این هنر دیرپا، نه فقط صنعتی برای خلق اشیاء کاربردی و تزئینی، بلکه تجلی ذوق هنری، صبر و حوصله بیکران مردمان این خطه است؛ میراثی گرانبهایی که نسل به نسل، از دستان توانمند پدران به فرزندان منتقل شده و همچون نگینی درخشان، بر تارک فرهنگ کردستان میدرخشد.
تصور کنید، قطعات کوچک و بیجان چوب، چگونه در دستان هنرمندانی ماهر جان میگیرند و به آثاری بدیع و چشمنواز بدل میشوند، گویی روح طبیعت در کالبد چوب حلول کرده و داستانی از زیبایی و اصالت را روایت میکند.
اما افسوس که این هنر اصیل، این یادگار ارزشمند نیاکان، امروزه با تهدیدی جدی و خاموش روبهرو شده است، قاچاق بیرحمانه چوبهای مرغوب، ماده اولیه حیاتی این صنعت ظریف، همچون خنجری زهرآگین بر پیکره نازککاری فرو میرود و ریشههای آن را به نابودی میکشاند؛ این تجارت غیرقانونی، نه تنها هنرمندان نازککار را در تأمین مواد اولیه باکیفیت با مشکلات عدیدهای مواجه ساخته، بلکه آینده این هنرِ ارزشمند و هویتبخش را نیز در هالهای از ابهام فرو برده است.
این وضعیت اسفناک، نه تنها چرخه تولید این هنر را کند کرده، بلکه انگیزه و امید را از دل هنرمندان رنجور زدوده است، دستان هنرمندی که روزگاری با عشق و اشتیاق، ساعتها بر روی قطعهای چوب خم میشد و آن را به اثری هنری تبدیل میکرد، امروز با دغدغه تأمین اولیهترین نیاز خود، یعنی چوب مرغوب، دست و پنجه نرم میکند. گویی قاصدکهای چوبی که روزی پیامآور زیبایی و هنر بودند، امروز بالهایشان شکسته و در کنج کارگاههای خاموش، به انتظار روزهای بهتر نشستهاند.
با این حال، در میان این تاریکی و ناامیدی، هنوز کورسویی از امید در دل دلسوزان این هنر اصیل شعلهور است، تلاشهای پیگیرانهای برای حفظ و احیای این میراث فرهنگی ارزشمند در جریان است، از ایجاد فضاهای مناسب و امن برای عرضهٔ دسترنج هنرمندان در قالبِ بازارچهها و نمایشگاههای دائمی که همچون ویترینی برای نمایش شکوه و ظرافت این آثار عمل میکنند تا دعوت از سرمایهگذارانی که با درک اهمیت این هنر دستان یاری دراز کردهاند تا با احیای بناهای تاریخی و تبدیل آنها به کارگاههای تولیدی و مراکز عرضه، جانی دوباره به این صنعت ببخشند و گامهایی استوار برداشته شده است.
مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سنندج، با اشاره به کمبود مواد اولیه، بهویژه چوب در صنایع دستی استان کردستان گفت: قاچاق چوب یکی از چالشهای اصلی صنایع دستی استان به ویژه در حوزه نازک کاری است.
سیروان صنوبری در گفتوگو با ایسنا با اشاره به چالش اصلی صنعتگران صنایع دستی سنندج اظهار کرد: در حوزه صنایع دستی کردستان، به ویژه در شهرستان سنندج در بحث مواد اولیه با کمبودهایی از نظر مواد اولیه نظیر چوب روبهرو هستیم.
صنوبری بیان کرد: در حوزه نازککاری و مواد اولیه چوبی آن، متاسفانه به دلیل مرغوبیت چوبهای تولیدی در سطح استان، این چوبها برای تهیه لوازم به کشورهای مجاور ترکیه و عراق به عنوان اسلحه سازی قاچاق میشوند و مشکل و معضل بزرگی را برای بخش صنعت و صنعتگران در سطح استان و شهرستان بوجود آورده است.
مدیر میراث فرهنگی سنندج بر لزوم مقابله با این پدیده تاکید کرد و افزود: قضیه قاچاق چوب در استان باید با همکاری سایر دستگاهها به نحوی مدیریت شود که از قاچاق چوب و انتقال آن به خارج از استان و خارج از کشور جلوگیری شود.
به دنبال بازارچههای جدید صنایع دستی در شهر سنندج هستیم
صنوبری در خصوص تامین فضای مناسب برای فعالیت صنعتگران و عرضه محصولات آنها گفت: در حال حاضر برای بحث مکان و بستههای حمایتی از صنعتگران در شهرستان سنندج، مجموعه صنایع دستی طالقانی فعال است، مجتمع طالقانی یکی از ساختمانهای قدیم صنایع دستی بوده که با تدبیری که در طی چند سال گذشته شکل گرفت در حال حاضر بیش از ۳۲ صنعتگر در غرفهها و فضاهای این ساختمان مشغول به فعالیت هستند.
