بر روی ابعاد گوناگون کارآفرینی، بتواند مجموعه‌ای از توانمندی‌ها و قابلیت‌های مربوط به کسب و کار و تولید شغل را در آن‌ها ایجاد کند.

اغلب دانشکده‌ها فقط آموزش را در گستره رسالت خویش بدون هیچ برنامه و تمهیداتی به منظور تزریق اندیشه کارآفرینی و ارزش‌آفرینی فراگیران در دستورکار خود قرار می‌دهند و شاید کمتر برنامه‌هایی با درون مایه کارآفرینی داشته باشند و در پی آن شاهد فراغت هزاران دانش‌آموخته‌ای می‌شویم که کمترین نشاط نوآوری و اندیشه‌آفرینی در آنان نیست و همواره در پی کار و اشتغال در هر زمینه‌ای، ولو بی‌ارتباط با نوع تخصص و رشته تحصیلی خود هستند.

با توجه به نتایج و یافته‌های حاصل از این پژوهش و در راستای پاسخگویی هر چه بیشتر برنامه درسی آموزش عالی به نیازها و چالش‌های گوناگون، باید براین نکته مهم تأکید کرد که تلاش در جهت القا و آموزش توانمندی‌ها و قابلیت‌های کارآفرینی به دانشجویان به وسیله برنامه‌های درسی باید به عنوان یک اولویت جدی در دستورکار سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان آموزش عالی ایران قرار بگیرد.

یکی از راه‌های توسعه کارآفرینی زنان، افزایش انگیزه‌های آنان برای کارآفرینی و تبیین اهمیت و جایگاه اجتماعی این انگیزه‌ها است. در حقیقت، آنچه که موجب کاهش نرخ کارآفرینی زنان شده، نوع نگاه ما به زنان و بسترهای فرهنگی و اجتماعی است که از گذشته‌های دور شکل گرفته، ولی به هر حال بایستی زمینه‌های تغییر چنین نگرشی را فراهم کرده و بیش از این اجازه ندهیم نصف جمعیت آماده به کار ما جهت اجرای طرح‎های توسعه، بیرون گود مانده و ما را در مسیر توسعه یاری نکنند.

از این رو می‌توان گفت فرهنگ‌سازی برای تغییر نگرش جامعه نسبت به توانمندی‌های زنان در فعالیت‌های اقتصادی، شناخت و تقویت انگیزه‌ها و ویژگی‌های کارآفرینانه زنان و همچنین تدوین برنامه‌های آموزشی متناسب با نیازهای حرفه‌ای زنان توسط نظام آموزشی کشور به ویژه آموزش عالی، ایجاد و گسترش مراکز پژوهش و توسعه کارآفرینی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی کارآفرینی، کسب‌وکارهای الکترونیکی، جهت‌دهی واحدهای درسی دانشگاهی به سمت آموزش‌های کارآفرینی، تدوین کتب درسی کارآفرینی ویژه رشته‌ها و دانشکده‌های گوناگون، آموزش تخصصی اساتید دانشگاه‌ها در زمینه قابلیت‌های کارآفرینی و... باید به صورت جدی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی مورد توجه قرار گیرد.

این پژوهش در فصلنامه پژوهشی زن و جامعه منتشر شده است.

انتهای پیام