رضا عابدی گناباد در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به فرارسیدن سالروز رأی مردم به جمهوری اسلامی، اظهار کرد: باید به این موضوع توجه کنیم که مردم به چه دلیلی انقلاب کردند. هر فردی از زاویه‌ای خاص به انقلاب اسلامی نگاه می‌کند؛ برخی بر این باورند که مردم برای بهبود وضعیت مالی و معیشتی خود قیام کردند، گروهی دیگر معتقدند که هدف اصلی مردم از انقلاب، دستیابی به عدالت بود و حکومت پهلوی را نافی عدالت می‌دانند و عده‌ای می‌گویند که مردم برای اسلام و ارزش‌های دینی خود قیام کردند، زیرا حکومت پهلوی نسبت به اصول شرعی و اسلامی بی‌توجه بود و حتی در برخی موارد با آن‌ها در تضاد قرار داشت.
وی افزود: علاوه بر این، برخی دیگر بر این باورند که انقلاب اسلامی به دلیل عدم حفظ استقلال کشور از سوی حکومت پهلوی به وقوع پیوست. ایران در آن زمان به نوعی نیمه‌مستعمره بود؛ هرچند که رسماً مستعمره نبود، اما تحت تأثیر قدرت‌های خارجی و به ویژه آمریکا قرار داشت. در سال‌های ۵۴ و ۵۵، ایران به عنوان پایگاهی برای مهار کمونیسم در منطقه عمل می‌کرد و این وضعیت به نوعی به نارضایتی مردم دامن می‌زد.
عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد نیشابور با بیان اینکه انقلاب یک پدیده مکانیکی و تک‌عاملی نیست و یک پدیده اجتماعی و چندعاملی محسوب می‌شود، گفت: به نظر می‌رسد که باید تمام این عوامل به عنوان دلایل انقلاب اسلامی در بهمن ۵۷ و تغییر حکومت در نظر گرفته شوند. متأسفانه، برخی تحلیلگران و اندیشمندان به مسئله به‌صورت تک‌بعدی نگاه و تنها بر روی جنبه‌های اقتصادی یا عدالت تأکید می‌کنند، در حالیکه تمام این دلایل، از جمله استقلال‌خواهی و هویت‌طلبی، به عنوان عوامل مؤثر در انقلاب اسلامی مطرح بودند.
عابدی گناباد اضافه کرد: اکنون ۴۶ سال از انقلاب اسلامی گذشته و در بسیاری از زمینه‌ها، موفقیت‌هایی به دست آورده است؛ چه در عرصه اقتصادی، چه در حوزه عدالت و چه در سیاست خارجی و رهایی از وابستگی. این دستاوردها نکات مثبتی هستند که متأسفانه در برخی موارد، مورد کم‌توجهی قرار گرفته‌اند. البته در برخی حوزه‌ها نیز هنوز با چالش‌ها و مشکلاتی مواجه هستیم که نیاز به توجه و اصلاح دارند. در حوزه‌های اقتصادی همچنان با چالش‌هایی مواجه هستیم. در برخی زمینه‌های فرهنگی و عدالت نیز مشکلاتی وجود دارد. اما در عین حال، در این حوزه‌ها کارهای مثبتی هم انجام شده است.
دستاوردهای جمهوری اسلامی بیشتر از ضعف‌هایش
وی ادامه داد: به عنوان مثال، وضعیت سیستان و بلوچستان، کردستان و لرستان که از استان‌های محروم کشور هستند، به مراتب بهتر از گذشته شده و امکانات رفاهی مانند گاز، آب، برق و تلفن در این مناطق افزایش یافته است. با این حال، متأسفانه هنوز هم برخی مشکلات و ناکارآمدی‌ها وجود دارد. اما به طور کلی، پرونده انقلاب اسلامی مثبت و قابل دفاع است. هیچ پدیده سیاسی مطلق و معصوم نیست و هر پدیده‌ای نقاط قوت و ضعف خود را دارد. به هر حال قطعا دستاوردهای جمهوری اسلامی بیشتر از ضعف‌هایش است.
این پژوهشگر مسائل سیاسی با اشاره به قرائت امام خمینی از جمهوری اسلامی و تناسب برداشت مسئولین آن زمان و امروز با این نگاه، عنوان کرد: در آن زمان نیز بخشی از مسئولین و افراد با نگاه امام فاصله داشتند. برخی از این مسئولین به نوعی در مسیر انقلاب قرار نداشتند و جامعه به سمتی حرکت کرد که حتی افرادی که انقلابی نبودند، به همراهی با آن کشیده شدند. هرچند بخش زیادی از مسئولین و مردم با نگاه امام همراه بودند، اما برخی دیگر نظرات متفاوتی داشتند.
عابدی گناباد افزود: واقعیت این است که در آن زمان نیز تعدادی از مسئولین به نگاه امام باور نداشتند، هرچند در اقلیت بودند. امروز نیز داستان مشابهی وجود دارد؛ برخی از مسئولین هنوز از نگاه رهبری و جریان انقلابی فاصله دارند. متأسفانه جریاناتی با نگرش‌های غرب‌گرایانه که در آن زمان نیز وجود داشتند، هنوز هم در میان مسئولین و مردم حضور دارند. اینکه بخواهیم بگوییم یک جامعه و حکومت یکدست و یک شکل فکر می‌کنند، منطقی و مبتنی بر واقعیت نیست.
