کشت پنبه برای کشاورز به صرفه نیست
کشت پنبه از قدیم‌الایام در خراسان وجود داشته و این محصول که به غوزه در این استان معروف بوده مورد توجه کشاورزان بوده است چه بسا در زمانه‌ای که نه کارخانه نساجی بوده و نه صنعتی برای تولید پارچه و لباس در مزارع، کشاورزان پنبه می‌کاشتند و بعد از مرحله داشت و برداشت به صورت سنتی نخ تولید می‌کردند و بعد پارچه و لباس تهیه می‌شد اما امروزه این زنجیره نه به صورت سنتی و نه صنعتی فعال نیست.
از یک سو کشاورزان رغبتی به کشت پنبه ندارند و از دیگر سو کارخانه‌های نساجی، میلی به حمایت از کشاورز ندارند و به کشاورزی قراردادی و گرداندن چرخه صنعت نساجی تن نمی‌دهند از این رو روزگار طلای سفید خراسان رضوی سیاه شده است.
محمد اسماعیلی یک پنبه‌کار خراسان رضوی است که همه ساله به کشت پنبه همت داشته، اما امسال میزان زمین‌های زیر کشت این محصولش را به نصف رسانده است.
او به ایسنا گفت: هزینه‌های تولید بابت کارگر و کود و سم و... خیلی بالا رفته اما قیمت پنبه نسبت به پارسال فقط ۲۰۰۰ تومان گران‌تر شده است.
وی اظهار کرد: به نسبت سایر محصولات، قیمت پنبه افزایشی نداشته به طوری که از ۳۵ هزار تومان در سال قبل، امسال به ۳۷ هزار تومان رسیده و این میزان ناچیز افزایش، برای خرید تضمینی پنبه مناسب نیست.
این پنبه‌کار ادامه داد: گرمای تابستان و قطعی برق چاه‌های کشاورزی هم باعث آسیب دیدن محصول پنبه می‌شود و از این موضوع کشاورز ضرر می‌کند.
اسماعیلی افزود: در فصل برداشت نبود کارگر برای جمع‌آوری محصول مشکل‌ساز است به ویژه آنکه برای کشاورزان خرده مالک برداشت غیر مکانیزه نیز باعث بروز مشکل می‌شود.
عدم رقابت پنبه داخلی با واردات به دلیل وجود یارانه پنهان
پنبه محصولی است که در گذشته از شمال تا جنوب خراسان در آن کشت می‌شده است اما در سال‌های اخیر شاهد کاهش سطح زیر کشت این محصول هستیم.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در همین خصوص به ایسنا گفت: سطح زیر کشت پنبه استان در سال زراعی ۱۴۰۲ - ۱۴۰۳ بالغ‌بر ۱۹هزار و ۵۵۰ هکتار است که نسبت به سال گذشته که ۲۲هزار و ۵۰۰ هکتار بود ۱۵ درصد کاهش پیدا کرده است.
محمد میری دیسفانی متوسط عملکرد را ۲۵۰۰ کیلوگرم در هکتار اعلام کرد و افزود: کشت پنبه در ۲۲ شهرستان از درگز در شمال خراسان تا گناباد در جنوب صورت می‌گیرد.
وی گفت: بالاترین سطح زیر کشت این محصول در شهرستان نیشابور بوده که به تازگی با توجه به شهرستان شدن بخش میان جلگه در این منطقه بالاترین سطح را داریم.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به اینکه سطح کشت از ۲۲ هزار و ۵۰۰ هکتار در سال گذشته با ۱۵ درصد کاهش به ۱۹ هزار و ۵۵۰ هکتار رسیده است، اظهارکرد: عمده دلایل کاهش سطح زیر کشت قیمت پایین وش پنبه نسبت به هزینه‌های تولید است که منجر به افزایش بیشتر رغبت کشاورز به کشت سایر محصولات شده است.
وی دلیل دیگر کاهش سطح زیر کشت پنبه را موضوع مرتبط به شارژ چاه‌های کشاورزی دانست و ادامه داد: کمتر شدن میزان برداشت و از طرفی خاموشی چاه‌ها در فصل تابستان باعث کاهش سطح زیر کشت شده است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: با توجه به نیاز محلوج پنبه، ناچار به واردات آن هستیم ولی متأسفانه در زمان برداشت محصول باید این واردات متوقف و پنبه داخلی با قیمت مناسب خریداری شود که البته برنامه‌ریزی برای واردات یا عدم واردات در زمان برداشت به عهده وزارت صمت است.
