مینو نافع، کارشناس شیمی محض با ۳۰ سال سابقه در اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان، یکی از بانوان تأثیرگذار در حوزه حفظ محیط زیست بوده که ابتدای کار خود را در بخش آزمایشگاه این اداره‌کل آغاز کرده و در حال حاضر نیز رئیس اداره پایش و آزمایشگاه اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان است و با کوله‌باری از تجربه در حوزه محیط زیست در روزهای آینده به درجه بازنشستگی نائل خواهد آمد.
هفته گرامیداشت مقام شامخ زن بهانه و فرصتی شد تا با این بانوی فعال و تأثیرگذار در حوزه محیط زیست در بحث نقش بانوان در حفظ و نگهداری محیط زیست گفت‌وگویی داشته باشیم.
رئیس اداره پایش و آزمایشگاه اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان در گفت‌وگو با ایسنا، زنان را مهمترین عامل برای آموزش‌های کلامی و رفتاری در شکل‌گیری نوع ارتباط سالم و سازنده با محیط زیست و طبیعت دانست و اظهار کرد: از آنجایی‌که زنان نقش اصلی را در تربیت فرزندان دارند و اساس تربیت فرزندان در خانواده ابتدا از طریق مادر شکل می‌گیرد بنابراین هر گونه سرمایه‌گذاری، برنامه‌ریزی و فرهنگ‌سازی در هر زمینه‌ای از جمله در حوزه محیط زیست و تربیت فرزندان دوستدار محیط زیست از طریق این سرمایه اثرگذار یعنی «مادر» ضرورت دارد.
نافع افزود: نخستین جامعه‌ای که شخصیت اجتماعی و ویژگی‌های اخلاقی کودک در آن شکل می‌گیرد، خانواده و مستقیم و عمیق‌تر از طریق مادر شکل می‌گیرد، پس باید سرمایه‌گذاری را به این سمت سوق بدهیم و از نقش تربیتی مادران به نحو احسن در حوزه حفظ محیط زیست استفاده کنیم.
وی ادامه داد: زنان به علت دارا بودن زایش و پرورش به گونه‌ای ذاتی و فطری علاقمند به طبیعت هستند ضمن اینکه تجربیات آنها در مدیریت منابع طبیعی و نیز آسیب‌پذیر بودنشان در برابر آلودگی محیط زیست می‌توانند با مدیریت غذا، مدیریت آب، مدیریت ضایعات خانگی، با مدیریت انرژی و نیز دقت در حفظ بهداشت محیط خانه و محله و مشارکت در برنامه‌های تنظیم خانواده، در اجرای برنامه‌های زیست‌محیطی نقش بسزایی داشته باشند، آنها همچنین با آموزش فرهنگ زیست‌محیطی به فرزندان خود، بر رفتار یک نسل با طبیعت تأثیر می‌گذارند.
رئیس اداره پایش و آزمایشگاه اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان گفت: از آنجا که هیچ قانونی نمی‌توان برای اجبار مردم به حفاظت از محیط زیست وضع و اجرا کرد، به نظر می‌رسد برای عملی کردن راهکارهای اصولی، در وهله اول نیاز به آموزش است.
وی با اشاره به نقش مادران در تربیت و آموزش فرزندان خود در حفظ و نگهداری طبیعت و محیط زیست بیان کرد: تجربه نشان داده که برای آموزش بچه‌ها در دوران کودکی در هر موردی آموزش آنها به صورت عملی بیشتر پاسخگوست چراکه آموزش‌های تئوری برای کودکان جذابیتی ندارد و با این نوع آموزش‌ها نمی‌توان چندان موفق بود.
نافع ادامه داد: به عنوان مثال برای آموزش کودکان در زمینه حفظ و نگهداری از طبیعت و محیط زیست بهتر است با استفاده از ظرفیت حضور در طبیعت، پارک و فضای سبز به صورت عملی با بازی و حتی با کلام و لحن کودکانه موضوع مدنظر را به کودک آموزش داد چراکه این روش از جذابیت بسیاری برای کودکان در یادگیری برخوردار بوده و کودکان در این آموزش به علت جذابیت شما را همراهی خواهند کرد.
