صنایع دستی و هنرهای سنتی هر منطقه نشان‌دهنده آداب، رسوم، فکر، اعتقاد و پیشینه آن منطقه است. چرا که انسان در طول تاریخ با ساخت اشیاء و لوازم مختلف نه‌تنها نیازهای روزمره خود را برطرف می‌کرده، بلکه افکار، عقاید و نظراتش را به دنیا نشان می‌داده است. امروزه صنایع دستی کارکردهای جدیدی پیدا کرده‌اند و دیگر صرفاً برای رفع نیازهای روزمره زندگی انسان نیستند، بلکه سمبل فرهنگ، رشته مستقل و تاریخ یک ملت هستند.  

محمدرضا اورمزدی مدرس دانشگاه و پژوهشگر عرصه فرهنگی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه کشور ایران مهد صنایع دستی و هنرهای سنتی دنیا و دارای ۲۵۶ رشته با زیرشاخه‌های متنوع با قدمت هفت‌هزار ساله است، اظهار کرد: کشور ما به‌طور رسمی از سال ۱۳۴۷ با نمایندگی سازمان صنایع دستی ایران به عضویت شورای جهانی صنایع دستی درآمد و عنوان یک کشور آسیایی در مجمع منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه پذیرفته شد.  

وی تصریح کرد: با توجه به جایگاه والای صنایع دستی و نقش بسزای جوانان و مدیریت جهادی آنان در تولید ملی، اشتغال‌زایی و ارتقاء سطح فرهنگی جامعه، پژوهش کاربردی صورت گرفته است.

اورمزدی ادامه داد: از سال ۱۹۶۴ میلادی با تأسیس شورای جهانی صنایع دستی (World Crafts Council) به‌عنوان یکی از سازمان‌های وابسته به یونسکو، صنایع دستی و هنرهای سنتی در قالب هنر-صنعت به‌عنوان بخشی از زندگی فرهنگی و حیات اقتصادی ملل مورد توجه قرار گرفت.

وی ادامه داد: شورای مذکور که ابتدا با نمایندگان ۲۵ کشور کار خود را آغاز کرد، اکنون بیش از ۹۵ کشور جهان را در بر می‌گیرد و دبیرخانه آن در شهر آتن، پایتخت یونان قرار دارد و این سازمان به‌عنوان یک نهاد غیردولتی و غیرانتفاعی فعالیت می‌کند.

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه ایران نخستین بار به میزبانی اصفهان در اجلاس چهاردهم از سال ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۲ بوده است، خاطرنشان کرد: همچنین، دومین بار در شهر تهران میزبان هفتمین اجلاس آسیایی در آبان ۱۳۷۲ شد. ایران به مدت چهار سال از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۶ میلادی ریاست مجمع منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه را عهده‌دار بود.

وی گفت: شورای جهانی صنایع دستی (WCC) روز جهانی صنایع دستی را تعیین کرده و مراسم‌های ویژه‌ای در تمامی کشورهای عضو برگزار می‌شود.

تحقق منویات مقام معظم رهبری با کارآمدی جوانان در عرصه مدیریت جهادی در حوزه صنایع دستی 

پژوهشگر عرصه فرهنگی با اشاره به اینکه هزاران صنعتگر ایرانی اکنون در جای‌جای کشورمان با خلاقیت‌های بی‌بدیل خویش در تولید ملی نقش‌آفرینی می‌کنند، و ساخته‌ دستان آن‌ها نمادی از یک فرآیند تاریخی را در اذهان ملت‌ها ترسیم می‌کند، خاطرنشان کرد: دختران و پسران از دیار ایران‌زمین که اکنون با همدلی در راستای اهداف نظام و رسیدن به قله‌های تعالی، آن هم با تولید شبانه‌روزی در تکاپو و فعالیت هستند، نشان‌دهنده‌ی عزم ملی در این عرصه است.

وی تصریح کرد: از سوی دیگر، آنچه باعث شده صنایع دستی ایرانی از سایر ملل متمایز باشد، زیبایی، تنوع، قدمت، ظرفیت و کیفیت آن است. ضمن اینکه صنایع دستی ایرانی کاری است که هنرمند ایرانی با دل و جان خویش انجام می‌دهد و در آن روح، ظرافت، طراوت و شادابی نهفته است.

اورمزدی با بیان اینکه این مسأله آن‌قدر اهمیت دارد که صنایع دستی ایرانی با این ویژگی‌ها شایستگی و لیاقت دریافت مهر اصالت از سازمان یونسکو را دارد و باید از این هنر اصیل ایرانی به‌صورت ویژه و همه‌جانبه حمایت کرد، ادامه داد: حمایت از این صنعت ارزآور و پاک باعث توسعه گردشگری، درآمدزایی، رفع بحران بیکاری جوانان و مانع ورود صنایع دستی تقلبی و بی‌کیفیت به کشور خواهد شد.

