به گزارش ایسنا، دکتر شجاع احمدوند در نشست شورای علمی نخستین همایش بین‌المللی کلیله‌ودمنه، این همایش را بنیان و زیرساختی کلیدی برای توجه بیشتر به متون کلاسیک ایرانی دانست و گفت: معتقدم همایش‌هایی مانند کلیله‌ودمنه در شناخت و توجه به متن‌های کلاسیک ادبیات فارسی تأثیر بسیار زیادی دارد. از طریق همین رویدادها می‌توان برخی از مفردات اندیشه سیاسی را از دل این متون استخراج و وارد سرفصل‌های آموزشی رشته‌های مختلف کرد.

به باور احمدوند، برگزاری همایش بین‌المللی کلیله‌ودمنه ما را به سمت استفاده از این منابع و رویکردهای متفکر محور و کتاب‌محوری سوق خواهد داد و درحالی‌که در دنیای امروز به منابعی شبیه کلیله‌ودمنه توجه زیادی می‌شود، ما نیز می‌توانیم با همایش‌هایی مانند کلیله‌ودمنه، آثار متفکران ایرانی و اسلامی را از انحصار تک‌رشته‌ای خارج کنیم تا با رویکردی بینارشته‌ای به‌عنوان منابعی ارزشمند در رشته‌های دیگر مورداستفاده قرار گیرند.

کلیله‌ودمنه، منبع ارزشمند اندیشه‌های سیاسی

 وی کتاب کلیله‌ودمنه را اثری فراتر از یک متن ادبی توصیف کرد که در صورت شناخت دقیق و علمی، به اثری ارزشمند برای طرح اندیشه‌های سیاسی بدل خواهد شد.

احمدوند با تشریح دو ساحت کلیدی در کتاب کلیله‌ودمنه، اظهار کرد: در ساحت واقع‌گرایانه، این کتاب به ذات قدرت می‌پردازد و نشان می‌دهد که قدرت چگونه عمل می‌کند؛ اما درعین‌حال، تأکید می‌کند که این ذات قدرت موردپسند اهل حکمت و فضیلت نیست. به نظر می‌رسد در این کتاب، اهل حکمت و فضیلت قائل به‌نوعی پیوست اخلاقی برای قدرت هستند. تجویز و توصیه نهایی کلیله‌ودمنه نیز با آثاری مانند شهریار ماکیاولی، متفاوت است. ماکیاولی درنهایت تجویز می‌کند که حاکم باید به سمت واقعیت‌های قدرت حرکت کند و او را از آن گریزی نیست؛ اما در کلیله‌ودمنه گفته می‌شود که می‌توان از واقعیت‌ها به سمت آرمان‌ها حرکت کرد.

 وی افزود: کتاب کلیله‌ودمنه نشان می‌دهد که چگونه می‌توان در عین شناخت واقعیت‌های قدرت، به سمت آرمان‌های اخلاقی و حکیمانه حرکت کرد.

 ضرورت تشکیل دبیرخانه دائمی برای همایش کلیله‌ودمنه

 سرپرست دانشگاه علامه طباطبائی با تأکید بر ضرورت تداوم برگزاری همایش بین‌المللی کلیله‌ودمنه در سال‌های آینده، گفت: دایر کردن دبیرخانه همایش کلیله‌ودمنه در این دانشگاه گامی بلند در جهت احیای متون کلاسیک ایرانی است. ما در پی این هستیم که این دبیرخانه را دایر کنیم و رویداد اصلی نیز به‌صورت دوره‌ای، سالانه یا هر چند سال یک‌بار، برگزار شود.

 وی افزود: معتقدم با بررسی و تحلیل مداوم این اثر کلاسیک و مفاهیم مرتبط با آن از طریق دبیرخانه دائمی همایش، افق‌های جدیدی در حوزه اندیشه سیاسی ایران گشوده می‌شود. چنین اقدامی ضمن اینکه به احیای متون کلاسیک ایرانی کمک می‌کند، زمینه‌ساز کشف نظریه‌های بومی در حوزه اندیشه سیاسی نیز خواهد بود.