وی یادآور شد: حتی موضوع یادگیری بهتر و مطلوب‌تر از طریق آموزش عملی در مورد بزرگترها نیز صدق می‌کند و موارد مرتبط با محیط زیست با آموزش عملی به اطرافیان و خانواده تأثیرگذارتر است.
نافع در ادامه تصریح کرد: نیمی از جمعیت هر جامعه را زنان تشکیل داده‌اند که در این رابطه با طیفی از قشر زنان روبرو هستیم که گاهی توجهی به نقش تربیتی خود ندارند و باید ابتدا آموزش و فرهنگ‌سازی حفظ و نگهداری محیط زیست را نخست از آنها آغاز کرد سپس برخی برنامه‌ها را در نقش تربیتی آنها برای فرزندان درنظر گرفت.
وی گفت: متأسفانه بسیاری از این زنان از نقش خود در حفظ محیط زیست آگاهی ندارند و به همین علت ممکن است ناخواسته آسیب‌های جبران‌ناپذیری به آن وارد آورند، از این‌رو لازم است با توجه به اهمیت روزافزون پیشگیری از تخریب و آلودگی محیط زیست و نیز افزایش آگاهی‌های زیست‌محیطی، از تمام امکانات آموزشی بهره گیریم و رسانه‌ها، مساجد، سازمان‌های غیردولتی و مراکز آموزش رسمی کشور را در این راستا فعال و بسیج کرده و علاوه بر این مروجانی در رابطه با محیط زیست آموزش داده و آنها را برای آموزش زنان روستایی راهی اقصی نقاط کشور کنیم.
رئیس اداره پایش و آزمایشگاه اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان در ادامه با اشاره به راهکارهای ارتقاء فرهنگ بانوان در حفظ و نگهداری محیط زیست مطرح کرد: ظرفیت شوراهای روستایی، جهادکشاورزی، منابع طبیعی و حتی مناسبت‌های مختلفی که محیط زیست برگزار می‌کند، همه با هم مرتبط بوده و به نظرم این برنامه‌ها همسو و در کنار هم از نقش مهمی در ارتقاء فرهنگ بانوان در حفظ محیط زیست برخوردار خواهد بود و از طریق مادران، فرهنگ دوستدار محیط زیست می‌تواند به کودکان انتقال داده شود.
وی با تأکید بر آموزش و تبلیغ حفظ محیط زیست یادآور شد: در برنامه‌های تلویزیونی در بین یک فیلم و یا هر برنامه دیگری چندین بار چیپس، پفک و شهر فرش تبلیغ می‌شود، به منافع مالی آن برای صداوسیما کاری ندارم اما موضوع محیط زیست آنقدر مهم است که باید صداوسیما را به سمتی سوق دهیم که در بین برنامه‌های خود نسبت به حفظ محیط زیست تأکید داشته باشد و حفاظت از محیط زیست را به تمام طیف‌های جامعه آموزش دهند.
وی با بیان اینکه هزینه کردن در ارتباط با تبلیغات حفظ محیط زیست یک سرمایه‌گذاری بلندمدت به شمار می‌رود، گفت: دستگاه‌های دولتی از لحاظ مالی و اعتبارات آنقدر توان مالی ندارند که هزینه‌های هنگفتی برای تبلیغات در صداوسیما پرداخت کنند، باید این رسانه داوطلبانه به صورت جداگانه بخشی از زمان خود را به برنامه‌های کوتاه و مختصری چون آگهی و تبلیغات و انیمیشن و به طرق مختلف به اهمیت حفظ محیط زیست، منابع طبیعی و فضای سبز مشجر اختصاص دهد و این برنامه‌ها را در بخشی از زمان تکرار کند چراکه تکرار موجب می‌شود مخاطب خود را پیدا کند و به طور قطع این‌گونه تبلیغات از نقش مؤثری در تأثیرگذاری بر مخاطب به ویژه در مناطق روستایی که بانوان بیشتر با محیط زیست عجین هستند، برخوردار خواهد بود.
نافع با تأکید بر اینکه باید از ظرفیت رسانه‌ها در حفظ محیط زیست و هوای پاک بیشتر استفاده شود، گفت: اگر بخواهیم در این برنامه موفق پیش برویم باید جنبه‌های درآمدی برای صداوسیما در این موضوع حذف شود در غیر این صورت کاری پیش نخواهد رفت.