 صنایع دستی، نمادی از الگوی ایرانی پیشرفت و نمایش فرهنگ و هنر ایران‌زمین

وی با اشاره به اینکه از آنجا که صنایع دستی صنعتی چندبعدی و چندوجهی است، لذا غیر از جنبه‌های هنری و فرهنگی، از نظر اقتصادی و اجتماعی نیز حائز اهمیت است، یادآور شد: ذکر این نکته ضروری است که سهم صنعت خودروسازی و پتروشیمی با وجود سرمایه‌گذاری کلان در تولید ناخالص ملی تنها ۱۶ درصد است. در حالی که حجم تجارت جهانی صنایع دستی بین ۱۴٫۵ تا ۱۵ میلیارد دلار در سال است که از این رقم، ۴٫۵ تا ۵ میلیارد دلار مربوط به فرش و بقیه به سایر رشته‌های صنایع دستی اختصاص دارد.

پژوهشگر عرصه فرهنگی با بیان اینکه کشور چین با ۵ میلیارد دلار صادرات سالانه در رأس کشورهای صادرکننده صنایع دستی قرار گرفته است، گفت: اما در بعد دیگر، رواج صنایع دستی با کمترین هزینه، یک شغل ایجاد می‌کند و بازدهی بالای آن سودآوری را به دنبال خواهد داشت. همچنین ارزش افزوده صنایع دستی بیش از صد درصد است.

این مدرس دانشگاه بیان کرد: صنایع دستی نیاز به خرید مواد اولیه از خارج و واردات ندارد، از فناوری پیچیده‌ای نیز برخوردار نیست، و حالت کارگاهی، خانگی و مبتنی بر نیروی انسانی بومی دارد. این صنعت قابلیت استقرار در شهر و روستا را داراست و با تکیه بر فرهنگ اصیل بومی، پتانسیل‌های فراوانی برای توسعه اقتصادی منطقه‌ای و ملی دارد. در چرخه اقتصاد کلان، صنایع دستی می‌تواند به‌عنوان یک اهرم تأثیرگذار مورد توجه قرار گیرد.

اورمزدی در خصوص راهکار این موضوع، گفت: صنایع دستی ایران در شاخه‌های متنوعی همچون زیراندازها، رودوزی‌های سنتی، چاپ روی پارچه، سفال و سرامیک، کاشی‌کاری سنتی، صنایع چرم، صنایع دستباف، فلزکاری، صنایع چوبی، صنایع سنگی و صنایع دریایی جای می‌گیرد. بر اساس آمارهای جهانی، ایران به همراه چین و هند جزء سه قطب اصلی صنایع دستی جهان محسوب می‌شود و ایران از نظر تنوع تولید و تعداد رشته‌های فعال صنایع دستی، جایگاه ممتازی در میان کشورهای جهان دارد.

وی با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر، مسئولان اقداماتی را برای توسعه و حفظ این صنعت از جمله برگزاری نمایشگاه‌های ملی، بین‌المللی و منطقه‌ای صنایع دستی، گنجاندن صنایع دستی در فهرست هدایای رسمی دولتی و معرفی آن در مجامع فرهنگی انجام دادند، یادآور شد: با این حال، چالش‌هایی مانند نبود بازار داخلی مناسب به دلیل ورود بی‌رویه صنایع دستی بی‌کیفیت خارجی، عدم پوشش بیمه‌ای برای هنرمندان این عرصه، نبود امنیت شغلی و حمایت ناکافی از سوی نهادهای مسئول، مانع رونق این صنعت شده است.

اورمزدی بیان کرد: با برنامه‌ریزی دقیق، تعقل و تعامل سازنده می‌توان در راستای سند چشم‌انداز ایران اسلامی و با توکل بر خداوند متعال و بهره‌گیری از رهنمودهای مقام معظم رهبری، گام‌های بلندی برای پیشرفت این صنعت برداشت. راهکارهای مؤثر در این زمینه شامل جذب گردشگران خارجی، اعطای تسهیلات بانکی به هنرمندان و فعالان این عرصه و هدف‌گذاری برای رشد ۳۰ درصدی صادرات در سال است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: همچنین، توسعه صنایع دستی می‌تواند نقش مهمی در حمایت از کار و سرمایه ایرانی، کاهش وابستگی به صادرات نفتی و خروج از اقتصاد تک‌محصولی ایفا کند. این صنعت با کمترین هزینه‌های زیرساختی قادر است اشتغال‌زایی گسترده‌ای ایجاد کند و به عنوان محرکی برای رشد اقتصادی پایدار عمل نماید.

انتهای پیام