بابلرود، رودخانه‌ای که روزی نماد زندگی، تجارت و سرزندگی در مازندران بود، امروز با انبوهی از فاضلاب‌های خانگی، زباله و نخاله‌های ساختمانی به مردابی بدبو تبدیل شده که موجودات زنده خود را یکی پس از دیگری به کام فراموشی می‌کشد.

بابلرود، این شریان حیاتی مازندران که از ترکیب سه رودخانه آذررود، کارسنگ رود و اسکلیم رود در سد البرز تشکیل شده و پس از ۱۰۹ کیلومتر طی کردن در بابلسر به دریای خزر می‌ریزد، امروز در حالت کما به سر می‌برد.

شهرستان بابل که روزگاری به «مامطیر» شهر رودهای روان و طبیعت سرسبز معروف بود، امروز شاهد مرگ تدریجی بزرگترین ثروت طبیعی خود است. رودخانه‌ای که می‌توانست اقتصاد منطقه را متحول کند، امروز به کانون آلودگی و بی‌توجهی تبدیل شده است.

رودخانه‌ای که به کانال فاضلاب تبدیل شده است

براساس قوانین جاری کشور، حفاظت و مدیریت بستر رودخانه‌ها بر عهده وزارت نیرو و سازمان محیط زیست است. با این حال، بابلرود همچون کودکی یتیم رها شده است. فاضلاب‌های خانگی به صورت مستقیم و غیرمستقیم به این رودخانه سرازیر می‌شوند و بوی تعفن، چهره آن را مخدوش کرده است.

ناصر کیایی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست بابل، با تایید این فاجعه زیست‌محیطی به ایسنا می‌گوید: تعریف ما از رودخانه، محل تفریح و لذت بردن و آرامش روح و روان بود اما امروزه از آن فراری هستیم زیرا محل زهکشی فاضلاب صنعتی، کشاورزی و خانگی شده است.

تصرف بستر رودخانه و بی‌توجهی مردم

بسترهای خشک‌شده بابلرود به زمین کشاورزی تبدیل شده و در برخی مناطق، حریم رودخانه به تصرف افراد برای احداث ساختمان درآمده است.

 کیایی توضیح می‌دهد: تا فرهنگ مردم در خصوص ساماندهی زباله تغییر نکند مشکل ریشه‌ای حل نخواهد شد. محورهای ساحلی رودخانه‌ها پر از نخاله‌های ساختمانی و زباله‌های خانگی است.

احمدرضا توکلی، کشاورز منطقه بالادست بندپی بابل، خاطرات تلخی از روزهای اوج این رودخانه دارد: پدران ما در گذشته از این رودخانه‌ها برای صید ماهیان متنوع، آبیاری زمین‌های کشاورزی و تفریح استفاده می‌کردند. اکنون این رودخانه‌ها خشک شده و دیگر خبری از موجودات زنده و ماهیان متنوع نیست.

حلقه مفقوده، سیستم تصفیه فاضلاب

یکی از اصلی‌ترین مشکلات نبود سیستم تصفیه فاضلاب در منطقه است.

کیایی تاکید می‌کند: تا زمانیکه تصفیه‌خانه جداگانه برای سپتاژ نداشته باشیم مشکل تخلیه غیرمجاز فاضلاب‌ها حل نمی‌شود. تانکرهای فاضلاب‌کش به سبب نداشتن مکان مناسب تخلیه، منابع آلاینده را به رودخانه بابلرود می‌ریزند.

آلودگی کشاورزی؛ تهدید مضاعف

استفاده بی‌رویه از سموم شیمیایی در کشاورزی نیز بر عمق فاجعه افزوده است.

کیایی هشدار می‌دهد: تا زمانی که مبارزه بیولوژیکی جایگزین این سموم نشود، شاهد آلودگی آب و خاک خواهیم بود.

در میان این شرایط نگران‌کننده، حسن سحن نتاج، نماینده مردم بابل در مجلس شورای اسلامی، از طرح‌هایی برای بهسازی حاشیه رودخانه و توسعه گردشگری خبر می‌دهد: با اجرای این طرح‌ها، نه‌تنها چهره شهر تغییر خواهد کرد، بلکه بستر مناسبی برای توسعه مشاغل مرتبط با گردشگری و افزایش نشاط اجتماعی در بابل فراهم می‌شود.

راه حل، از فرهنگ‌سازی تا فناوری

رئیس اداره حفاظت محیط زیست بابل، راه نجات بابلرود را در سه محور می‌داند: جلب مشارکت عمومی، بکارگیری فن‌آوری نوین و فرهنگ‌سازی. باید به نگرش دینی خود برگردیم و آموزه‌های اخلاقی و دینی را بکار گیریم.

بابلرود امروز نفس‌های آخر را می‌کشد. نجات این رودخانه نیازمند عزمی جدی، همکاری بین‌دستگاهی و تغییر نگرش مردم است. آیا بابلرود همچون دیگر رودخانه‌های ایران به فراموشی سپرده می‌شود یا بالاخره روزی شاهد بازگشت زندگی به این شریان حیاتی شمال ایران خواهیم بود؟

انتهای پیام