وی افزود: خواه ناخواه آن شرکت و کارخانه‌ای که برای تبلیغ خود پول پرداخت می‌کند از اداره و سازمانی که پول کمتر پرداخت می‌کند، پیش‌تر خواهد بود و در این رابطه رسانه‌ها و صداوسیما باید به این موضوع از جنبه درآمدی نگاه نکنند بلکه به عنوان دوستدار طبیعت این تبلیغات را خود داوطلبانه انجام دهند.
رئیس اداره پایش و آزمایشگاه اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان همدان اظهار کرد: از طرفی باید موضوع تبلیغات صداوسیما و رسانه‌ها در موضوع حفظ محیط زیست و ارتقاء سواد زیست‌محیطی به نحوی تسهیل و مصوب شود ضمن اینکه در این رابطه مهمترین مسأله بحث مالی و در مرحله بعد تسهیل کردن شرایط این امر است.
وی خاطرنشان کرد: در رابطه با کاشت نهال در طرح کاشت یک میلیارد درخت، خوشبختانه شرایط برای کاشت نهال به صورت مستقیم برای همه افراد و بانوان جامعه اتفاق افتاده و به راحتی می‌توانند در این طرح شرکت باشند چراکه این طرح از نقش مؤثری در هوای پاک و دیگر حوزه‌های زیست‌محیطی برخوردار است ضمن اینکه مدارس بهترین پتانسیل برای آموزش کاشت و تولید نهال به دانش‌آموزان می‌توانند باشند تا از همان کودکی با مراحل کاشت درخت آشنا شوند و به طور قطع این آموزش برای همیشه در ذهن آنها باقی خواهد ماند.
نافع در ادامه زنان را عامل اصلی انتقال فرهنگ و سواد زیست‌محیطی به نسل‌های آینده دانست و تصریح کرد: اگر چنان‌که فرهنگ زیست‌محیطی در مادران درونی شود، به گونه‌ای که قانونمندی اکوسیستم را درک کنند، به خوبی می‌توانند این مفاهیم را به فرزندان خود انتقال دهندبنابراین اکنون که محیط زیست مورد تعرض و سلامت شهروندان در خطر قرار گرفته، بهره‌مندی از نقش‌آفرینی زنان، از نقش مؤثری برخودار است.
وی بیان کرد: اگر در گذشته در مورد جایگاه بانوان در حفظ محیط زیست و کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی و انتقال سواد و فرهنگ زیست‌محیطی تردید وجود داشت، امروزه شکی باقی نمانده که توسعه انسان‌محور بدون حفاظت از محیط زیست ممکن نیست و حفاظت از محیط زیست بدون حضور جدی زنان محقق نخواهد شد.
نافع همچنین با اشاره ضایعات و پلاستیک در محیط زیست گفت: بانوان با نقش مهم خود در خانواده باید با فرهنگ‌سازی و ترویج سواد و اخلاق محیط زیستی با رویکرد حفظ حقوق نسل آینده تلاش کنند که تولید پسماند ضایعات پلاستیک و زباله در روستاها توسعه پیدا نکند و در شهرها نیز میزان آن کنترل شود.
وی خاطرنشان کرد: بحث همیار پلیس زمانی به اندازه‌ای فرهنگ‌سازی شد که کودکان در مسائل راهنمایی و رانندگی به بزرگسالان تذکر می‌دادند، اکنون نیز اگر همین فرهنگ‌سازی را در بحث همیار و دوستدار طبیعت داشته باشیم به طور قطع این امر می‌تواند از راهکارهای مهم در بحث حفظ محیط زیست و مسائل زیست‌محیطی باشد.
نافع یادآور شد: باید تلاش کرد در رابطه با ارتقاء سواد زیست‌محیطی با راهکارهای مختلف فرهنگ‌سازی شود و برای فرهنگ‌سازی در ارتقاء سواد زیست‌محیطی رسانه‌ها از نقش ارزنده‌ای در این ارتقاء برخودار هستند.
به گزارش ایسنا، برای حفظ محیط زیست آموزش و فرهنگ‌سازی و ارتقاء سواد زیست‌محیطی جامعه و در خط مقدم بانوان و مادران جامعه ضروری است چراکه بانوان در خط مقدم آموزش سواد زیست‌محیطی خود به فرزندان و نسل آینده به شمار می‌روند.
انتهای پیام
نظرات