بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخش زیادی از پروژه‌های نیمه‌تمام استان، در حوزه‌های حمل‌ونقل، بهداشت و درمان، آموزش و زیرساخت‌های روستایی متمرکز شده‌اند. پروژه‌هایی که بعضاً بیش از یک دهه از آغاز آن‌ها می‌گذرد.

در سال ۱۴۰۳، بودجه عمرانی استان با رشدی چشمگیر روبه‌رو بوده است؛ با این حال، کارشناسان معتقدند تخصیص واقعی اعتبارات، نحوه جذب منابع و همچنین بهره‌وری مدیریتی، سه عامل کلیدی در تعیین سرنوشت این پروژه‌ها خواهد بود. چرا که تجربه سال‌های گذشته نشان داده افزایش عددی بودجه، لزوماً به معنای اجرای کامل طرح‌ها نبوده است.

افزایش چشمگیر اعتبارات، فرصت یا آزمون؟

معاون برنامه‌ریزی و بودجه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، می‌گوید: اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استان در سال جاری به بیش از ۴۳ هزار و ۶۷۰ میلیارد ریال رسیده است.  

خلیل قاسملو، می‌افزاید: بودجه جاری نیز با رشدی ۲۹.۱ درصدی، به ۱۳ هزار و ۶۳۶ میلیارد ریال افزایش یافته و مجموع اعتبارات هزینه‌ای و عمرانی استان به عدد ۵۷ هزار و ۳۰۹ میلیارد ریال رسیده است که نسبت به سال قبل رشد ۵۲.۳ درصدی را نشان می‌دهد.

او تصریح می‌کند: درآمدهای عمومی استان نیز با رشد ۳۵ درصدی به حدود ۲۳ هزار میلیارد تومان رسیده که نشان از حرکت مثبت در بخش مالیات‌ها، حقوق دولتی معادن و سایر منابع درآمدی استان دارد.

پروژه‌های نیمه‌تمام؛ زخمی  بر پیکر توسعه

به گفته استاندار زنجان، در حال حاضر ۳۸۰ پروژه نیمه‌تمام و ۲۷ پروژه ملی در استان وجود دارد که میانگین پیشرفت فیزیکی آن‌ها حدود ۴۰ درصد است. برخی از این طرح‌ها حتی بیش از ۱۰ سال است که به دلایل مختلف اجرایی، اعتباری یا مدیریتی به سرانجام نرسیده‌اند.

از جمله این پروژه‌ها، دو خطه شدن راه‌آهن زنجان – قزوین است؛ طرحی که اگر به بهره‌برداری برسد، مدت سفر ریلی بین تهران و زنجان را از شش ساعت به کمتر از دو ساعت کاهش می‌دهد. اما با وجود وعده‌های مکرر، هنوز این پروژه به دلیل کمبود منابع مالی به مرحله تکمیل نرسیده است.

تحلیل‌گران توسعه منطقه‌ای معتقدند تکمیل چنین پروژه‌هایی به‌طور مستقیم بر رشد اقتصادی، اشتغال و بهبود شاخص‌های زندگی در استان اثر می‌گذارد.

فرودگاه زنجان؛ آرزوهای پروازی در آسمان واقعیت؟

استاندار زنجان می‌گوید: یکی از پروژه‌های دارای اولویت در استان، فعال‌سازی مجدد پروازهای فرودگاه شهدای زنجان و راه‌اندازی مسیرهای بین‌المللی است.  

محسن صادقی می‌افزاید: مذاکراتی با شرکت‌های هواپیمایی در حال انجام است و پرواز به مقاصدی چون استانبول و نجف در دستور کار قرار دارد.

او با اشاره به نقش این پروازها در توسعه صادرات می‌گوید: بیش از ۵۰ درصد صادرات استان به ترکیه انجام می‌شود و راه‌اندازی خط پرواز مستقیم به استانبول می‌تواند نقش کلیدی در تسهیل صادرات و توسعه تجارت ایفا کند.

نگاهی به اولویت‌های توسعه استان زنجان

مروری بر روند بودجه‌ریزی، سخنان مسئولان و نیازهای توسعه‌ای استان نشان می‌دهد که تمرکز بر پروژه‌های نیمه‌تمام، زیرساخت‌های حمل‌ونقل، شبکه‌های آبیاری، بهره‌برداری بهینه از معادن، توسعه صادرات، و تکمیل طرح‌های صنعتی در زنجان از اولویت‌های اساسی در سال جاری است.

توجه ویژه به تکمیل راه‌آهن، جاده‌ها و فرودگاه، همچنین تقویت زیرساخت‌های کشاورزی و انرژی، می‌تواند به افزایش تولید، ایجاد اشتغال و بهبود شاخص‌های رفاه منجر شود. هم‌زمان، گسترش شبکه حمل‌ونقل برای اتصال استان به مسیرهای بین‌المللی، نقش مهمی در ارتقاء جایگاه اقتصادی زنجان خواهد داشت.