وی افزود: در سنوات قبل تعرفه بالاتری برای واردات پنبه و نخ وجود داشت ولی در حال حاضر یارانه پنهان به شکل تأمین ارز و واردات با ارز ترجیحی باعث عدم رقابت پنبه تولید داخل شده است و هزینه‌های تولید با قیمت محصول همخوانی ندارد.
میری اظهارکرد: واردات پنبه باید به شکلی مدیریت شود تا وارد کننده در ازای وارد کردن هر میزان، بخشی از پنبه مورد نیاز خود را از پنبه تولید داخل تأمین کند و این باید به صورت الزام باشد و از طرفی برای وارد کردن نخ نیز باید تعرفه مناسب وضع شود.
وی اعلام کرد: پنبه تولید استان با کیفیت بسیار عالی و قابل رقابت با پنبه‌های سایر کشورهاست البته در سال جاری دستورالعمل به روز رسانی شده و نظارت بر عملیات تصفیه وش و کیفیت الیاف پنبه ابلاغ گردیده که هدف اصلی آن رفع برخی موارد در کیفیت الیاف است.
میری بیان کرد: طبق این دستورالعمل برداشت پنبه در کیسه‌های نایلونی ممنوع شده تا بتوانیم از ورود و دریافت محصول غریبه در وش تولیدی جلوگیری کنیم و از طرفی مقرر شده است که وش‌های ورودی به کارخانه‌ها نیز در گروه‌های چهارگانه مجزا شده تا یکنواختی الیاف تولیدی بالا رود و با شناسنامه‌دار کردن الیاف تولیدی قطعاً با بهترین الیاف دنیا هم قابل رقابت خواهیم بود.
وی گفت: با توجه به بالا بودن هزینه کارگری برداشت پنبه، سهم زیادی از هزینه تولید صرف این قسمت می‌شود که در چند سال اخیر ۵ دستگاه غوزه چین از محل تسهیلات جذب و مشغول به کار شده که سهم اندکی از سطح بالای کشت استان را شامل می‌شود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی مهم‌ترین راهکار توسعه کشت را با بذر کار و برداشت با دستگاه وش چین عنوان کرد و گفت: با توجه به خرده مالک بودن اکثر پنبه‌کاران استان و قیمت بالای دستگاه وش چین، این موضوع دست نیافتنی است.
واردات سالیانه ۱۰ هزار تن پنبه از مرز سرخس
محمد علی رهنما، مدیر جهاد کشاورزی سرخس در همین خصوص به ایسنا گفت: شهرستان سرخس به لحاظ تولید پنبه در خراسان رضوی در زمره شهرستان‌های برتر استان به شمار می‌رود.
وی با بیان اینکه امسال ۱۵۰۰ هکتار از اراضی شهرستان به کشت پنبه اختصاص دارد، افزود: علیرغم اینکه سال گذشته ۳۰۰۰ هکتار از اراضی زیر کشت پنبه بود اما به دلیل مشکلات قیمت و افزایش هزینه‌های مراحل داشت و کاشت و برداشت، هزینه بالای انواع سموم و نهاده‌ها، شاهد کاهش سطح زیر کشت این محصول هستیم.
مدیر جهاد کشاورزی سرخس با اشاره به اینکه برداشت بیشتر محصول مزارع به صورت دستی و کارگری انجام می‌شود، اظهار کرد: مسئولان باید نسبت به افزایش قیمت پنبه نگاه جدیدی داشته باشند.
وی گفت: با توجه به اینکه اولین پنبه کشور اواخر مرداد و اوایل شهریور در سرخس برداشت می‌شود انتظار داریم واردات الیاف پنبه انجام نشود، متأسفانه از مرز سرخس سالی ۱۰ هزار تن پنبه درجه ۲ از کشورهای قرقیزستان، ازبکستان و ترکمنستان وارد می‌کنیم و این به شدت در قیمت پنبه داخلی تأثیر دارد.
رهنما با اشاره به اینکه هرچند در کشت بهاره یونجه، پنبه و ذرت، جالیز داریم اما خاموشی چاه موتورها تأثیر خود را بر روی این محصولات به شدت گذاشته است، اظهار کرد: چون دوره آب به شدت افزایش یافته و موجب تنش خشکی در مزارع شده به همین دلیل کاهش عملکرد را داریم.