وی با اشاره به این شبهه که در چهار دهه اخیر، گاهی بعد جمهوریت نظام فدای بعد اسلامیت آن شده است، اظهار کرد: باید بگویم که افرادی که این صحبت‌ها را مطرح می‌کنند، به دنبال مسائل سیاسی هستند و واقعیت‌ها را به درستی نمی‌بینند. در انتخابات سال ۸۸، رهبری با قاطعیت از جمهوریت نظام دفاع کردند. در آن زمان، عده‌ای تلاش می‌کردند تا جلوی رأی مردم بایستند و مدعی تقلب در انتخابات بودند. اما رهبری با صراحت ایستادند و از حق مردم دفاع کردند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: مثال دیگری که می‌توانم بزنم این است که برخی معتقدند چرا باید همه جریانات در انتخابات شرکت کنند. آنان پیشنهاد می‌دهند که فقط فردی که به خودشان نزدیک‌تر است، تأیید صلاحیت و با رأی حداقلی رئیس‌جمهور شود. اما رهبری این نگاه را قبول ندارند و بر این باورند که رئیس‌جمهور باید با مشارکت حداکثری و رأی بالا انتخاب شود. این دیدگاه‌ها در راستای تقویت بعد جمهوریت نظام است. جمهوریت، شکل نظام ماست که در قانون اساسی تعریف شده، اما محتوای آن اسلامی است. این دو باید به طور همزمان پیش بروند.
عابدی گناباد با تاکید بر اینکه اهداف اصلی جمهوری اسلامی همواره ثابت است، بیان کرد: جمهوری اسلامی در زمینه‌های عدالت‌خواهی، پیشرفت اقتصادی و استقلال‌طلبی اهداف بلندی را دنبال کرده است. اگر با نسل‌های مختلف صحبت کنید، می‌بینید که هیچ‌کس از عدالت و تقویت قدرت منطقه‌ای کشور بدش نمی‌آید. اکثریت مردم خواهان پیشرفت اقتصادی هستند و هیچ‌کس نمی‌خواهد که بی‌توجهی و ولنگاری در جامعه حاکم شود. در واقع، این دیدگاه‌ها در بین مردم غالب است و تنها اقلیتی ممکن است با این اصول مخالف باشند. به طور کلی، اصول و آرمان‌های جمهوری اسلامی هنوز هم در بین نسل جدید و نسل‌های آینده زنده است و خواهد بود و این اصول فرامکانی و فرازمانی هستند.
وی اضافه کرد: اما در عین حال، ما با مشکلاتی در داخل کشور مواجهیم که ما را از دستیابی به این قله‌ها دور کرده است. مسائل زیادی وجود دارد که باید حل شوند. حتی اگر در سیاست خارجی توفقاتی حاصل شود و مثلا مذاکره را آغاز کنیم و به توافقاتی برسیم، باز هم بسیاری از مشکلات ما حل نخواهد شد، مگر اینکه به سمت حکمرانی خوب حرکت کنیم و اصلاحات ساختاری در کشور انجام دهیم. متأسفانه اجرای قوانین در کشور ما ضعیف است و نظارت‌ها و برخوردها نیز ناکافی هستند. محافظه‌کاری و مصلحت‌اندیشی‌های بی‌مورد نیز در بسیاری از حوزه‌ها وجود دارد که عامل بسیاری از مشکلات است.
عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد نیشابور ادامه داد: نقد مردم به این مسائل است و کسی با عدالت‌خواهی، اسلام‌خواهی یا آرمان‌خواهی مشکل ندارد. اکثریت جامعه این اصول را می‌پسندند، اما مشکل اصلی در ناکارآمدی‌ها و بی‌نظمی‌هایی است که در کشور وجود دارد. ذی‌نفعان بزرگی در حوزه‌های مختلف از جمله بانک‌ها و موسسات بیمه، مانع از انجام اصلاحات لازم می‌شوند. اگر این اصلاحات انجام نشود، حتی رفع تحریم‌ها هم تغییر چندانی ایجاد نخواهد کرد.
عابدی گناباد تصریح کرد: ما با مشکلاتی در حوزه‌های حکمرانی و مدیریتی مواجه هستیم و باید محکم‌تر عمل و با ناقضین قوانین، به ویژه در حوزه مالیات‌گیری و بانک‌ها، برخورد کنیم. وضعیت بانک‌ها در کشور ما خوب نیست و ذی‌نفعان بزرگی فشار می‌آورند که این بانک‌ها منحل نشوند. مسائل ما به اینجا ختم نمی‌شود. شرکت‌های خصوصی نیز در حوزه پتروشیمی و دیگر بخش‌ها مشکلاتی ایجاد می‌کنند و ارز را به کشور نمی‌آورند. این‌ها چالش‌هایی هستند که باید به آن‌ها توجه کنیم.
انتهای پیام
نظرات