 ضرورت تقویت رویکرد تک‌محور

احمدوند با مروری بر تاریخچه توجه به متون کلاسیک در ایران، خاطرنشان کرد: حدود ۴۰ سال پیش، کتاب‌هایی مانند سیاست‌نامه خواجه نظام‌الملک تنها در دانشکده‌های ادبیات تدریس و بیشتر به جنبه‌های ادبی آن توجه می‌شد؛ اما بعدها این کتاب به یکی از متون اصلی اندیشه سیاسی تبدیل شد و حتی دانشکده‌های علوم سیاسی نیز به آن توجه کردند.

 وی با اشاره به مشکلات موجود در حوزه اندیشه سیاسی ایران، گفت: یکی از مشکلات ما این است که وقتی اندیشه ایرانی را با اندیشه غربی مقایسه می‌کنیم، می‌بینیم که در غرب متفکر محوری بسیار قوی است. از سقراط و افلاطون و ارسطو تا دوره مدرن و اندیشمندانی مانند هابز، لاک و ماکیاولی، همه به‌عنوان چهره‌های شاخص شناخته می‌شوند؛ اما در اندیشه ایرانی، چنین رویکردی، کمتر وجود دارد و دلیل اصلی این فقدان، آن است که ما کمتر به چارچوب و بستری مناسب برای شناخت و معرفی اندیشمندان خود توجه کرده‌ایم.

 متون کلاسیک ایرانی ظرفیت نظریه‌سازی دارند

 به گزارش روابط‌عمومی دانشگاه علامه طباطبائی، این استاد علوم سیاسی با اشاره به ظرفیت‌های متون کلاسیک ایرانی برای کشف اندیشه سیاسی بومی، گفت: این ظرفیت، جزئی جدانشدنی از متون ادبی ماست؛ اما متأسفانه ما چندان به آن توجه نکرده‌ایم. فکر می‌کنم می‌توان چارچوب نظری و محتوایی برای اندیشه سیاسی در ایران یافت و این محتوا چیزی نیست جز محتوای بروکراتیک و دیوانی و دولت پژوهانه. مثلاً در یونان قدیم، اندیشه سیاسی بیشتر ماهیت فلسفی و اخلاقی داشت و در اروپا قرون‌وسطی، ماهیت آن بیشتر حقوقی شد؛ اما در ایران، اندیشه سیاسی بیشتر ماهیت بروکراتیک، اداری و دیوانی داشته است.

وی با ذکر مثالی درباره مفهوم «خویشکاری» در اساطیر ایرانی، گفت: در تقسیم‌بندی‌هایی که در اساطیر ایرانی وجود دارد، مثل تقسیم‌بندی بین اهریمن و اهورامزدا و امشاسپندان شش‌گانه، مفهومی به نام خویشکاری مطرح می‌شود. این مفهوم به‌نوعی تقسیم کار در جامعه را توضیح می‌دهد و نشان می‌دهد که چگونه جامعه به بخش‌های مختلف تقسیم می‌شود. این تقسیم‌بندی‌ها در واقع به‌نوعی دیوان‌سالاری را توضیح می‌دهند و عمده مفاهیمشان درباره رفع‌ورجوع امور جامعه است.

 سرپرست دانشگاه علامه طباطبائی پیشنهاد کرد: نظریه دولت بروکراتیک ایرانی را می‌توان به‌مثابه یک نظریه بومی و ایرانی مطرح کرد، به شرطی که شواهد تاریخی آن جمع‌آوری و تحلیل شود. بسیاری از این شواهد را می‌توان از دل متون کلاسیک استخراج کرد. اگر چنین رویکردی در پیش بگیریم، خواهیم دید که بسیاری از متفکران قدیم تا دوره‌های جدید، در تأملات خود به همین مباحث پرداخته‌اند.

وی گفت: معتقدم نظریه دولت بروکراتیک ایرانی می‌تواند به‌عنوان یک نظریه کاملاً بومی مطرح شود و به شناخت بهتر اندیشه سیاسی در ایران کمک کند. این اقدام می‌تواند افق‌های جدیدی را در حوزه علوم‌انسانی و اندیشه سیاسی ایران بگشاید.

 انتهای پیام