وی در ادامه گفت: متأسفانه در پنبه زنجیره ارزشی که باید روی محصول بگذاریم و کشاورزی قراردادی انجام دهیم صورت نمی‌گیرد و کارخانه‌ها هزینه نمی‌کنند، اگر کارخانه‌ها با کشاورز صحبت کنند و در یک مجموعه قرار بگیرند، قطعاً کشاورز محصول با کیفیت و مد نظر کارخانه را تولید خواهد کرد.
مدیر جهاد کشاورزی سرخس با بیان اینکه ظرفیت بسیار خوبی برای تولید پنبه در کشور داریم، افزود: ولی کارخانه‌ها بیشتر تمایل بر واردات دارند چون به قیمت پائین تری محصول مورد نیاز را تأمین می‌کنند در حالی که پنبه داخلی کیفیت بسیار بهتری دارد.
رهنما گفت: گرچه اعلام می‌کنند ناخالصی‌هایی در پنبه داریم اما اگر کارخانه‌ها کمک کنند بدون شک همان پنبه با کیفیت مدنظر را کشاورز تولید خواهد کرد به شرطی که خرید تضمینی داشته باشند نه اینکه محصول تولیدی‌شان روی دستشان بماند و ندانند تا کی قیمتی تعیین خواهد شد و کسی این محصول را می‌خرد.
مدیر جهاد کشاورزی سرخس بذرهایی که در شهرستان تولید می‌شود را قابل رقابت با بذرهای خارجی دانست و افزود: بذرهای پنبه قوه نامیه بالای ۸۵ تا ۹۰ درصد دارد و در استان‌های مختلف از این بذرها استفاده می‌شود.
وی قیمت پایین پنبه را از مهم‌ترین مشکلات موجود دانست و با تأکید بر اینکه افزایش قیمت باید بر مبنای افزایش هزینه‌ها صورت گیرد، اظهار کرد: انتظار داریم برای خاموشی چاه موتورها و خرید تضمینی و کاهش هزینه‌ها و ماشین‌آلات پنبه تدابیری اتخاذ شود.
مدیر جهاد کشاورزی سرخس گفت: با توجه به اینکه اکنون برداشت به صورت دستی انجام می‌شود کشاورزان درخواست دارند تا ماشین‌آلات متناسب با برداشت وارد کشور شود تا هزینه‌های برداشت کاهش یابد.
رهنما ادامه داد: در سال‌های گذشته در تولید پنبه فقط رقم ورامین کشت می‌شد، اما با ورود شرکت‌های بذری و شرکت جمیل نیشابور و یک شرکت دیگر به شهرستان تنوع ارقامی که با تنوع آب و هوایی شهرستان سنخیت دارد و می‌تواند در شهرستان تولید مؤثری داشته باشد را بررسی کردیم و در حال حاضر ۷ رقم شامل ارمغان، ساجدی، شایان، ورامین، خورشید، خرداد، مای در شهرستان کشت می‌شود و عملکرد خوبی نیز دارد.
وی گفت: با انجام کارهای تحقیقاتی و ورود محققین مرکز تحقیقات متوسط عملکرد در مزارع نیز افزایش یافته به طوری که از سال ۱۳۹۹ تاکنون پنبه‌کار نمونه کشور با عملکرد ۶ تن در هکتار از این شهرستان انتخاب می‌شود.
رهنما با اعلام اینکه شهرستان سرخس تأمین کننده یک سوم نیاز بذری کشور در رقم‌های شایان، ورامین و همچنین ارمغان و ساجدی است، اظهار کرد: سالیانه ۲۰۰۰ تن تولید بذر پنبه داریم که این موجب شده دغدغه‌های بسیاری از مسئولان کشور برای تأمین بذر رفع شود.
وی شرایط آب و هوایی سرخس را برای تولید پنبه و همچنین به لحاظ کیفیت و عملکرد بسیار مطلوب دانست و بیان کرد: زیرساخت بسیار مطلوب و خوبی برای تولید بذر پنبه در شهرستان فراهم شده و سرخس تأمین کننده بذر خراسان رضوی و استان‌های همجوار است و در این شهرستان کارخانه پنبه پاک‌کنی دایر است.
انتهای پیام
نظرات