به گزارش ایسنا، مدیریت شهری یکی از ارکان اساسی برای بهبود کیفیت زندگی در شهرها محسوب می‌شود. در گذشته، تصمیم‌گیری‌های شهری عمدتاً بر عهده مدیران و کارشناسان بود، اما امروزه اهمیت نقش شهروندان در این فرآیند بیش از پیش مشخص شده است. مشارکت مردم می‌تواند باعث بهبود کارایی تصمیمات، افزایش رضایت شهروندان و کاهش تعارضات اجتماعی شود. در این میان، پژوهشگران معتقدند که ایجاد ساختارهای مشخص و هدفمند برای مشارکت شهروندان، می‌تواند مسیر دستیابی به شهری هوشمندتر و پویاتر را هموار کند.

با این حال، مشارکت در امور شهری همیشه با چالش‌هایی همراه بوده است. برخی از سیاست‌های مدیریتی، به‌جای افزایش تعامل مردم، باعث محدودیت آن شده‌اند. در بسیاری از موارد، شهروندان احساس می‌کنند که نقش آن‌ها در تصمیم‌گیری‌ها تنها به ارائه نظرات محدود می‌شود و تأثیر چندانی بر روند مدیریت شهر ندارند. این موضوع سبب شده است که محققان به دنبال راهکارهایی برای تغییر این وضعیت و طراحی الگویی عملی برای مشارکت مؤثرتر مردم در حکمروایی شهری باشند.

علی ذاکری، استادیار گروه مهندسی صنایع و آینده‌پژوهی دانشگاه اصفهان، به همراه یکی از همکاران دانشگاهی خود و با همکاری دانشگاه شیخ بهایی، پژوهشی را در این زمینه انجام داده‌اند. هدف این تحقیق، ارائه مدلی برای مشارکت شهروندان در مدیریت شهری است که بتواند ارتباط بین شهروندان و نهادهای شهری را به شیوه‌ای کارآمدتر تعریف کند.

این پژوهش به روش کیفی و با استفاده از مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با مدیران شهرداری، فعالان اجتماعی و استادان دانشگاه انجام شده است. اطلاعات به‌دست‌آمده از این مصاحبه‌ها تجزیه و تحلیل شده و یافته‌ها در قالب یک مدل مشخص طبقه‌بندی گردیدند.

نتایج این تحقیق نشان می‌دهند که مشارکت شهروندان در مدیریت شهری را می‌توان در پنج سطح مختلف دسته‌بندی کرد. این سطوح شامل شهروند، شهربان، شهراندیش، شهریار و شهردار است.

در پایین‌ترین سطح، شهروندان به‌عنوان دریافت‌کنندگان خدمات شهری شناخته می‌شوند. در سطح بعدی، شهربانان افرادی هستند که به نظارت بر عملکرد مدیریت شهری پرداخته و مسائل و مشکلات را گزارش می‌کنند. در سطح شهراندیش، شهروندان به ارائه ایده‌ها و پیشنهادهای سازنده برای بهبود شهر می‌پردازند.

گروهی که فراتر از این مرحله رفته و در توسعه و اجرای ایده‌های شهری نقش ایفا می‌کنند، در دسته شهریاران قرار می‌گیرند. نهایتاً، مدیران و مسئولان شهری که وظیفه هدایت امور را بر عهده دارند، در سطح شهردار قرار می‌گیرند.

این پژوهش نشان می‌دهد که مشارکت شهروندان در مدیریت شهری نه‌تنها موجب افزایش کارایی و شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها می‌شود، بلکه حس مسئولیت‌پذیری و همبستگی اجتماعی را نیز تقویت می‌کند.

یکی از یافته‌های کلیدی تحقیق این است که هرچه شهروندان انگیزه و علاقه بیشتری به مشارکت داشته باشند، در سطوح بالاتری از این مدل قرار می‌گیرند و تأثیر بیشتری بر فرآیندهای شهری خواهند داشت.

علاوه بر این، پژوهش حاضر نشان داده است که برای ارتقای سطح مشارکت عمومی، ابزارها و سازوکارهای مشخصی باید تدوین و اجرا شوند. به‌عنوان مثال، استفاده از شوراهای محلی، پلتفرم‌های دیجیتال برای ارتباط مستقیم با مدیران شهری و ارائه مشوق‌های مشخص برای افراد فعال در حوزه‌های اجتماعی، می‌تواند به بهبود روند مشارکت کمک کند. همچنین، ایجاد یک ساختار نظارتی شفاف، باعث می‌شود که شهروندان احساس کنند نظرات و پیشنهادهای آن‌ها به درستی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

یافته‌های این تحقیق در فصلنامه «پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی» منتشر شده است که تحت نظر دانشگاه اصفهان فعالیت می‌کند. یافته‌های این مطالعه می‌توانند به مدیران شهری، سیاست‌گذاران و شهروندان کمک کنند تا درک بهتری از مفهوم مشارکت شهری داشته و در جهت بهبود آن گام بردارند.

انتهای پیام