وی به دیگر اقدامات در دست اجرا اشاره کرد و افزود: در کنار مجتمع طالقانی ما عمارت حبیبی در مرکز شهر را داریم که به دلیل اینکه قرار است به موزه صنایع دستی تبدیل شود تا بە امروز همکاران و صنعتگران در این فضا به صورت حمایتی مشغول به فعالیت هستند.
صنوری اضافه کرد: همچنین به دنبال ایجاد بازارچە صنایع دستی در ورودی و مبادی شهر سنندج هستیم کە در این راستا اقدامات بسیاری انجام گرفته که در صورت تخصیص زمین به اداره کل میراث فرهنگی، در کمترین زمان ممکن میتوانیم این شرایط ر فراهم کنیم و بحث احداث مکانی برای عرضه و فروش اقلام صنایع دستی را در شهر سنندج شاهد باشیم.
نمایشگاه دائمی صنایع دستی در خانه کُرد راهاندازی میشود
مدیر میراث فرهنگی سنندج از پیشرفت قابل توجه در ایجاد نمایشگاه دائمی خبر داد و افزود: در مجموعه خانە کُرد سنندج، بخشی به عنوان عرضه صنایع دستی تخصیص داده شده است که در حال حاضر ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و در سال جاری به بهرهبرداری میرسد.
وی در خصوص راەاندازی بخشی از خانە کرد به عنوان محلی برای عرضه صنایع دستی اضافه کرد: در صورت تکمیل و تجهیز این فضا، این بخش از خانە کرد در اختیار صنعتگران سطح استان قرار داده میشود.
عدم صدور کد شناسایی گمرکی، مانع صادرات است
صنوبری در ادامه در خصوص ظرفیت صادراتی صنایع دستی استان و مشکلات موجود در این زمینه تصریح کرد: صنایع دستی کردستان ظرفیت بالایی در زمینه توسعه صادرات دارند، اما عدم صدور کد شناسایی گمرکی، مانعی بر سر صادرات صنایع دستی استان است.
وی عدم صدور کد شناسایی گمرکی را مسئلهای پیچیده و زمانبر دانست و بیان کرد: این قضیه یک قضیه طولانی مدت است و در گذشته هم پیگیریهایی در راستای رفع آن انجام شده که متاسفانه به نتیجه نرسیده است.
صنوبری در پاسخ به علت عدم صدور کد شناسایی گفت: هنوز کد شناسه برای بعضی از اقلام نازککاری استان کردستان صادر نشده و در مابقی موارد هم عوامل متعددی همچون بحث کیفیت اقلام صادراتی، بحث بازارهای نیاز و مخاطبین زمینهساز ایجاد چالشهای صادراتی صنایع دستی در استان است.
وی اضافه کرد: در کشور عراق که از نظر فرهنگی ارتباطات نزدیکی با ما دارند، بسیاری از تولیدات صنایع دستی کردستان را در آنجا شاهد هستیم و یا اینکه بازاری که ما باید با آن رقابت کنیم، بازارهای جهانی کشورهایی مثل هندوستان و چین است که اقلام صنایع دستی را با قیمتهای پایینتر و مشابه تولیدات صنعتگران ما تولید میکنند که همین مهم مسیر کار را برای صنعتگران و صنایع دستی استان کردستان بسیار سخت کرده است.
این مقام مسئول در ادامه ابراز امیدواری کرد که با برگزاری نمایشگاهها و نشان دادن این تفاوتها و توانمندیهایی که در تولیدات صنایع دستی ما هست، ما بتونیم بازار بهینه و مناسبتری رو برای صنعتگران حوزه استان فراهم کنیم.
از سرمایهگذاران برای احیای بناهای تاریخی و توسعه صنایع دستی دعوت میکنیم
مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سنندج، با اشاره به اهمیت سرمایهگذاری در بخش تولید، از سرمایهگذاران دعوت به همکاری کرد و افزود: با توجه به شعار سال که به هر حال سرمایه گذاری در بخش تولید است، در بحث سرمایه گذاری ما در اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی شرایط خوبی را برای ورود سرمایەگذاران مهیا کردەایم، اما در حال حاضر بزرگترین چالش صنعتگران ما در حوزه صنایع دستی بحث نبود مکان است.
وی، ظرفیت بناهای تاریخی را فرصتی برای سرمایهگذاری دانست و عنوان کرد: ابنیه تاریخی این پتانسیل را دارند که سرمایهگذاران با بهرهمندی از بناها و مکانها ابنیه تاریخی، نمایشگاههای دائمی محل عرضه و یا کارگاههای تولیدی صنایع دستی را فعال کنند.
انتهای پیام
نظرات