 ظرفیت‌های پنهان، مسیرهای فراموش‌ شده

یکی از مهم‌ترین راه‌های تحقق اهداف توسعه‌ای استان، استفاده هوشمندانه از ظرفیت‌های موجود مانند مولدسازی دارایی‌های دولت، معادن و منابع مالیاتی است.

مولدسازی دارایی‌های راکد دولتی، از ساختمان‌های بلااستفاده تا زمین‌های بایر، می‌تواند به منبع درآمد پایداری برای دولت استان تبدیل شود. بسیاری از کارشناسان اقتصادی باور دارند که با تدوین سیاست‌های شفاف و مشارکت بخش خصوصی، این دارایی‌ها می‌توانند هم به توسعه شهری و هم به تقویت منابع عمرانی کمک کنند.

از سوی دیگر، استان زنجان دارای معادن ارزشمندی چون روی، سرب، سنگ آهن،  روی، مس، سیلیس و بور است که قابلیت سرمایه‌گذاری‌های بزرگ را دارد. بسیاری از این معادن یا در اختیار بخش دولتی است یا به صورت غیربهره‌ور مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر بهره‌برداری از معادن دولتی به شکل علمی، شفاف و در چارچوب مشارکت عمومی-خصوصی انجام شود، می‌توان بخشی از کمبود اعتبارات را جبران و طرح‌های مهم عمرانی را با اتکای به درآمدهای معدنی تکمیل کرد.

در کنار آن، مالیات‌گیری عادلانه و بهینه نیز از دیگر مسیرهای تأمین مالی پایدار است. بازنگری در فرارهای مالیاتی و شناسایی ظرفیت‌های مغفول‌مانده مالیاتی در صنایع، اصناف و خدمات می‌تواند خزانه استان را پررونق‌تر کرده و وابستگی به بودجه‌های ملی را کاهش دهد.

در این رابطه معاون عمرانی استانداری زنجان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با بیان اینکه پروژه‌های استانی به دلیل مدیریت درون‌استانی، هدفمندتر و قابل‌کنترل‌تر هستند، می‌گوید: اگر منابع به‌درستی اولویت‌بندی شود، می‌توان بسیاری از پروژه‌های استانی را ظرف دو تا سه سال به اتمام رساند. اما پروژه‌های ملی به‌دلیل حجم بالا و محدودیت منابع، سال‌ها طول می‌کشند؛ برخی از این پروژه‌ها بیش از یک دهه است که آغاز شده‌اند و روند کندی دارند. 

مسعود بیات‌منش می‌افزاید: در حال حاضر نزدیک به ۴۰۰ پروژه عمرانی استانی نیمه‌تمام در زنجان وجود دارد که برای اتمام آن‌ها حدود ۶ هزار میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز است. همچنین ۲۷ پروژه بزرگ ملی نیز در استان در حال اجرا یا نیمه‌تمام هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به دوخطه‌ شدن راه‌آهن، ساخت سدها، جاده‌های چهارخطه، بیمارستان‌ها، تأمین آب شرب و شبکه‌های فاضلاب شهری اشاره کرد. برای تکمیل این پروژه‌های کلان، بیش از ۶۰ هزار میلیارد تومان اعتبار لازم است.   

او ادامه می‌دهد: با اولویت‌بندی دقیق پروژه‌ها و فعال‌سازی ظرفیت‌هایی چون مالیات، درآمد معادن و مولدسازی دارایی‌ها، می‌توان پروژه‌های نیمه‌تمام استان را با دقت و سرعت بیشتری تکمیل و مسیر توسعه زنجان را هموار کرد.

 راه سخت اما روشن توسعه

واقعیت این است که رشد بودجه‌ای، اگرچه امیدوارکننده است، اما در غیاب تخصیص به‌موقع و بهره‌برداری صحیح، نمی‌تواند معجزه کند. آینده توسعه استان زنجان وابسته به آن است که مسئولان چقدر در اولویت‌بندی درست، جذب سرمایه‌گذار، شفاف‌سازی منابع، و بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی استان موفق عمل کنند.

تا زمانی که پروژه‌های نیمه‌تمام با یک نقشه راه دقیق و تأمین مالی پایدار تکمیل نشوند، فرصت‌ها به تهدید تبدیل خواهند شد. اما اگر معادن، مالیات‌ها و دارایی‌های مولد دولت به درستی در خدمت توسعه استان قرار گیرند، زنجان می‌تواند از استانی عبوری به استانی پیشرو در اقتصاد ملی تبدیل شود.

انتهای پیام